Ελεύθερη σχέση: Πώς να την διαχειριστείτε
Οι ελεύθερες σχέσεις μπορούν να είναι πολύ διασκεδαστικές, ή πολύ επικίνδυνες, αναλόγως πώς θα τις διαχειριστείτε. Ένας μικρός οδηγός για να μη χαθείτε στη μετάφραση.
της Ηρώς Κουνάδη
Κόντρα στην ευρύτατα διαδεδομένη αντίληψη, «ελεύθερες» δεν είναι οι σχέσεις που δεν έχουν κανόνες. Για την ακρίβεια, συνήθως ξεπερνούν σε κανόνες τις «κανονικές» σχέσεις. Γιατί, σε σχέση με ένα ζευγάρι, οι εμπλεκόμενοι σε μια ελεύθερη σχέση έχουν πολύ λιγότερες ευκαιρίες να εκφράσουν επιθυμίες, συναισθήματα, προσωπικές απόψεις και όλα εκείνα που με το πέρασμα του χρόνου γίνονται οι «κανόνες» μιας σχέσης.
Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι η ελεύθερη σχέση είναι εξ ορισμού κακή ιδέα. Αρκεί να ξέρετε καλά τι κάνετε και γιατί το κάνετε. Από τη στιγμή που πληροίτε αυτές τις προϋποθέσεις, θα έχετε μια σχέση χωρίς τους συμβατικούς περιορισμούς της, χωρίς κανείς να χρειάζεται να δίνει αναφορά σε κανέναν, χωρίς ζήλιες και χωρίς δράματα. Τώρα αυτό το τελευταίο μπορεί να είναι και κακό, γιατί χωρίς δράματα σημαίνει χωρίς έρωτα, και οι σχέσεις χωρίς έρωτα έχουν πάντα ημερομηνία λήξης. Κι αυτός είναι ο πρώτος χρυσός κανόνας των ελεύθερων σχέσεων. Ακολουθούν όλοι οι υπόλοιποι.
Κανόνας #1: Μην ερωτευτείς
Αυτονόητη μπανανόφλουδα, που πάτησαν οι εννιά στους δέκα ανθρώπους που επιχείρησαν να κάνουν ελεύθερη σχέση. Ό,τι και αν μας δίδαξε η σεξουαλική απελευθέρωση, είναι δύσκολο να μην ερωτευτείς έναν άνθρωπο με τον οποίο κάνεις συστηματικά σεξ. Πολύ δε περισσότερο αν η ελεύθερη σχέση σας δεν περιλαμβάνει αποκλειστικά και μόνο σεξ, αλλά κάνετε κι άλλα φυσιολογικά πράγματα μαζί, όπως το να βγαίνετε μια-δυο φορές την εβδομάδα, να μένετε πού και πού ο ένας στο σπίτι του άλλου και να βλέπετε μαζί Game of Thrones τα βράδια της Κυριακής.
«Και πού είναι το κακό στο να ερωτευτώ;» θα ρωτούσε κάποιος που δεν έχει ξανακάνει ελεύθερη σχέση. Αν ερωτευτεί κι ο άλλος, πουθενά: η σχέση απλά αλλάζει πίστα, και περνά από την κατηγορία των ελεύθερων σε εκείνη των «κανονικών». Αν πάλι όχι, αρχίζει μια συναισθηματική οδύσσεια, που περιλαμβάνει ζήλιες, απογοητεύσεις και ολονύχτιες αναλύσεις του πώς ακριβώς σε κοίταξε και τι θα μπορούσε αυτό να σημαίνει σε σχέση με το πώς σε κοίταζε πριν από ένα μήνα. Κανείς μας δεν το θέλει αυτό.
Κανόνας #2: Μην επαναπαυτείς
Η δεύτερη πιο συνηθισμένη μπανανόφλουδα είναι ότι, με το θέμα του σεξ λυμένο, οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι σε μια ελεύθερη σχέση περιορίζουν, συνήθως ασυναίσθητα, τις υπόλοιπες επιλογές τους, ακριβώς επειδή δεν νιώθουν ότι έχουν την ανάγκη να «ψάχνονται». Περιορίζοντας, όμως, στο ελάχιστο πράγματα όπως οι καινούριες γνωριμίες, τα αυθόρμητα φλερτ και τα ραντεβού, στην ουσία περιορίζεις τον εαυτό σου σε μια ζωή χωρίς έρωτα. Η οποία, όσο καλά και αν περνάς στο μεταξύ, δεν είναι μια ευτυχισμένη ζωή.
Κανόνας #3: Μην ρωτάς
Από τη στιγμή που έχεις συμφωνήσει να εμπλακείς σε μια ελεύθερη σχέση, το πού πάει/ τι σκέφτεται/ γιατί δεν μπορεί να βρεθείτε αύριο το βράδυ ο άλλος δεν είναι πράγματα που δικαιούσαι να ξέρεις. Η ιδέα της ελεύθερης σχέσης είναι ακριβώς αυτή, ότι βγαίνουμε/ γοητευόμαστε/ κοιμόμαστε και με άλλους, χωρίς κανείς να χρωστά εξηγήσεις σε κανέναν. Τους άγραφους κανόνες πρέπει να τους σέβεσαι. Και να ξέρεις για τον άλλο μόνο όσα έχει θελήσει να μοιραστεί μαζί σου χωρίς να έχει προηγηθεί ερώτηση.
Κανόνας #4: Μην έχεις απαιτήσεις
Αν έχεις καταπατήσει τον προηγούμενο κανόνα, επειδή ας πούμε «μεταξύ σας δεν έχετε μυστικά, δεν είστε από αυτά τα συμβατικά ελεύθερα ζευγάρια», το επόμενο στάδιο είναι να αποκτήσεις –κι ακόμα χειρότερα να εκφράσεις– απαιτήσεις και προσδοκίες, τις οποίες δεν θα έπρεπε να έχεις. Από τις πιο λογικές (να σηκώνει ο άλλος το τηλέφωνο τη στιγμή που θέλεις να κάνεις σεξ) μέχρι τις πιο παράλογες (να σε πάρει τηλέφωνο να ρωτήσει πώς πήγε το ραντεβού στον οδοντίατρο, λες και είναι φίλος σου ή, θεός φυλάξοι, σύντροφός σου) όλων των ειδών οι απαιτήσεις οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε απογοητεύσεις. Κι αυτές με τη σειρά τους σε προστριβές και συναισθηματικά ναυάγια.
Κανόνας #5: Φύγε την πρώτη στιγμή που θα αντιληφθείς ότι δεν είσαι καλά
Αν έχεις ακούσει κόσμο να λέει πως οι ελεύθερες σχέσεις είναι επικίνδυνες, και πάντα αναρωτιόσουν γιατί, ήρθε η στιγμή να μάθεις: Γιατί μια από τις πιο συνηθισμένες τους παρενέργειες, πέραν του να ερωτευτείς και να πληγωθείς, είναι να σου τσακίζουν την αυτοπεποίθηση. Όχι στην αρχή –τότε η αυτοπεποίθηση είναι στα ουράνια– αλλά μετά τον πρώτο καιρό, όταν η πρώτη σκέψη του τύπου «δεν θα με ερωτευτεί ποτέ κανείς» περάσει ξυστά από το μυαλό σου.
Εκεί είναι που ανοίγει ο ασκός του Αιόλου, και δε σε αφήνει τα βράδια να κοιμηθείς, γιατί είσαι πολύ απασχολημένος να σκέφτεσαι μήπως δεν είσαι αρκετά καλός/ σταθερός/ διασκεδαστικός/ κανονικός/ έξυπνος/ όμορφος/ γοητευτικός για να κάνεις κανονική σχέση. Όχι ότι θα ήθελες κανονική σχέση με όποιον έχεις τώρα ελεύθερη, αλλά να, πόσο καιρό έχει να σε φλερτάρει κάποιος σε ένα μπαρ; Πότε και γιατί έληξε άδοξα η τελευταία σου σχέση; Μήπως θα γεράσεις κάνοντας απλώς σεξ με τον ίδιο άνθρωπο, που δεν αγαπάς και δε σ’ αγαπάει –τουλάχιστον όχι με την ερωτική έννοια της αγάπης; Μήπως δεν είσαι από τους τύπους που τους αγαπούν; Αυτό ακριβώς είναι το σημείο που σηκώνεσαι, ντύνεσαι, και φεύγεις. Για πάντα.
Κανόνας #6: Μην παίρνεις τους κανόνες πολύ στα σοβαρά
Όπως κάθε άνθρωπος, έτσι και κάθε σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων είναι διαφορετική. Από τη στιγμή που περνάτε καλά μαζί και δεν εκθέτετε εαυτούς στον κίνδυνο του έρωτα χωρίς ανταπόκριση, το τι «επιτρέπεται» και τι «απαγορεύεται» να κάνετε μεταξύ σας δεν θα σας το επιβάλλει κανείς. Τα παραπάνω είναι απλές κατευθυντήριες, για να μην πνιγείτε σε μια κουταλιά σχέσης. Και για να μη λέτε ότι δεν σας προειδοποιήσαμε.
Κόντρα στην ευρύτατα διαδεδομένη αντίληψη, «ελεύθερες» δεν είναι οι σχέσεις που δεν έχουν κανόνες. Για την ακρίβεια, συνήθως ξεπερνούν σε κανόνες τις «κανονικές» σχέσεις. Γιατί, σε σχέση με ένα ζευγάρι, οι εμπλεκόμενοι σε μια ελεύθερη σχέση έχουν πολύ λιγότερες ευκαιρίες να εκφράσουν επιθυμίες, συναισθήματα, προσωπικές απόψεις και όλα εκείνα που με το πέρασμα του χρόνου γίνονται οι «κανόνες» μιας σχέσης.
Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι η ελεύθερη σχέση είναι εξ ορισμού κακή ιδέα. Αρκεί να ξέρετε καλά τι κάνετε και γιατί το κάνετε. Από τη στιγμή που πληροίτε αυτές τις προϋποθέσεις, θα έχετε μια σχέση χωρίς τους συμβατικούς περιορισμούς της, χωρίς κανείς να χρειάζεται να δίνει αναφορά σε κανέναν, χωρίς ζήλιες και χωρίς δράματα. Τώρα αυτό το τελευταίο μπορεί να είναι και κακό, γιατί χωρίς δράματα σημαίνει χωρίς έρωτα, και οι σχέσεις χωρίς έρωτα έχουν πάντα ημερομηνία λήξης. Κι αυτός είναι ο πρώτος χρυσός κανόνας των ελεύθερων σχέσεων. Ακολουθούν όλοι οι υπόλοιποι.
Κανόνας #1: Μην ερωτευτείς
Αυτονόητη μπανανόφλουδα, που πάτησαν οι εννιά στους δέκα ανθρώπους που επιχείρησαν να κάνουν ελεύθερη σχέση. Ό,τι και αν μας δίδαξε η σεξουαλική απελευθέρωση, είναι δύσκολο να μην ερωτευτείς έναν άνθρωπο με τον οποίο κάνεις συστηματικά σεξ. Πολύ δε περισσότερο αν η ελεύθερη σχέση σας δεν περιλαμβάνει αποκλειστικά και μόνο σεξ, αλλά κάνετε κι άλλα φυσιολογικά πράγματα μαζί, όπως το να βγαίνετε μια-δυο φορές την εβδομάδα, να μένετε πού και πού ο ένας στο σπίτι του άλλου και να βλέπετε μαζί Game of Thrones τα βράδια της Κυριακής.
«Και πού είναι το κακό στο να ερωτευτώ;» θα ρωτούσε κάποιος που δεν έχει ξανακάνει ελεύθερη σχέση. Αν ερωτευτεί κι ο άλλος, πουθενά: η σχέση απλά αλλάζει πίστα, και περνά από την κατηγορία των ελεύθερων σε εκείνη των «κανονικών». Αν πάλι όχι, αρχίζει μια συναισθηματική οδύσσεια, που περιλαμβάνει ζήλιες, απογοητεύσεις και ολονύχτιες αναλύσεις του πώς ακριβώς σε κοίταξε και τι θα μπορούσε αυτό να σημαίνει σε σχέση με το πώς σε κοίταζε πριν από ένα μήνα. Κανείς μας δεν το θέλει αυτό.
Κανόνας #2: Μην επαναπαυτείς
Η δεύτερη πιο συνηθισμένη μπανανόφλουδα είναι ότι, με το θέμα του σεξ λυμένο, οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι σε μια ελεύθερη σχέση περιορίζουν, συνήθως ασυναίσθητα, τις υπόλοιπες επιλογές τους, ακριβώς επειδή δεν νιώθουν ότι έχουν την ανάγκη να «ψάχνονται». Περιορίζοντας, όμως, στο ελάχιστο πράγματα όπως οι καινούριες γνωριμίες, τα αυθόρμητα φλερτ και τα ραντεβού, στην ουσία περιορίζεις τον εαυτό σου σε μια ζωή χωρίς έρωτα. Η οποία, όσο καλά και αν περνάς στο μεταξύ, δεν είναι μια ευτυχισμένη ζωή.
Κανόνας #3: Μην ρωτάς
Από τη στιγμή που έχεις συμφωνήσει να εμπλακείς σε μια ελεύθερη σχέση, το πού πάει/ τι σκέφτεται/ γιατί δεν μπορεί να βρεθείτε αύριο το βράδυ ο άλλος δεν είναι πράγματα που δικαιούσαι να ξέρεις. Η ιδέα της ελεύθερης σχέσης είναι ακριβώς αυτή, ότι βγαίνουμε/ γοητευόμαστε/ κοιμόμαστε και με άλλους, χωρίς κανείς να χρωστά εξηγήσεις σε κανέναν. Τους άγραφους κανόνες πρέπει να τους σέβεσαι. Και να ξέρεις για τον άλλο μόνο όσα έχει θελήσει να μοιραστεί μαζί σου χωρίς να έχει προηγηθεί ερώτηση.
Κανόνας #4: Μην έχεις απαιτήσεις
Αν έχεις καταπατήσει τον προηγούμενο κανόνα, επειδή ας πούμε «μεταξύ σας δεν έχετε μυστικά, δεν είστε από αυτά τα συμβατικά ελεύθερα ζευγάρια», το επόμενο στάδιο είναι να αποκτήσεις –κι ακόμα χειρότερα να εκφράσεις– απαιτήσεις και προσδοκίες, τις οποίες δεν θα έπρεπε να έχεις. Από τις πιο λογικές (να σηκώνει ο άλλος το τηλέφωνο τη στιγμή που θέλεις να κάνεις σεξ) μέχρι τις πιο παράλογες (να σε πάρει τηλέφωνο να ρωτήσει πώς πήγε το ραντεβού στον οδοντίατρο, λες και είναι φίλος σου ή, θεός φυλάξοι, σύντροφός σου) όλων των ειδών οι απαιτήσεις οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε απογοητεύσεις. Κι αυτές με τη σειρά τους σε προστριβές και συναισθηματικά ναυάγια.
Κανόνας #5: Φύγε την πρώτη στιγμή που θα αντιληφθείς ότι δεν είσαι καλά
Αν έχεις ακούσει κόσμο να λέει πως οι ελεύθερες σχέσεις είναι επικίνδυνες, και πάντα αναρωτιόσουν γιατί, ήρθε η στιγμή να μάθεις: Γιατί μια από τις πιο συνηθισμένες τους παρενέργειες, πέραν του να ερωτευτείς και να πληγωθείς, είναι να σου τσακίζουν την αυτοπεποίθηση. Όχι στην αρχή –τότε η αυτοπεποίθηση είναι στα ουράνια– αλλά μετά τον πρώτο καιρό, όταν η πρώτη σκέψη του τύπου «δεν θα με ερωτευτεί ποτέ κανείς» περάσει ξυστά από το μυαλό σου.
Εκεί είναι που ανοίγει ο ασκός του Αιόλου, και δε σε αφήνει τα βράδια να κοιμηθείς, γιατί είσαι πολύ απασχολημένος να σκέφτεσαι μήπως δεν είσαι αρκετά καλός/ σταθερός/ διασκεδαστικός/ κανονικός/ έξυπνος/ όμορφος/ γοητευτικός για να κάνεις κανονική σχέση. Όχι ότι θα ήθελες κανονική σχέση με όποιον έχεις τώρα ελεύθερη, αλλά να, πόσο καιρό έχει να σε φλερτάρει κάποιος σε ένα μπαρ; Πότε και γιατί έληξε άδοξα η τελευταία σου σχέση; Μήπως θα γεράσεις κάνοντας απλώς σεξ με τον ίδιο άνθρωπο, που δεν αγαπάς και δε σ’ αγαπάει –τουλάχιστον όχι με την ερωτική έννοια της αγάπης; Μήπως δεν είσαι από τους τύπους που τους αγαπούν; Αυτό ακριβώς είναι το σημείο που σηκώνεσαι, ντύνεσαι, και φεύγεις. Για πάντα.
Κανόνας #6: Μην παίρνεις τους κανόνες πολύ στα σοβαρά
Όπως κάθε άνθρωπος, έτσι και κάθε σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων είναι διαφορετική. Από τη στιγμή που περνάτε καλά μαζί και δεν εκθέτετε εαυτούς στον κίνδυνο του έρωτα χωρίς ανταπόκριση, το τι «επιτρέπεται» και τι «απαγορεύεται» να κάνετε μεταξύ σας δεν θα σας το επιβάλλει κανείς. Τα παραπάνω είναι απλές κατευθυντήριες, για να μην πνιγείτε σε μια κουταλιά σχέσης. Και για να μη λέτε ότι δεν σας προειδοποιήσαμε.
