«Τα 39 σκαλοπάτια»: Μυστήριο και χιούμορ στο θέατρο Κνωσός

της Κατερίνας Σφοντούρη

Δυο λόγια για την υπόθεση: Η γνωριμία του γοητευτικού Richard Hannay με την όμορφη Annabella Smith, σε ένα θέατρο του Λονδίνου σηματοδοτεί την έναρξη μιας σειράς από περιπέτειες με φόντο τη Σκωτία. Χωρίς καλά-καλά να αντιληφθεί τι συμβαίνει, ο Richard κατηγορείται για τη δολοφονία της Annabella και βρίσκεται μπλεγμένος σε ένα διεθνές δίκτυο κατασκόπων που προσπαθεί να «βγάλει» εκτός Αγγλίας στρατιωτικά μυστικά προς όφελος των Γερμανών.

Αναζητώντας την αλήθεια, η ζωή του τυχοδιώκτη Richard θα απειληθεί ουκ ολίγες φορές. Άλλοτε πηδώντας από το τρένο με προορισμό τη Σκωτία και άλλοτε απλώς δραπετεύοντας από το εξοχικό σπίτι στο οποίο φιλοξενείται, ο Richard δεν παραδίνεται εύκολα. Ο στόχος του παραμένει ο ίδιος, όταν μάλιστα στις περιπέτειές του βρίσκει θέση ο έρωτας.

Η παράσταση: Ο βασικός καμβάς της παραπάνω ιστορίας ανήκει στον John Buchan, ο οποίος το 1915 πρωτοδημοσίευσε το μυθιστόρημα «Τα 39 σκαλοπάτια», γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία. Η ιστορία του αθώου Richard ο οποίος καταδιώχθηκε στη Σκωτία, στη συνέχεια κέντρισε την προσοχή των παραγωγών ταινιών. Οι μεγαλύτεροι θα θυμούνται ενδεχομένως την ταινία του Alfred Hitchcock «The 39 steps», η οποία από πολλούς θεωρείται ως μία από τις καλύτερές του.

Ύστερα από την «περιπλάνηση» του νεαρού τυχοδιώκτη στην μεγάλη οθόνη, ο Άγγλος ηθοποιός και θεατρικός συγγραφέας Patrick Barlow διασκεύασε το μυθιστόρημα του J. Buchan. Πρόσφατα μάλιστα (2007) κέρδισε το βραβείο Laurence Olivier καλύτερης κωμωδίας ενώ καταχειροκροτήθηκε στην σκηνή του West End του Λονδίνου.

Φέτος (και θέλουμε να ελπίζουμε και του χρόνου) το έργο του Patrick Barlow ανεβαίνει στην Αθήνα, στο θέατρο Κνωσός του Λάμπρου Τσάγκα, σε σκηνοθεσία και μετάφραση του Κωστή Τσώνου.

Στοιχεία μυστηρίου, χιούμορ, ρομαντισμού και περιπέτειας εναλλάσσονται, ενώ πάνω από 100 ρόλοι εμφανίζονται επί σκηνής από τέσσερις μόνο ηθοποιούς. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο βρίσκεται ο Σπύρος Σπαντίδας, ο οποίος τρέχει πανικόβλητος να προλάβει το «κακό» προτού βγει εκτός χώρας.

Απόλυτα συνεπείς, εύπλαστοι και με άριστα στο κομμάτι του αυτοσχεδιασμού, ο Λάμπρος Τσάγκας και ο Φώτης Κέπελης μοιράζονται στιγμές μοναδικές. Από κατάσκοποι «ντύνονται» αστυνομικούς, γέρους βαρύκοους, Σκωτσέζους ξενοδόχους. Μια σειρά από ευχάριστα ξαφνιάσματα που δεν συναντούμε συχνά στο θέατρο.

Η ικανότατη Νίκη Παλληκαράκη είναι η μοναδική γυναίκα στην παράσταση, την οποία ωστόσο θαυμάζουμε τόσο ως Annabella Smith όσο και ως γυναίκα-αράχνη Pamela και επαρχιοτοπούλα Margaret.

Την πληθώρα των ρόλων υποστηρίζουν και οι σκηνικές αλλαγές. Με σκεπτικό την χρήση στοιχείων και όχι πλούσιων σκηνικών -τα οποία επιμελείται η Δέσποινα Βολίδη- οι θεατές παρακολουθούν πραγματικό θέατρο, έχοντας την δυνατότητα να φανταστούν καταστάσεις και πρόσωπα.

Σκηνές όπως αυτή στο ξενοδοχείο, όπου ο Φ. Κέπελης παρουσιάζεται ως Σκωτσέζα έχοντας στο πλάι της τον «γερομαγκούφη» σύζυγό της (Λ. Τσάγκας) ξεχωρίζουν. Ανάλογες εντυπώσεις έχουμε και για τη σκηνή όπου ο Φ. Κέπελης προσπαθεί να απαγγείλει λόγο αλλά λόγω προχωρημένης ηλικίας αδυνατεί. Μορφασμοί, φωνητικές διακυμάνσεις, κινήσεις μελετημένες και απαιτητικές μεταμφιέσεις χαρακτηρίζουν τον εξαιρετικό αυτό ηθοποιό. Συχνά έρχεται στο νου μας το θεατρικό παιχνίδι, όπου καλλιεργείται η δημιουργική έκφραση του συμμετέχοντα.

Ευχάριστη έκπληξη αποτελεί η «παρέμβαση» της φωνής του Χρίστου Τσάγκα, στον ρόλο του εκφωνητή ραδιοφώνου. Η μουσική επιμέλεια ανήκει στους Γιάννη Μακρίδη και Κωστή Τσώνο ενώ για τα επιτυχημένα κοστούμια φροντίζει η Δέσποινα Βολίδη.

Τελικά: Από τις καλύτερες προτάσεις της φετινής σεζόν, «Τα 39 σκαλοπάτια» σας υπόσχονται σχεδόν δύο ώρες ψυχαγωγίας και ταξιδιού στον μαγικό κόσμο του θεάτρου.

INFO: Τα 39 σκαλοπάτια του John Buchan, σε διασκευή του Patrick Barlow, Θέατρο Κνωσός, Κνωσού 11 και Πατησίων 195, τηλ.: 210 8677070, 210 8624463
Παραστάσεις: Πέμπτη, Παρασκευή 21:15, Σάββατο 18:15 και 21:15, Κυριακή 20:00
Τιμές εισιτηρίων: 20 €, φοιτητικό 12 €, λαϊκή 15 €
Διάρκεια: 105΄

Λάμπρος Τσάγκας: «Θέλουμε να οργανώσουμε την φαντασία του θεατή»

Συνέντευξη στην Κατερίνα Σφοντούρη

Τον Λάμπρο Τσάγκα τον συναντήσαμε στον «φυσικό του χώρο», που δεν είναι άλλο από το δικό του θέατρο «Κνωσός». Εκεί, όπου την περασμένη Πέμπτη (3/4) όλοι οι ηθοποιοί έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό του αφιλοκερδώς, με στόχο την ενίσχυση του Κέντρου Ημέρας της Εταιρείας «ΙΡΙΣ». Με διάθεση και ικανοποίηση για την αποδοχή των «39 σκαλοπατιών» μας κατατόπισε γύρω από την παράσταση.

Φέτος, στο θέατρό σας φιλοξενείτε την παράσταση «Τα 39 σκαλοπάτια», σε διασκευή για το θέατρο από τον άγγλο Patrick Barlow. Τι σας ώθησε στην επιλογή του συγκεκριμένου έργου;
Το είδος της παράστασης, το είδος του θεάτρου, αυτό το παιχνίδι το θεατρικό, αυτή η ζωντανή διαδικασία, το παιχνίδι των ηθοποιών και το παιχνίδι των ηθοποιών με το κοινό, είναι ένας καινούργιος τρόπος έκφρασης που δίνει δυνάμεις στον ηθοποιό να λειτουργήσει και επενεργεί απευθείας μέσα από το κοινό που παρακολουθεί την παράσταση. Και ασφαλώς το σημαντικό έργο και η θεατρική του μορφή.

Τι αφήνει στην άκρη και τί διατηρεί ο Barlow από το ομώνυμο έργο του Χίτσοκ;
Ο Barlow έχει πάρει από το έργο του John Buchan στοιχεία, έχει πάρει και από τον Χίτσκοκ, γιατί και ο Χίτσκοκ είχε προσθέσει στο έργο του John Buchan στοιχεία. Παίρνοντας λοιπόν στοιχεία και από τους δύο έκανε την παράσταση αυτή. Η παράσταση αυτή δουλεύεται στην Αγγλία 10 χρόνια και κατέληξαν εδώ τελικά.

Οι εγγλέζοι είναι και λίγο προχωρημένοι στο θεατρικό είδος. Και στην αφαίρεση ουσιαστικά τη σκηνική. Αυτό σημαίνει ότι λειτουργεί το σωματικό θέατρο, λειτουργεί ο ηθοποιός πια σαν σώμα και δεν παίζουν τόσο ρόλο τα σκηνικά. Το κάναμε και περύσι αυτό με τα σκηνικά και με το έργο του Μπρουκ, «Το κοστούμι». Είχαμε στοιχεία θεατρικά για να οξύνεται η φαντασία του θεατή, δηλαδή θέλουμε να του δίνουμε τη δυνατότητα να βλέπει την παράσταση, όπως παλιά άκουγε ραδιόφωνο και φανταζόταν τα πάντα. Είναι μια άνεση που δίνεις στο μυαλό του θεατή.

Πράγματι, 35 σκηνικές αλλαγές ενώ δεν υπάρχουν πλούσια σκηνικά.
Στοιχεία θέλουμε, για να διεγείρουμε του θεατή τη φαντασία. Δεν μας αφορά να φτιάξουμε ένα σπίτι. Η εικόνα-η τηλεόραση και ο κινηματογράφος-κυρίως η τηλεόραση, έχουν δώσει τα πάντα. Λοιπόν, δεν θα κάνεις κάτι τέλειο. Μόνο το τελειότερο πράγμα που μπορείς να κάνεις είναι να οργανώσεις τη φαντασία του θεατή με στοιχεία. Έτσι φαίνεται ότι σέβεσαι τον θεατή. Και το μυαλό του.

Τέσσερις ηθοποιοί που ερμηνέυουν 139 ρόλους. Το εγχείρημα αυτό ακούγεται πραγματικά ακατόρθωτο.
139 μπασίματα-βγαλσίματα που σε έχουν υπερένταση και υπερδιέγερση, δηλαδή κάνεις μια εισπνοή πριν βγεις στη σκηνή και εκπνέεις όταν τελειώσει η παράσταση. Είναι σκληρή η δουλειά, αλλά και γενικά στο θέατρο είναι σκληρή.

Παρατηρούμε ότι το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού κυριαρχεί στην παράσταση.
Τον κύριο ρόλο τον παίζει ο αυτοσχεδιασμός. Πολλά πράγματα έχουν γεννηθεί μέσα από το έργο, αλλά έχουν γεννηθεί επάνω στην παράσταση, επάνω στη σκηνή, εδώ, μεταξύ μας. Και το ύφος είναι καθαρά δικό μας. Δεν είναι εγγλέζικο.