Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος: «Σήμερα τον βούρδουλα τον λέμε Μνημόνιο»

της Ιωάννας Κλεφτόγιαννη

O Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, σκηνοθέτης που γνωρίζει όσο ελάχιστοι τι σημαίνει πολιτική επί σκηνής, έκανε «ποδαρικό» για την νέα του παράσταση στην Επίδαυρο. Η δεύτερη απόπειρά του στην αττική κωμωδία, έξι ακριβώς χρόνια μετά τους ενδιαφέροντες Αχαρνείς, με Δικαιόπολη τον Λάκη Λαζόπουλο, θέλει τις γυναίκες στην εξουσία.

Οι λιτές, με... μαντικές ικανότητες Εκκλησιάζουσές του, επιχειρούν να αποδείξουν , χωρίς τερτίπια, μέσω της ανάληψης της εξουσίας από γυναίκες και των ακροτήτων της οριζόντιας κοινοκτημοσύνης που διακηρύσσουν (η φαντασία στην εξουσία!), πόσο πολιτικά αιχμηρός μπορεί να είναι σήμερα ο Αριστοφάνης. Το ρόλο της Πραξαγόρας στην παράσταση του Θεάτρου του Νέου Κόσμου επωμίζεται μια σημαντική ηθοποιός, η Δάφνη Λαμπρόγιαννη, πλαισιωμένη από τους Κώστα Κόκλα, Νίκο Καρδώνη, Γιώργο Πυρπασόπουλο και Παντελή Δεντάκη.

«Ο Αριστοφάνης μιλάει για διεφθαρμένους πολιτικούς που χρηματίζονται και για πολίτες που αδιαφορούν για τα κοινά. Κάπως έτσι κι εμείς, έχουμε συνειδητοποιήσει ότι ο τρόπος που πολιτευτήκαμε όλα αυτά τα χρόνια μας έχει φέρει στο χείλος του γκρεμού και είναι η ώρα να αλλάξουμε ρότα και να πάρουν οι πολίτες τα πράγματα στα χέρια τους. Βέβαια δεν είναι καθόλου αυτονόητο πώς θα γίνει αυτό», διαπιστώνει ο Βαγγελης Θεοδωρόπουλος, ο οποίος, σε πείσμα της γενικευμένης απολιτίκ χαλαρότητας, μοιράζεται τους πολιτικούς προβληματισμούς του, μετά τους Αχαρνείς, για τις Εκκλησιάζουσες , με τρεις καλούς συνεργάτες του: το Θάνο Μικρούτσικο (μουσική), την Αγγελική Στελλάτου ( κίνηση) και τον Άγγελο Μέντη (σκηνικά-κοστούμια).

Γιατί επέλεξες τις Εκκλησιάζουσες και δεν οδηγήθηκες σε πιο «δυνατές» λύσεις ,πάλι με τις γυναίκες στην...εξουσία, όπως η Λυσιστράτη;

Σκέφτηκα εξαρχής τις Εκκλησιάζουσες και κόλλησα σ’ αυτό το έργο. Άρχισα να το επεξεργάζομαι, το αγάπησα. Οπότε δεν είχαν θέση οι συγκρίσεις. Τώρα που με ρωτάς έχω να σου πω πως η Λυσιστράτη μιλάει για τον πόλεμο, και με τι τρόπο προσπαθούν να τον σταματήσουν οι γυναίκες, ενώ στις Εκκλησιάζουσες το θέμα είναι πώς θα σώσουν οι γυναίκες την πόλη από την πολιτική παρακμή και τους διεφθαρμένους πολιτικούς. Άρα προσφέρεται καλύτερα για να μιλήσεις για τη σημερινή συγκυρία.

Πώς θα περιέγραφες τη σχέση σου με την αττική κωμωδία; Αν και «βετεράνος» στη σκηνοθεσία, φέτος καταπιάνεσαι μόλις με τη δεύτερη της καριέρας σου. Άργησες πολύ...

Κι όμως, όταν κάνω αττική κωμωδία νιώθω σαν το ψάρι στο νερό. Πριν από έξι χρόνια έκανα τους Αχαρνείς με το Εθνικό, αλλά στη συνέχεια δεν μου δόθηκε κάποια άλλη ευκαιρία. Είναι μεγάλες παραγωγές αυτά τα έργα και μεγάλο το ρίσκο που αναλαμβάνουμε φέτος ανεβάζοντας τις Εκκλησιάζουσες με το Θέατρο του Νέου Κόσμου - τέτοιες μέρες σαν αυτές που ζούμε. Παρ’ όλα αυτά εγώ ελπίζω πως θα έχω την ευκαιρία να κάνω κι άλλους Αριστοφάνηδες.

Ποια είναι η ιδιαιτερότητα της αριστοφανικής δραματουργίας; Συνομιλεί με την Ελλάδα του 2012;

Υπάρχει ένας συνδυασμός ποίησης, ουτοπίας και πολιτικής σκέψης στα έργα του Αριστοφάνη, μια ανατρεπτική διάθεση και μια τρέλα που με γοητεύουν ιδιαίτερα. Όσο για τις αναλογίες του έργου με όσα συμβαίνουν γύρω μας, δε θα μπορούσα να φανταστώ κανένα έργο του Αριστοφάνη πιο επίκαιρο. Η Αθήνα το 392 π.Χ. που ανέβηκαν οι Εκκλησιάζουσες δεν ήταν πια η Αθήνα του χρυσού αιώνα, το λίκνο της Δημοκρατίας.

Πού εστιάζεις ως προς το ιδεολογικό σκέλος; Και βεβαίως πού οδηγεί το κείμενο η απόδοση του Μαυρογεωργίου;

Στις Εκκλησιάζουσες ο Αριστοφάνης κάνει μια υπόθεση: Τι θα γινόταν αν έπαιρνε την εξουσία το κομμάτι εκείνο του πληθυσμού που δεν είχε καθόλου πολιτικά δικαιώματα άρα ήταν και άφθαρτο: οι γυναίκες; Σήμερα τι το κάνουμε αυτό, που οι γυναίκες, όσο κι αν η κοινωνία παραμένει ανδροκρατούμενη, έχουν πια εντελώς διαφορετική θέση, συμμετέχουν στα κοινά και δεν είναι πια άφθαρτες; Ζήτησα από τον Βασίλη Μαυρογεωργίου, που είναι χρόνια φίλος και συνεργάτης, συγγραφέας με φρέσκια ματιά και παραμυθάς, να αναλάβει τη μετάφραση, και σκέφτηκα να δούμε αυτή την πορεία της γυναίκας χρησιμοποιώντας ένα τέχνασμα, μικρό σαν παρέμβαση: Η δική μας Πραξαγόρα, εκτός από ηγετικές έχει και προφητικές ικανότητες, είναι ας πούμε μια Κασσάνδρα της κωμωδίας. Μπορεί να βλέπει τις γυναίκες στην εποχή μας, που αποκτώντας εξουσία χάνουν τα γυναικεία τους χαρακτηριστικά και τις ευαισθησίες και μεταμφιέζονται εσωτερικά σε άντρες. Και συμβουλεύει τις συντρόφισσές της να μην την πατήσουν σαν τις γυναίκες του μέλλοντος...

Τι παράσταση στήνεις; Θεωρείς ότι έρχεσαι να διατυπώσεις μια νέα πρόταση;

Δεν ξέρω αν είναι νέα πρόταση, δεν ήταν στις προθέσεις μου κάτι τέτοιο, αυτό θα το κρίνουν άλλοι. Εμείς όλοι μαζί προσπαθήσαμε να βγάλουμε την ποίηση, την πολιτική κριτική, την ουτοπία, την τρέλα του Αριστοφάνη, σε μια παράσταση που θέλουμε να έχει γέλιο, συγκίνηση, ισορροπία, αισθητική. Έχω την αίσθηση ότι είναι μια παράσταση λιτή και αβίαστη, που θέλει να ανταποκρίνεται στη λιτότητα που έχουν ανάγκη οι μέρες μας, για να ανακαλύψουμε ξανά το λαϊκό θέατρο, χωρίς γκλαμουριά και χωρίς χοντροκοπιά.

Η όψη της πού παραπέμπει;

Ο χώρος ήθελα να είναι μια μεγάλη αλάνα, και τα αρχαία θέατρα είναι το ωραιότερο φυσικό σκηνικό. Δόθηκε βάρος στα κοστούμια, στην καθαρότητα της φόρμας, μουσικά και χορογραφικά, και από την πλευρά της υποκριτικής δουλέψαμε με συλλογικό πνεύμα (κάτι που επίσης έχουμε ανάγκη στις μέρες μας). Αυτό το συλλογικό πνεύμα είναι πιο εύκολο στα λόγια παρά στην πράξη. Αν κάτι καταφέραμε, φαίνεται στη σκηνή. Εκεί όλα είναι φανερά.

Η παράστασή σου είναι ανάσα για τον μνημονιόπληκτο Ελληνα; Υπάρχουν και τέτοιοι «εκσυγχρονισμοί»; Ακούμε για Μνημόνια;

Ένας καλός συγγραφέας όπως ο Αριστοφάνης δεν χρειάζεται απλοϊκούς εκσυγχρονισμούς για να γαργαλάς τον θεατή. Αυτή είναι η αξία των κλασικών κειμένων. Αντέχουν στο χρόνο και η κάθε εποχή βρίσκει να αντλήσει από αυτά. Οι βουρδουλιές στις πλάτες των λαών είναι πάντα ανελέητες. Σήμερα το βούρδουλα τον λέμε μνημόνιο. Αλλά δε χρειάζεται σε μια παράσταση να γινόμαστε περισσότερο περιγραφικοί.

Πώς κρίνεις τις πρώτες ημέρες της νέας … πανκομματικής φιλομνημονιακής συγκυβέρνησης;

Λυπάμαι, αλλά δεν περιμένω τίποτα μέσα μου. Άλλαξε λιγάκι το περιτύλιγμα και με σύμμαχο τη θερινή ραστώνη το κυβερνητικό σχήμα πήρε μια μικρή παράταση ζωής. Αλλά αυτό δεν μπορεί να πάει μακριά.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έμεινε εκτός κυβέρνησης. Παρά λίγο να κυβερνήσει. Τι θα ήταν πραγματικά, πιστεύεις, εσύ που τον υποστήριξες, διαφορετικό στην περίπτωση αυτή;

Κάτι σαν τις Εκκλησιάζουσες! Μια πινελιά ανθρωπιάς, μια πινελιά ουτοπίας, τώρα που ο ρεαλισμός χρεοκόπησε για τα καλά.

Το ΔΝΤ ήξερε και ξέρει ότι τα μέτρα που επέβαλλαν δεν βγαίνουν, δήλωσε απροκάλυπτα ο Ρουμελιώτης. Επομένως;

Ο καπιταλισμός είναι πολύ κυνικός. Αυτό που εμείς βιώνουμε σαν δράμα, αυτή η βίαιη αναδιανομή του πλούτου, δεν είναι ατύχημα, παράπλευρη απώλεια, είναι σκοπός και επιδίωξη. Θα το αφήσουμε να περάσει; Κάποιοι νομίζουν ότι μπορούν να ελέγξουν το ποτάμι της ιστορίας. Δεν ισχύει.

Η συγχώνευση υπουργείου Πολιτισμού με το Παιδείας τι υποδηλώνει;

Η συγχώνευση του Υπουργείου Παιδείας με το Πολιτισμού θα μπορούσε να είναι μια ωφέλιμη κίνηση. Ο πολιτισμός είναι άρρηκτα δεμένος με την παιδεία. Δε νομίζω πως έχουν τέτοιους προβληματισμούς. Σαν ΔΕΚΟ αντιμετωπίζουν τα Υπουργεία και τη συγχώνευση. Λογιστικά: περιστολή των δαπανών στα πλαίσια των εντολών της τρόικας.

Οι πρώτες εντυπώσεις σου από τον υφυπουργό Πολιτισμού κ.Τζαβάρα ποιες είναι; Άκουσες τις εξαγγελίες του; Οι δηλώσεις του περί άυλου πολιτισμού, προξένησαν προβληματισμό.

Δε δίνω μεγάλη σημασία στις εξαγγελίες. Αν είχαν σημασία, ο Γερουλάνος θα ήταν ο καλύτερος υπουργός πολιτισμού. Για τον Τζαβάρα πρέπει αναγκαστικά να περιμένουμε.

Έρχεται δύσκολος χειμώνας. Με ποια όπλα, ποιους δραματουργούς , ποιους ηθοποιούς θα το παλέψεις τη νέα σεζόν;

Ελπίζω αυτό το διάλειμμα, που μοιάζει με εφιάλτη, να μην κρατήσει πολύ. Πρέπει να παλέψουμε γι’ αυτό. Η κρίση, για εμάς τους καλλιτέχνες, μέσα σε όλα της τα αρνητικά, μπορεί να έχει κάτι το δημιουργικό. Αλλιώς χαθήκαμε. Τα τελευταία τρία χρόνια με απασχολεί πολύ γιατί κάνω θέατρο, με ποιους ανθρώπους, με τι έργα, τι ρόλο θέλω να έχω μέσα στο Θέατρο του Νέου Κόσμου κλπ. Έχω ανάγκη να επανατοποθετηθώ σε σχέση με όλα όσα συμβαίνουν γύρω μου. Τον επόμενο χειμώνα θα ανεβάσω μια κωμωδία από έναν νέο Σκοτσέζο συγγραφέα, τον D.C. Jackson, με τον ειρωνικό τίτλο «Η ρομαντική μου ιστορία», πάνω στο θέμα των ερωτικών σχέσεων που πρέπει να ανοίξουν δρόμο μέσα σε ένα ασφυκτικό περιβάλλον πόλης και εργασίας. Με τον Μάκη Παπαδημητρίου, την Κατερίνα Λυπηρίδου και την Σύρμω Κεκέ. Αυτή η παράσταση θα συγκατοικήσει με συμπαραγωγές κυρίως με νεανικές ομάδες. Και δε θα ήθελα με τίποτα να σταματήσω για οικονομικούς λόγους την κινητή μονάδα που δίνει παραστάσεις για παιδιά που νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και ιδρύματα.

Θα συνεχίσεις να κάνεις θέατρο, με κάθε κόστος; Αν καταργηθούν –οι ανεπισήμως ήδη κομμένες- επιχορηγήσεις;

Το κόψιμο των επιχορηγήσεων θα είναι σε βάρος της ποιότητας της θεατρικής δουλειάς. Οι επιλογές των θεάτρων θα γίνονται με βασικό γνώμονα το ταμείο. Θα συνεχίσω πάντως να κάνω θέατρο. Όσο μπορώ. Αυτή η δουλειά εξακολουθεί να με γοητεύει. Το νιώθω πάλι τώρα που είμαι στην Επίδαυρο για τις Εκκλησιάζουσες.

Info:

30/7/2012 Θεσσαλονίκη Θέατρο Κήπου 21:15 12,00 €

31/7/2012 Θεσσαλονίκη Θέατρο Κήπου 21:15 12,00 €

2/8/2012 Αλεξανδρούπολη Υπαίθριο Θέατρο Εγνατία 21:00 12,00 €

3/8/2012 Καβάλα Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων 21:00 12,00 €

4/8/2012 Καβάλα Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων 21:00 12,00 €

5/8/2012 Θάσος Αρχαίο Θέατρο 21:00 12,00 €

6/8/2012 Κομοτηνή Θερινό Δημοτικό Θέατρο 21:30 12,00 €

8/8/2012 Χαλκιδική Αμφιθέατρο Σίβηρης 21:30 12,00 €

10/8/2012 Ζάκυνθος Υπαίθριο Θέατρο Ζακύνθου 21:30 12,00 €

11/8/2012 Ζάκυνθος Υπαίθριο Θέατρο Ζακύνθου 21:30 12,00 €

12/8/2012 Μεσολόγγι ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΟΙΝΙΑΔΩΝ 21:15 12,00 €