Το καλοκαίρι μένει στην Λέρο

 του Νικόλα Γεωργιακώδη

Μπορεί να μην έχει το γόητρο των "μεγάλων σταρ" της Δωδεκανήσου, αλλά η Λέρος στέκεται αντάξια απέναντι στο όνομα και την φήμη της μέχρι και σήμερα. Στην σχετικά μικρή της έκταση, ο επισκέπτης θα θαυμάσει ουκ ολίγα αξιοθέατα που οι ρίζες τους χάνονται στα βάθη των αιώνων και θα περιπλανηθεί σε όμορφες τοποθεσίες και ειδυλλιακές παραλίες. Το νησί της Άρτεμης, θεάς του κυνηγιού, είχε αρκετά σημαντικό ρόλο από αρχαιοτάτων χρόνων. Η στρατηγική της θέση στο νοτιοανατολικό αιγαίο της χάρισε ένα πλούσιο ιστορικό παρελθόν. Εδώ βρισκόταν ο οικισμός της Κονταρίδας στον νότιο μυχό του όρμου του Παρθενίου που ανακαλύφθηκε το 1980, ενώ ίχνη ανθρώπινης παρουσίας της Νεολιθικής και της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού συναντώνται και σε άλλα, παραθαλάσσια κυρίως ,σημεία του νησιού. «Διάσημοι» κάτοικοί της ήταν ο ιστορικός Φερεκύδης, που έζησε στους ελληνιστικούς χρόνους και ο σκωπτικός ποιητής Δημόδικος. Τα βυζαντινά χρόνια άφησαν στο νησί αρκετά δείγματα της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής, ενώ την ίδια περίοδο χτίζεται το περίφημο Κάστρο της Παναγιάς που δεσπόζει αγέρωχο μέχρι σήμερα στην κορυφή του λόφου Πίτυος (ή Απιτύκι). Το 1314 καταλαμβάνεται από τους Ιππότες του Αγίου Ιωάννη της Ρόδου, ενώ την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Λέρος καταφέρνει να κρατήσει μέχρι ενός βαθμού την αυτονομία της.

Όταν τα Δωδεκάνησα περιέρχονται στους Ιταλούς το 1912, στο νησί υλοποιούνται στρατιωτικά έργα με σκοπό να γίνει σημαντική ιταλική ναυτική και αεροναυτική βάση. Ψήγματα της ιταλικής αρχιτεκτονικής υπάρχουν διάσπαρτα στο νησί με κορυφαία αυτά στο Λακκί (το κύριο λιμάνι της Λέρου), όπου είχε δημιουργηθεί μια νέα πόλη με μοντέρνα πολεοδομία και αρχιτεκτονική. Στην πιο πρόσφατη ιστορία της Λέρου, το νησί χρησιμοποιήθηκε από την Χούντα ως τόπος κράτησης πολιτικών κρατουμένων σε στρατόπεδα στο Λακκί και στο Παρθένι. Από τότε μέχρι σήμερα, η Λέρος παραμένει ένα νησί με αναλλοίωτη και αυθεντική ομορφιά, το οποίο ο επισκέπτης δεν θα χρειαστεί παραπάνω από δύο μέρες για να το γυρίσει.

Πρωτεύουσα του νησιού είναι η Αγία Μαρίνα που αναπτύσσεται αμφιθεατρικά ανάμεσα σε δύο πλαγιές και ενώνεται με τον οικισμό του Πλάτανου. Η γνωριμία σας με την πόλη θα ξεκινήσει από το λιμάνι, όπου δεσπόζει το φρούριο Μπούρτζι και ο ιστορικός ανεμόμυλος άριστα διατηρημένος μέχρι και σήμερα. Στο κέντρο της πόλης θα περιπλανηθείτε στα στενά γραφικά σοκάκια και θα θαυμάσετε τα παραδοσιακά σπίτια και τα πολλά αρχοντικά. Μην αμελήσετε να επισκεφτείτε το Κάστρο της Παναγιάς, στην κορυφή του λόφου Απιτύκι. Eδώ βρέθηκε ένας αρχαίος τάφος του 7ου π.Χ. αιώνα. Στην δυτική πλευρά του κάστρου θα βρείτε τον ναό της Παναγιάς με χρυσοποίκιλτο τέμπλο και αγιογραφίες, δίπλα ακριβώς βρίσκεται το Εκκλησιαστικό Μουσείο με σπάνια χειρόγραφα, ιερά βιβλία και πολύτιμες εικόνες.

Η πιο τουριστική περιοχή του νησιού, τα Άλιντα, βρίσκονται στο κέντρο του όρμου της Αγίας Μαρίνας και είναι κατάφυτα από πεύκα και ελιές. Στον Πύργο Μπελένη φιλοξενείται το Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο (τηλ. 2247028322) με βιβλιοθήκη, μουσείο Τύπου καθώς και αίθουσα ζωγραφικής στην αυλή του οποίου οργανώνονται μεγάλες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στο προαύλιο του δημοτικού Ξενώνα, του πρώτου ξενοδοχείου του νησιού, βρέθηκε το Ιερό της Παλαιοχριστιανικής εκκλησίας της Παναγίας Γαλατιανής, με σπάνιας τέχνης ψηφιδωτά.

Το Λακκί είναι το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Μεσογείου και κεντρικό λιμάνι της Λέρου. Εκεί βρίσκονται επιβλητικά κτίρια μοντέρνας αρχιτεκτονικής, μνημειακά κτίρια, μεγάλοι δρόμοι γεμάτοι δενδροστοιχίες και πάρκα που κατασκευάστηκαν ως επί το πλείστον από τους Ιταλούς κατά την διάρκεια του Μεσοπολέμου. Στο κέντρο της πόλης θα βρείτε την Αγορά με το χαρακτηριστικό Πύργο-Ρολόι. Ιστορικό ενδιαφέρον εδώ παρουσιάζει η εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου με πολύ όμορφα ψηφιδωτά του 11ου αιώνα. Δείγματα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής θα δείτε και στις εκκλησίες ου Αγίου Σπυρίδωνος, του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Ζαχαρία.

Να επισκεφτείτε επίσης…

* Το Πολεμικό Μουσείο ''Τούνελ'' στην περιοχή Μερικιά, με σημαντικά εκθέματα από την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Εδώ θα βρείτε πλήθος εκθεμάτων που βρέθηκαν διάσπαρτα στο νησί ή ανασύρθηκαν από τις θάλασσες του, αλλά και άλλα που δωρίθηκαν από τον Ελληνικό Στρατό και ιδιώτες, φωτογραφίες και χάρτες, μακέτες και κάθε είδους υλικό, γίνονται οδηγοί σε αυτό το ταξίδι στην ιστορία. Λειτουργεί τους θερινούς μήνες καθημερινά από 09.30 έως 13.30 και έχει είσοδο 3€.

* Τον Ναό της Αρτέμιδος στο βορειότερο χωριό του νησιού το Παρθένι (μικρό ψαροχώρι στο βορειότερο άκρο της Λέρου). Στον ανοιχτό αρχαιολογικό χώρο θα δείτε ένα παλαιοχριστιανικό εκκλησιαστικό συγκρότημα κτισμένο πάνω σε ρωμαϊκά κτίσματα. Στα βόρεια του χωριού βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Κιουράς, με αγιογραφίες ζωγραφισμένες από πολιτικούς κρατούμενους της περιόδου της δικτατορίας 1967 - 1974.

* Το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Ισίδωρου στην περιοχή της Κόκκαλης, χτισμένο σε ένα νησάκι μέσα στη θάλασσα το οποίο ενώνεται με ένα μικρό διάδορομο, δίπλα στο παλιό βουλιαγμένο λιμανάκι.

* Την Παναγιά Καβουράδενα στην περιοχή του Ξηρόκαμπου (παραθαλάσσιο χωριουδάκι 7χλμ. από την Αγία Μαρίνα). Είναι χτισμένη πάνω στα βράχια της ακτής, σε θέση όπου κατά την παράδοση, ένας ψαράς που έψαχνε για καβούρια, βρήκε μέσα σε σχισμή την εικόνα της Παναγιάς. Επίσης στον Ξηρόκαμπο, το Κάστρο των Λεπίδων (Παλιόκαστρο), στο εξωτερικό περιτείχισμα του οποίου σώζονται τα θεμέλια των «οσπητίων ή κελλίων» των 180 μικρών σπιτιών στα οποία κατοικούσαν αρχικά οι φρουροί και στη συνέχεια οι κάτοικοι των γύρω περιοχών για να πρoφυλαχθούν από διάφορες επιδρομές. Χρονολογείται από το 2.500 π. Χ.

Παραλίες

Οι παραλίες της Λέρου είναι αρκετές. Άλλες μικρές, άλλες μεγάλες, όλες τους πανέμορφες. Οι πιο τουριστικές βρίσκονται στα Άλιντα και στον Βρωμόλιθο. Στα Άλιντα έχει στενή αμμουδιά ενώ θα βρείτε όλες τις ανέσεις μιας παραλίας (εστιατόρια - αναψυχή - εμπόριο - διασκέδαση). Για τους πιο … μοναχικούς υπάρχει ο Κρυφός, μια μικρή ειδυλλιακή αμμουδιά κρυμμένη ανάμεσα στα βράχια, πολύ κοντά στα Άλιντα. Εκεί θα πάτε μόνο με τα πόδια. Στον Βρωμόλιθο έχει μεγάλη αμμουδερή και σε μερικά σημεία βοτσαλωτή παραλία. Εκεί υπάρχει και ένα όμορφο beach bar, το Del Mar. Η παραλία στην Γούρνα είναι αρκετά μεγάλη και αμμουδερή και αποτελεί ιδιαίτερα δημοφιλή προορισμό για τους ντόπιους και τους επισκέπτες. Επίσης γνωστή παραλία η Αγιά Κιουρά με τιρκουάζ νερά. Αν την επισκεφτείτε περάστε και από το ομώνυμο εκκλησάκι με τις περίεργες τοιχογραφίες. Πιο ήρεμες παραλίες θα βρείτε στο «οικογενειακό» Μπελφούτι με τα αρμυρίκια και τις ταβέρνες και στο Παρθένι.

Φαγητό

Στην τρατορία Da Guisie e Marcelo στην Άλιντα (τηλ. 2247023266), ο Marcello βέρος Ναπολετάνος μαγειρεύει φρέσκα ζυμαρικά και καταπληκτικές σαλάτες. Δοκιμάστε οπωσδήποτε τα γλυκά Cassato και Canoli, που βασίζονται σε παλιές σιτσιλιάνικες συνταγές (από 11€ το άτομο). Στην ουζερί Ο Μύλος (τηλ. 2247024894) πάνω στην θάλασσα με θέα την Αγ. Μαρίνα για φρέσκα ψάρια και αχινούς, στο Αλώνι (τηλ. 2247026048) στον Ξηρόκαμπο με θέα στον όρμο που δένουν τα καΐκια για την Κάλυμνο, στην οικογενειακή ψαροταβέρνα Σώτος (τηλ. 2247024546) στον Δρυμώνα, στον 'Αλινδα-Μαυράκης (τηλ. 2247023266) για νόστιμα μαγειρευτά σε δροσερή αυλή και στο Πέτρινο στο Λακκί (τηλ. 22470 24807) την αγαπημένη ταβέρνα των ντόπιων με παραδοσιακή κουζίνα, αλλά και διεθνείς γεύσεις. Επίσης, στις Εσπερίδες (τηλ. 22470 22537) στην περιοχή Κριθώνι στον παραλιακό δρόμο.

Διασκέδαση / Ποτό

Στην Αγία Μαρίνα για ποτάκι θα πάτε στο Θάλασσα Bar, το Μελτέμι, την Αποθήκη και τον Φάρο, όπου μπορείτε να χορέψετε με ελληνική και διεθνή μουσική μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Στα Άλιντα η Disco Cosmopolitan μεταμορφώνεται από πρωινό beach bar σε χαλαρό στέκι για ποτό. Στο Παντέλι επισκεφτείτε το Καστέλο στη δυτική πλευρά της παραλίας, όπου μπορείτε να απολαύσετε το πανόραμα του κόλπου με ωραία κοκτέιλ, παγωτά και σνακ. Στην άλλη πλευρά της παραλίας του Παντελιού είναι το μουσικό μπαρ Σαβάνα. Για παραδοσιακά λεριώτικα γλυκά (πουγκάκια με γέμιση πικραμύγδαλου, ξεροτήγανα , σβιγγοι και Λέρικες τυρόπιτες με μυτζήθρα) απευθυνθείτε στο Παραδοσιακό (τηλ. 2247025500).

Διαμονή

Στα Άλιντα στο παραδοσιακό Αρχοντικό Αγγέλου (τηλ. 2247022749, 6944908182, 2106233426) με 9 δωμάτια και πανέμορφο κήπο (135€ το δίκλινο), στο Marilen (τηλ. 2247024.100) και στο Μπουλαφέντης (τηλ. 2247023290). Στα διαμερίσματα – πέτρινους πύργους Catse Vigla στην Βίγλα με πανοραμική θέα στη θάλασσα, στο πολυτελές Crithoni's Paradise  (τηλ. 2247025120-3) στο Κριθώνι (από 140€ το δίκλινο) και στον ξενώνα Ευσταθία (τηλ. 2247024.199) στον Ξηρόκαμπο πάνω στην θάλασσα (από 45€ το δίκλινο).

Πως θα πάτε

Μπορείτε να επισκευτείτε την Λέρο μέσω των πλοίων της γραμμής Δωδεκανήσου, τα οποία αναχωρούν καθημερινά από Πειραιά. Δείτε τα δρομολόγια εδώ. Αεροπορικώς, πραγματοποιούνται πτήσεις των Ολυμπιακών Αερογραμμών από το Ελευθέριος Βενιζέλος με προορισμό την Λέρο και αντίστροφα, με αεροσκάφη τύπου ATR43 και Dash8 χωρητικότητας 50 και 38 επιβατών αντίστοιχα. Για περισσότερες πληροφορείες σχετικά με τα δρομολόγια των Πλοίων και τις Αεροπορικές Πτήσεις, μπορείτε να απευθυνθείτε στο Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά Τηλ. 210 4511311-17, και 2104593000, και στο Λιμεναρχείο Λέρου (Τηλ. 22470 22224). Για κράτηση θέσεων Αεροπορικής σύνδεσης, μπορείτε να επικοινωνήστε στο τηλ. 210 9666666.

Χρήσιμα Τηλέφωνα:

Δήμος 22470-28.320
Αστυνομία. 22470-22.222
Νοσοκομείο 22470-23.251
Τουρ. Πληροφορίες 22470-22.937
Λιμεναρχείο 22470-22.224