Halloween: Και οι νεκροί… γιορτάζουν

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Ίσως από τις ελάχιστες Αμερικάνικες παραδόσεις που δεν έχουμε… υιοθετήσει ακόμα, η γιορτή του Halloween (και όχι του Helloween, που είναι γερμανική heavy metal μπάντα) μοιάζει αρκετά με τις «δικές» μας Απόκριες, αλλά έχει έναν σαφώς πιο μυστικιστικό και μακάβριο χαρακτήρα. Η λέξη προέρχεται από το All-hallow-even, δηλαδή την παραμονή του “All Hallows’ Day” ή All Saints’ Day (κάτι σαν τους «δικούς» μας Άγιους Πάντες) που είναι την 1η Νοεμβρίου, ενώ ως γιορτή το Halloween συνδέεται άμεσα με την υπερφυσική δραστηριότητα και την επικοινωνία με τους νεκρούς.

Οι ρίζες του Halloween, σύμφωνα με τους περισσότερους μελετητές, βρίσκονται στην παγανιστική γιορτή Samhain ή Samuin, η οποία γιορταζόταν αρχικά από τους Κέλτες στην Ιρλανδία και στην Αγγλία, ενώ με την πάροδο των χρόνων και μέσω των μεταναστών η γιορτή έφτασε στην Αμερική. Σήμερα γιορτάζεται σε διάφορες χώρες, όπως η Ιρλανδία, η Αγγλία, οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, το Πουέρτο Ρίκο και η Αυστραλία. Σύμφωνα με την Κέλτική παράδοση, το Halloween συμπίπτει με μία από τις πιο Liminal χρονολογικές περιόδους, κατά τις οποίες τα πνεύματα έρχονται σε επαφή με τον φυσικό κόσμο και το στοιχείο της μαγείας βρίσκεται στο ζενίθ του.

Παίζοντας (ή σκαλίζοντας) την Κολοκύθα

Σήμα κατατεθέν της γιορτής δεν είναι άλλο από την κολοκύθα, η οποία σκαλίζεται με ανθρώπινα χαρακτηριστικά και λειτουργεί ως αυτοσχέδιο… φανάρι. Το έθιμο της κολοκύθας ξεκίνησε από την Σκωτία και την Ιρλανδία, όπου πολλές οικογένειες για να γιορτάσουν το Halloween, σκάλιζαν τις κολοκύθες ώστε να μοιάζουν με ανθρώπινα πρόσωπα και τις τοποθετούσαν στην είσοδο του σπιτιού τους όταν βράδιαζε.

Ένας Ιρλανδικός μύθος μάλιστα, μιλάει για τον Jack, έναν τεμπέλη αλλά έξυπνο αγρότη, ο οποίος κατάφερε να παγιδεύσει το Διάβολο με έναν σταυρό. Ο ίδιος αρνήθηκε να τον ελευθερώσει μέχρι να καταλήξουν σε συμφωνία. Η συμφωνία έλεγε πως ο Τζακ θα ελευθέρωνε τον Διάβολο, αρκεί όταν εκείνος πέθαινε ο Διάβολος να μην τον αφήσει να πάει στην κόλαση. Πεθαίνοντας λοιπόν ο Τζακ και μιας και δεν μπορούσε να πάει στη Κόλαση, φτιάχνει από τότε αυτά τα φανάρια με κολοκύθες και περιπλανάται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης μέχρι να βρει ένα μέρος να αναπαυθεί.

Οι φαν του Tim Burton, πιθανώς να κάνουν τον παραλληλισμό με τον animated πρωταγωνιστή του Nightmare Before Christmas, Jack Skellington, ο οποίος είναι γνωστός και ως «Pumpkin King» στην ταινία.

Trick or Treat? (σε ελεύθερη μετάφραση: Φάρσα ή κέρασμα;)

Η αμερικάνικη εκδοχή για τα «δικά» μας κάλαντα, κατά την οποία τα πιτσιρίκια ντυμένα με στολές γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι στη γειτονιά τους, ζητώντας γλυκά με την φράση «Φάρσα ή κέρασμα;». Η λέξη «φάρσα» είναι απειλητική προς τον ιδιοκτήτη του σπιτιού, σε περίπτωση που δεν δώσει κέρασμα στο πιτσιρίκι.

Μεταμφιέσεις

Τα κουστούμια που φοριούνται στο Halloween είναι άμεσα συνδεδεμένα με την μυθολογία του τρόμου, με το μακάβριο. Έτσι ορισμένες «κλασσικές» στολές Halloween είναι αυτή του Δράκουλα, της Μάγισσας, του Φαντάσματος, του Σκελετού και φυσικά του… Βελζεβούλη. Τα χρώματα που κυριαρχούν στις στολές είναι κατά κύριο λόγο το μαύρο (συμβολίζει τον θάνατο, την νύχτα, τις μάγισσες, τις μαύρες γάτες, τις νυχτερίδες και τους βρικόλακες) και το πορτοκαλί (κολοκύθες, φθινόπωρο, πεσμένα φύλλα και φωτιά). Τις τελευταίες δεκαετίες βέβαια, οι στολές παρεκκλίνουν της παράδοσης και δανείζονται θεματολογία από τον χώρο της μουσικής, της τηλεόρασης ή ακόμα και των gadgets (βλ. στολές Angry Birds). Δείτε εδώ πώς εξελίχθηκαν οι στολές του Halloween ανά δεκαετία.
 
Συνταγές Haloween

Πέρα από τις καραμέλες, τις σοκολάτες και τα πάσης φύσεως γλυκά, η γιορτή του Halloween έχει και αρκετές «δικές» της παραδοσιακές συνταγές. Πρώτα και καλύτερα τα candy apples, τα οποία φτιάχνονται βουτώντας ολόκληρα μήλα μέσα σε σιρόπι ζάχαρης (δείτε εδώ την συνταγή). Ακολουθούν τα καραμελωμένα pop corn, το Colcannon (κάτι σαν πουρές με λάχανο), το Bonfire toffee, ο φρέσκος χυμός μήλου, η κολοκυθόπιτα, το ψωμί από κολοκύθα και οι ψημένοι σπόροι κολοκύθας. Τεράστια ποικιλία συνταγών για Halloween θα βρείτε εδώ.

Ταινίες Haloween

Οι κλασικές ασπρόμαυρες ταινίες τρόμου έχουν την τιμητική τους σε αυτή τη γιορτή του μακάβριου. Ο Δράκουλας, ο Φρανκεστάιν, η Μούμια, το Στοιχειωμένο Σπίτι και πολλές ακόμα oldschool ταινίες ταιριάζουν… γάντι με την νύχτα του Halloween. Βέβαια, υπάρχουν και πιο σύγχρονες ταινίες, όπως το all time classic «Halloween» του John Carpenter (και τα δεκάδες φτηνιάρικα σήκουελ του), το αγαπημένο «ενήλικο» animation του Tim Burton «Nightmare before Christmas» και το Hocus Pocus.

Το Halloween πάει… Ελλάδα

Μία αν μη τι άλλο εντυπωσιακή θεματικά και παράλληλα διασκεδαστική γιορτή όπως είναι το Halloween δεν θα μπορούσε να μην έχει τους δικούς της…. φαν εντός Ελλάδας. Στο Facebook βρήκαμε τις εξής σελίδες:

* Bring Halloween to Greece, μια σελίδα για όλους τους υποστηρικτές του Halloween με χρήσιμες πληροφορίες για το πού μπορείτε να αγοράσετε στολές και διακόσμηση, καθώς και για τα κατά καιρούς parties.

* Halloween in Greece, μια ομάδα ατόμων από την Κηφισιά, η οποία φέτος σκοπεύει να διοργανώσει Halloween στην… γειτονιά της! Το event θα γίνει το Σάββατο 29 Οκτωβρίου στις 8 το βράδυ στις εξής γειτονιές:

• Χρυσσαλίδος
• Στρεϊτ
• Χελιδονούς
• Αριστείδου
• Εσπέρου
• Θεμιστοκλέους

Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε στην σελίδα τους.

Υπάρχει επίσης και επίσημη σελίδα για την γιορτή του Halloween στην Ελλάδα στο weebly με πληροφορίες για σχετικά events σε clubs και μαγαζιά, φωτογραφίες από παλαιότερα parties και ένα σωρό ακόμα trivia για το Halloween.