Όλυμπος: Στα χωριά των Θεών

του Γιώργου Κόκουβα

Μπορεί ο Όλυμπος κι ο Κίσσαβος να μαλώνανε σύμφωνα με την παράδοση, αλλά κρυφά μέσα μας όλοι ξέρουμε ποιος βγήκε νικητής. Με υψόμετρο που βλέπει όλη την υπόλοιπη Ελλάδα αφ’ υψηλού, με μονίμως χιονισμένες κορυφές και φαράγγια που κόβουν την ανάσα, με κατάφυτες πλαγιές, μικρά παραδεισένια χωριουδάκια και, φυσικά, με τον μύθο του θεϊκού νέκταρ που έρρεε στα παλάτια του άφθονο όχι για έναν αλλά για δώδεκα θεούς, ο Κίσσαβος δεν έχει καμία τύχη.

Ταξιδέψαμε στις καλύτερες γωνιές του ψηλότερου ελληνικού βουνού, ρωτήσαμε τους ντόπιους για τις διαδρομές, τις γεύσεις και τις ενδιαφέρουσες ιστορίες που κρύβει ο Όλυμπος και μοιραζόμαστε μαζί σας τα –στην κυριολεξία- κορυφαία μυστικά… ολύμπιων προδιαγραφών.

Ένας γίγαντας… 200 εκατομμυρίων ετών

Κι όμως, η παραπάνω ηλικία κατατάσσει τον Όλυμπο στο πιο… νεαρό βουνό της Ελλάδας. Διαμορφωμένες από προϊστορικούς παγετώνες, οι κορυφογραμμές του ορεινού του όγκου τον φέρνουν στο «πάνθεον» των ψηλότερων σημείων της Ευρώπης. Δεν είναι να απορεί κανείς επομένως που οι αρχαίοι Έλληνες θεώρησαν το συγκεκριμένο βουνό ικανό να φιλοξενήσει Θεούς. Μάλιστα, οι μύθοι και το δέος του δωδεκάθεου κατάφεραν να κρατήσουν τον άνθρωπο μακριά από τις δύο ψηλότερες κορυφές του μέχρι το 1913, οπότε πάτησε για πρώτη φορά «θνητό» πόδι στον Μύτικα.



Η συγκεκριμένη κορυφή ονομαζόταν στην αρχαιότητα «Πάνθεον» και εκεί συγκεντρωνόταν… μια ντουζίνα θεότητες, αφήνοντας τα παλάτια τους στις χαράδρες, για να ορίσουν την τύχη των Ελλήνων. Η δεύτερη κορυφή, το Στεφάνι ονομαζόταν «Θρόνος Διός» και αποτελούσε σύμφωνα με τους Αρχαίους το μέρος από όπου ο Δίας εξαπέλυε τους κεραυνούς του.

Μπορεί ο Ζευς και η αθάνατη παρέα του να ανήκουν στην σφαίρα της μυθολογίας, ωστόσο ο Όλυμπος δεν παύει να είναι ένα ευλογημένο μέρος της Ελλάδας, όπου συγκεντρώνεται περήφανα το 25% των ειδών της ελληνικής χλωρίδας, «πασπαλισμένη» σε σμιλεμένες πλαγιές, απότομα φαράγγια, γραφικά χωριά και αλπικά λιβάδια. Με τα παραπάνω χαρακτηριστικά, ο Όλυμπος δεν άφηνε άλλη επιλογή στους ιθύνοντες: Έγινε ο πρώτος επίσημος Εθνικός Δρυμός της Ελλάδας, με ένα πάρκο που απλώνεται πλέον σε 234.000 «πλούσια» στρέμματα.

Από αυτές τις κατάφυτες πλαγιές μέχρι τα πιο όμορφα ορεινά χωριά και από τις πεζοπορικές και ορειβατικές διαδρομές μέχρι το Αιγαίο που βρέχει σχεδόν τα πόδια του βουνού, ακολουθούν τα αγαπημένα μας ολύμπια «βήματα» για την απόλυτη ορεινή απόδραση.

Από χωριό σε χωριό
- Ο Όλυμπος συναντά το Αιγαίο:
Κλασική βάση για εξερεύνηση του αθάνατου βουνού αποτελεί το Λιτόχωρο, στους πρόποδες της ανατολικής πλευράς του. Είναι το ιδανικό μέρος για τους τολμηρούς, που θέλουν να συνδυάσουν βουνό και θάλασσα: Βουτιές στις ολυμπιακές ακτές της Πιερίας (προλαβαίνετε όσο ακόμη ο καιρός το επιτρέπει, αρκεί να διαβάσετε το σχετικό αφιέρωμα του in2life) και αναβάσεις προς τις πιο απόκρημνες γωνιές του Ολύμπου. Στο Λιτόχωρο καταλήγει το φαράγγι του Ενιπέα, που σκίζει στα δύο τον ορεινό όγκο, ενώ πολύ κοντά βρίσκεται το Αρχαίο Δίον, η ιερή πόλη των Μακεδόνων όπου η σκαπάνη αποκάλυψε 2.000 στρέμματα ευρημάτων, τα οποία πλέον αποτελούν αρχαιολογικό πάρκο.



Στην ίδια πλευρά του βουνού, η Άνω Σκοτίνα προσφέρεται για παραδοσιακές βόλτες ανάμεσα σε πετρόχτιστα σπίτια του 17ου αιώνα και σημαντικούς ναούς της χριστιανοσύνης, ενώ ο Παλαιός Παντελεήμονας αποτελεί έναν αναπαλαιωμένο οικισμό, από όπου μπορείτε να δοκιμάσετε την αδρεναλίνη σας με αλεξίπτωτο πλαγιάς ή να επισκεφθείτε το ενετικό κάστρο που «στολίζει» την περιοχή.

- Ο Κάτω Όλυμπος:
Περνώντας στην άλλη πλευρά του Ολύμπου, αυτή που «γειτονεύει» με την Λάρισα και προ Καλλικράτη ονομαζόταν Κάτω Όλυμπος, συναντάμε την Ραψάνη. Ο «παράδεισος» των φίλων του κρασιού φημίζεται για τους αμπελώνες της και για τον πρώτο οίνο στην Ελλάδα που έλαβε το «παράσημο» Ονομασίας Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητας και συνδυάζει το κρασί τριών ποικιλιών: του ξινόμαυρου, του σταυρωτού και του κρασάτου. Πιάστε θέση στην πλατεία του χωριού και αν πετύχετε κάποια από τις συχνές εκδηλώσεις του Γυναικείου Συνεταιρισμού, μην ξεχάσετε να δοκιμάσετε τις υπέροχες παραδοσιακές χωριάτικες πίτες και τα γλυκίσματα από τοπικά προϊόντα.

Λίγα χιλιόμετρα μακριά, απλώνεται στα 600 μέτρα υψόμετρο το χωριό Κρανιά, που οι ντόπιοι αποκαλούν «μπαλκόνι του Ολύμπου». Και όντως, αφού περάσετε μέσα από ανηφορικά πλακόστρωτα δρομάκια, από την πλατεία με τους τρεις αιωνόβιους πλάτανους και από πέτρινες βρύσες όπου καταλήγουν τα γάργαρα νερά των ολύμπιων πηγών, θα φτάσετε στην πάνω άκρη του χωριού, όπου θα απολαύσετε πανοραμική θέα, που προλαβαίνει να χωρέσει σε ένα βλέμμα τον Όλυμπο, τον Κίσσαβο και όλα τα χωριά που φτάνουν μέχρι την θάλασσα.

Στο ίδιο σημείο, στην θέση Τσιαφούτη, βρίσκεται το αφιέρωμα στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, ο οποίος λέγεται πως πέρασε από εκεί, μεταδίδοντας τις διδαχές του από συγκεκριμένο ξέφωτο. Επιβάλλεται η επίσκεψη και στους άλλους δύο ναούς του χωριού, την Παναγία και τους Αγίους Ταξιάρχες, όπου τα ξυλόγλυπτα του 19ου αιώνα αναδεικνύουν όλη την τέχνη των ντόπιων. Οι Κρανιώτες άλλωστε θεωρούνται από τους πιο φημισμένους χτίστες της Θεσσαλίας, καθώς λέγεται πως όταν το χωριό κάηκε και ερήμωσε μετά την Κατοχή, αυτοί ήταν που έχτισαν την Λάρισα.

Περιτριγυρισμένη από πυκνά δάση οξιάς, βελανιδιάς και πεύκου, ακόμη πιο ψηλά βρίσκεται η Καλλιπεύκη. Το καταπράσινο χωριό φημίζεται για την κτηνοτροφία που δίνει την καλύτερη… πρώτη ύλη για να ικανοποιηθεί κάθε μερακλής κρεατοφάγος. Στην όμορφη τοποθεσία «Πατωμένη» θα βρείτε ένα μεγάλο πάρκο κοντά στην βρύση της περιοχής, όπου λειτουργεί αναψυκτήριο για να σας δροσίσει.

Τέλος, η Καρυά, λίγο πιο βόρεια, προσφέρεται για ξεκούραση και φαγοπότι μετά την εξερεύνηση του κοντινού σπήλαιου Μοριά με τους σταλακτίτες ή του πευκόδασος του Ανήλιου.

Οι διαδρομές των… Θεών



Απόδραση στον Όλυμπο χωρίς πεζοπορικές και ορειβατικές διαδρομές δεν νοείται. Μέχρι τον Οκτώβριο μάλιστα, προλαβαίνουμε τις ιδανικές συνθήκες ακόμα και για αρχάριους, καθώς δεν χρειάζεται χιονοδρομικός εξοπλισμός. Οι δύο πιο δημοφιλείς διαδρομές του όρους είναι αυτές που ορίζονται από το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4 και από το Εθνικό Μονοπάτι Ο2.

Το πρώτο ξεκινά από την περιοχή του Λιτοχώρου και ανεβαίνει δυτικά προς τις κορυφές, μέσα από το φαράγγι του Ενιπέα. Το πρώτο στάδιο της διαδρομής φτάνει μέχρι τα 800 μέτρα υψόμετρο, διαθέτει πολύ καλή σήμανση και μπορεί να διανυθεί σε περίπου 4 ώρες.

Στην συνέχεια, από την θέση Πριόνια και μέχρι το οροπέδιο των Μουσών ή το καταφύγιο «Αγαπητού» (τοποθεσίες που ξεπερνούν τα 2.100 μέτρα υψόμετρου) θα περάσετε μέσα από την πιο κλασική αλλά και πιο –άγρια- όμορφη διαδρομή του Ολύμπου, μέσα από τον Εθνικό Δρυμό. Το μονοπάτι Ο2, από την άλλη, ξεκινά από πιο χαμηλά και συνδέει τον Όλυμπο με το Πήλιο. Στα διάφορα επίπεδα του βουνού λειτουργούν αρκετά ορειβατικά καταφύγια για να ξεκουράζουν τους «περαστικούς». Δείτε περισσότερες πληροφορίες για τα καταφύγια και τους ορειβατικούς συλλόγους που «δρουν» στην περιοχή στο site Olympus-climbing.gr και ενημερωθείτε για όλα τα πεζοπορικά μονοπάτια στο site του Φυσιολατρικού Συλλόγου Λιτοχώρου. 

Πού να φάτε
*Στα τρία ταβερνάκια στην πλατεία της Ραψάνης –οι ντόπιοι τα αποκαλούν με τα ονόματα των ιδιοκτητών, Ζώκας, Φιλιππίδης και Μουρτασάγκας. Νόστιμα κρεατικά και φυσικά το φημισμένο κρασί και τσίπουρο Ραψάνης σε λογικές τιμές (10-15 ευρώ κατ’ άτομο). Για την χώνεψη, πιείτε ζεστό καφέ δίπλα από το πέτρινο τζάκι της Μητιάς ή προτιμήστε το «After» για το βραδινό σας ποτό.
*Στα λίγα αλλά μερακλίδικα ταβερνάκια της Καλλιπεύκης που φημίζεται για το ντόπιο κρέας της. Σε οποιαδήποτε ταβέρνα, δοκιμάστε το hit που δεν είναι άλλο από το καλύτερο κεμπάπ της Θεσσαλίας (περί τα 19 ευρώ το κιλό).
*Στο «Περιβόλι των Μουσών» (τηλ: 6978481731) στον λόφο του Άη Γιάννη στο Λιτόχωρο με πανέμορφη θέα προς τον Θερμαϊκό και γεύσεις από την ελληνική παράδοση, συνοδευμένες με ντόπιο τσίπουρο ή κρασί (ενδεικτική τιμή 20-25 ευρώ κατ’ άτομο).

Πού να μείνετε
*Στον ξενώνα Ίσβορος στην είσοδο της Ραψάνης. Παραδοσιακό περιβάλλον, τζάκι για τους χειμερινούς μήνες, περιποιημένα δωμάτια και bar-εστιατόριο που φιλοξενεί συχνά live μουσικά σχήματα. Τιμές: από 30 ευρώ ανά διανυκτέρευση για το δίκλινο δωμάτιο (5 ευρώ επιπλέον για το πρωινό). 
*Στα κουκλίστικα δωμάτια των παραδοσιακών Πλειάδων στον Παλαιό Παντελεήμονα με πανοραμική θέα προς τις ακτές του Ολύμπου. Το δίκλινο δωμάτιο στοιχίζει περί τα 60 ευρώ ανά διανυκτέρευση. 
*Στο αρχοντικό «Λόγω Θέας» στον Παλαιό Παντελεήμονα, φτιαγμένο από πέτρα και ξύλο και με ένα μπαλκόνι με προνομιακή θέα προς τον Όλυμπο και τον Θερμαϊκό. Το απλό δίκλινο στοιχίζει 55 ευρώ ανά διανυκτέρευση και η σουίτα 65 ευρώ, για κρατήσεις μέσω Booking. 
*Στη Βίλλα Πάνθεον στο Λιτόχωρο, με μοναδική θέα προς το φαράγγι του Ενιπέα. Τα δωμάτια διαθέτουν όλες τις ανέσεις, καθώς και ευρύχωρα μπαλκόνια, ενώ το ζεστό lounge με το τζάκι προδιαθέτει για φθινοπωρινό… χουχούλιασμα. Το δίκλινο στοιχίζει 60 ευρώ ανά διανυκτέρευση για κρατήσεις μέσω Booking.