Μικρούτσικος, Θηβαίος, Πολυχρονίδη στο in2life

του Παναγιώτη Κωνσταντίνου

Ο Θάνος Μικρούτσικος μετά από καιρό συναντά τον Χρήστο Θηβαίο στο Γυάλινο Μουσικό Θέατρο και στη «Χώρα των Θαυμάτων». Μαζί τους η νέα ερμηνεύτρια του Θάνου Μικρούτσικου, Μαριάννα Πολυχρονίδη.

Στη «Χώρα των Θαυμάτων» η «Ομίχλη των Καιρών» πέφτει στο «Σιδερένιο νησί», μαζί με αγαπημένα τραγούδια που έχουν μπολιάσει γενιές. Πρόκειται για τις δύο νέες δισκογραφικές δουλειές του Θάνου Μικρούτσικου και του Χρήστου Θηβαίου.

Ο Θάνος Μικρούτσικος, στην «Ομίχλη των Καιρών», με βασική ερμηνεύτρια τη Μαριάννα Πολυχρονίδη παρουσιάζει μια σειρά τραγουδιών σε στίχους της Λίνας Νικολακοπούλου, του Άλκη Αλκαίου, του Μάνου Ελευθερίου και του Γιάννη Δούκα. Από την άλλη το «Σιδερένιο Νησί» του Χρήστου Θηβαίου είναι εμπνευσμένο από την αιματηρή απεργία των μεταλλωρύχων της Σερίφου το 1916. Αν και τα δύο αυτά έργα εκκινούν από συμβάντα και γεγονότα που απέχουν 100 χρόνια, φαίνεται ότι έχουν την ίδια ρίζα και υπάρχουν οι ίδιες αιτίες που προκάλεσαν τη γένεσή τους.

Οι Θάνος Μικρούτσικος, Χρήστος Θηβαίος και Μαριάννα Πολυχρονίδη μίλησαν στο in2life.gr για τη «Χώρα των Θαυμάτων», τη συνεργασία τους, την «Ομίχλη των Καιρών» και το «Σιδερένιο Νησί»…

Στη “Χώρα των Θαυμάτων” λοιπόν... Γιατί δώσατε αυτόν τον τίτλο στην παράστασή σας;
Χρήστος Θηβαίος: Ο Θάνος είναι ο νονός! Με όλα αυτά που συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια γύρω μας νομίζω πως ο τίτλος είναι εύστοχος. Η αναφορά στον Κάρολ δεν είναι κυριολεκτική αλλά μεταφορική. Είναι η παράλογη βία που αντιμετωπίζει η παιδική μας αθωότητα...

Θάνος Μικρούτσικος: Στην Ελλάδα έχουν συμβεί πολλές φορές θαύματα. Από πολύ παλιά μέχρι την εποχή μας. Θαύματα που προέκυψαν από ιδιοφυή πρόσωπα που γεννήθηκαν από την κοινωνία σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Ειδικά στην Τέχνη. Το ελληνικό τραγούδι στο οποίο είμαι ταγμένος είναι ένα διαρκές θαύμα εδώ και 75 χρόνια και προχωράει. Βεβαίως η Ελλάδα ταυτοχρόνως είναι και μια χώρα τραυμάτων. Ειδικά με τον εφιάλτη που βιώνουμε εδώ και 8 χρόνια. Εγώ όμως είμαι ένας άνθρωπος που πάντα θα ονειρεύομαι και επομένως θα τα δίνω όλα για το επόμενο θαύμα.

Παλιοί φίλοι, νέες συνεργασίες. Πώς βρεθήκαμε μαζί στη «λαγότρυπα»;
Θάνος Μικρούτσικος: Αυτός είναι ο τρόπος μου για όσους έχουν παρακολουθήσει την πορεία μου. Συνδυάζω πάντοτε τους δοκιμασμένους με νέα πρόσωπα. Κοινός παρονομαστής όλων είναι το ταλέντο που διαθέτουν και το πάθος τους να τα δώσουν όλα στη σκηνή. Γιατί στη σκηνή πρέπει κάθε φορά να πεθαίνεις και να ξαναγεννιέσαι. Μόνο έτσι φτιάχνεις μια ειλικρινή και στέρεη σχέση με τον κόσμο και ειδικά με τους νέους ανθρώπους. Μόνο έτσι αξίζει τον κόπο να συνεχίσεις.

Χρήστος Θηβαίος: Ναι είναι σα να συναντιόμαστε με τον Θάνο στη νέα στοά του δημιουργικού μας ορυχείου για να σας φέρουμε το πιο ακριβό μας μετάλλευμα. Αυτή η συνάντηση μας βρίσκει και τους δυο σε πολύ καλή δημιουργική στιγμή.

Και εμείς; Τι θα ανταμώσουμε εκεί κάτω;
Θάνος Μικρούτσικος: Καταρχήν ένα εξαιρετικό γκρουπ σπουδαίων μουσικών. Είναι ταλαντούχοι, δημιουργικοί, δεξιοτέχνες αλλά ταυτοχρόνως πειθαρχημένοι. Ο Θύμιος Παπαδόπουλος alter ego μου στη μουσική με όλη την γκάμα των πνευστών του, ο Μάξιμος Δράκος μοναδικός χειριστής στα πλήκτρα, ο πολυσύνθετος Πέτρος Βαρθακούρης μπασίστας και κιθαρίστας μεγάλου εύρους, ο Καλλίστρατος Δρακόπουλος, εξαιρετικός ντράμερ κι εγώ όπως πάντα με το πιάνο μου. Θα ακούσετε δυο σπουδαίες φωνές τον Χρήστο Θηβαίο και την Μαριάννα Πολυχρονίδη. Στο πρώτο μέρος θα παρουσιάσουμε δύο καινούργια έργα. Το «Σιδερένιο νησί» του Χρήστου και το νέο κύκλο τραγουδιών μου «Στην ομίχλη των καιρών». Το δεύτερο μέρος θα είναι γεμάτο από τραγούδια που ο κόσμος έχει αγαπήσει και τα έχει καταστήσει διαχρονικά. Τραγούδια δηλαδή κοινού αισθήματος. Τραγούδια μου σε ποίηση του Νίκου Καββαδία, του Άλκη Αλκαίου, τραγούδια αγαπημένα του Χρήστου αλλά και του Θεοδωράκη, του Κραουνάκη, του Ανδρέου και άλλων συνθετών. Ελπίζω στη λαγότρυπα να ανταμωθούμε σ΄ ένα μικρό θαύμα.

Χρήστος Θηβαίος: Θα δείτε και θα ακούσετε κάτι πολύ εντυπωσιακό και ουσιαστικό. Τα δύο έργα, τους δύο δίσκους, και ότι μας έχει ενώσει ότι έχουμε αγαπήσει.

Να μιλήσουμε για αυτά τα δύο έργα. Στη βάση αυτής της παράστασης λοιπόν βρίσκονται δύο νέοι δίσκοι. Πώς συναντιέται η «Ομίχλη των Καιρών» με το «Σιδερένιο Νησί»;
Χρήστος Θηβαίος: Αλλάζουν μορφή και τα δύο γιατί παίζονται με μεγαλύτερη ελευθερία αλλά και με άλλη οικονομία από το στούντιο. Ενοποιούνται γιατί παίζονται από μια κοινή ορχήστρα...

Θάνος Μικρούτσικος: Τα δύο έργα μας έχουν απόλυτη συνάφεια, άλλωστε η βαρβαρότητα και η ομίχλη πάνε πάντα μαζί... Ο Χρήστος είπε σε κάποια συνέντευξη που έδωσε ότι είναι αναγκαίο ο άνθρωπος να λειτουργεί ως σιδερένιο νησί για να αντιμετωπίσει την Ομίχλη των καιρών. Πρέπει να σου πω ότι σε όλα μου τα έργα, σε όλα μου τα τραγούδια, ακόμα και τα πιο προσωπικά, τα πιο μοναχικά, αποτυπώνεται πάντοτε η δραματική συγκυρία της εποχής. Είτε συνομιλώντας με τον καθένα χωριστά όπως συμβαίνει στα πρώτα πέντε τραγούδια αυτής της δουλειάς, είτε με όλους μαζί όπως συμβαίνει στα εφτά υπόλοιπα. Σε όλα διακρίνεται καθαρά η Ομίχλη του καιρού μας και η ανάγκη να περπατήσουμε μαζί για να βγούμε κάποια στιγμή στο ξέφωτο. Η ιστορία έγινε σιωπή. Το βιώνουμε. Ας ξανακάνουμε όμως την ανάγκη ιστορία.

Από την άλλη μεριά το «Σιδερένιο νησί» του Χρήστου προέκυψε από ένα συνταρακτικό γεγονός άγνωστο στους πολλούς. Πρόκειται για την εξέγερση των μεταλλωρύχων στη Σέριφο το 1916. Γερμανική εταιρία εξόρυξης μεταλλεύματος είχε εγκαταστήσει στο νησί συνθήκες εργατικού μεσαίωνα. Με τη βοήθεια κάποιων αναρχοσυνδικαλιστών που πήγαν στη Σέριφο από τη Μάνδρα Αττικής οι εργάτες έκαναν απεργία, η χωροφυλακή του βασιλιά Κωνσταντίνου υπηρετώντας πιστά το ξένο κεφάλαιο άρχισε να δολοφονεί τους απεργούς και ολόκληρο το νησί ξεσηκώθηκε. Η Σέριφος για 15 ημέρες ήταν ελεύθερη.

«Στην Ομίχλη των καιρών»... Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;
Μαριάννα Πολυχρονίδη: Όλα ξεκίνησαν στις πρόβες της παράστασης "ταξίδι στον Σταυρό του Νότου". Είχε θέμα τη ζωή του Νίκου Καββαδία και ανέβηκε πέρυσι στο badminton. Στην παράσταση αυτή λοιπόν παίζαμε κι οι δυο. Ο Θάνος πολύ νωρίς κάτι εντόπισε σε μένα και μου πρότεινε να βρισκόμαστε και να δουλεύουμε κάποια κομμάτια. Κανείς μας δεν φανταζόταν ότι μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο θα είχαμε στα χέρια μας την "Ομίχλη των καιρών"!

Θάνος Μικρούτσικος: Ναι... όταν συνάντησα τη Μαριάννα διαπίστωσα ότι έχει προνομιακό χώρο. Για να γίνω σαφής, όταν λέω ότι ένας ερμηνευτής διαθέτει προνομιακό χώρο σημαίνει ότι δεν αναζητάς κανέναν άλλο να ερμηνεύσει τραγούδια που ανήκουν στον χώρο αυτό. Της είπα όμως ότι χρειάζεται να μελετήσει λεπτομερειακά κάποιες σπουδαίες τραγουδίστριες Ελληνίδες και ξένες που η φωνή τους κουβαλάει τη δραματική συγκυρία, έτσι ώστε ο προνομιακός της χώρος να διευρυνθεί. Οι δυνατότητες της φωνής της έτσι κι αλλιώς ήταν μεγάλες. Θεωρούσα ότι αυτή η διαδικασία θα έπαιρνε τουλάχιστον δυο τρία χρόνια, αλλά προς έκπληξή μου πολύ πιο γρήγορα τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν. Η Μαριάννα έδειχνε και άλλα πρόσωπα, διατηρώντας πάντα υψηλή εκφραστικότητα, ακρίβεια, αφομοιώνοντας άμεσα όλες μου τις οδηγίες. Οι συλλαβές και οι λέξεις ζούσαν στο στόμα της και αυτή η ηχογράφηση το επιβεβαιώνει απολύτως. Σπουδαίες ερμηνείες με εξαιρετικό τρόπο σε διαφορετικά είδη.

Μαριάννα δεν είσαι καινούργια στη μουσική, όμως σε κάθε περίπτωση η συνεργασία με έναν από τους σπουδαιότερους συνθέτες της εποχής μας αποτελεί μια πρόκληση και ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο. Τι αποκόμισες από αυτή τη συνεργασία;
Μαριάννα Πολυχρονίδη: Θάνος Μικρούτσικος είναι ένα τεραστιο κεφάλαιο στη μουσική. Η πρόκληση είναι όντως πολύ μεγάλη για μένα και θέλω να είμαι πολύ συνεπής κι έντιμη απέναντί του. Γι'αυτόν ακριβώς το λόγο πήρα πολύ συνειδητά την απόφαση να απέχω όλο το περασμένο καλοκαίρι και αυτόν τον χειμώνα από το θέατρο. Δούλεψα πολύ, βούτηξα στα βαθιά, άρχισα ξανά μαθήματα φωνητικής μετά από αρκετά χρόνια... Ήταν μια εσωτερική και ιδιαίτερα εποικοδομητική περίοδος για μένα. Και φυσικά δεν τελείωσε, επειδή βγήκε ο δίσκος. Νιώθω ότι το ταξίδι μόλις ξεκίνησε! Το κυριότερο που αποκόμισα είναι ότι τίποτα δεν μας χαρίζεται χωρίς συνέπεια και σκληρή δουλειά.

“Το ταξίδι μόλις ξεκίνησε”, λες... Θα σκεφτόσουν αλήθεια ποτέ να εγκαταλείψεις την ηθοποιία για το τραγούδι; Πώς νιώθεις σήμερα, ηθοποιός ή τραγουδίστρια;
Μαριάννα Πολυχρονίδη: Δεν μπορώ να απαντήσω σ'αυτη την ερώτηση με σιγουριά... Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι θέλω κάθε φορά να βρίσκομαι εκεί που υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για να εκφραστώ. Πάντως αυτή την περίοδο νιώθω πιο κοντά στον εαυτό μου από ποτέ...

Τα βασικά στοιχεία του νέου δίσκου ποια είναι;
Θάνος Μικρούτσικος: Αυτά για τα οποία μπορώ να μιλήσω είναι τα κείμενα που μελοποίησα, τα παιξίματα των μουσικών που είναι εξαιρετικά και η φωνή. Για τη μουσική δεν μπορώ να μιλήσω. Ας μιλήσουν άλλοι. Είμαι ευτυχής με τα κείμενα που μελοποίησα σ΄ αυτή τη δουλειά. Τρεις βαριές υπογραφές: Άλκης Αλκαίος, Μάνος Ελευθερίου, Λίνα Νικολακοπούλου.

Η Τέχνη δεν αξίζει τον κόπο αν μόνο αντανακλά αυτό που γίνεται τώρα και που τώρα είναι κατανοητό. Πρέπει να δείχνει, να φωτίζει, να μεγεθύνει τις –καλά– κρυμμένες πλευρές των γεγονότων. Αυτό κάνει ο Αλκαίος στο Εμπάργκο, το ίδιο ο Μάνος Ελευθερίου στα Τροπάρια για Φονιάδες. Και οι δυο εκφράζουν τη δραματική συγκυρία, είτε πρόκειται για το ατομικό είτε πρόκειται για το όλον. Η Λίνα είχε διακόψει την ενασχόλησή της με το τραγούδι τα τελευταία χρόνια κι έκανε άλλα πράγματα. Της τηλεφώνησα, βρεθήκαμε και της είπα να γράψει για μένα. Δέχτηκε με ανακούφιση, μου είπε. Φαίνεται είχε αφήσει ένα παραθυράκι ανοιχτό. Μου έστειλε τους πρώτους στίχους. Με διαπέρασε κυριολεκτικά ηλεκτρικό ρεύμα. Το τραγούδι ζωντάνευε μπροστά μου. Αυτή η διακοπή την είχε οδηγήσει σε τέτοια ωριμότητα, που τα κείμενα έβγαιναν κατευθείαν από μέσα της. Βλέπετε, «η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα». Πάντοτε ήταν εξαιρετική στιχουργός, πάντοτε εξέφραζε το κοινό αίσθημα, αλλά αυτή τη στιγμή νομίζω ότι ακουμπάει το απόλυτο βάθος των πραγμάτων. Αλλά και ο νεότερος της παρέας, ο Γιάννης Δούκας, εμφανίζεται δυναμικά στο προσκήνιο. Όταν μου έστειλε τους στίχους του, πριν από έξι χρόνια, τους μελοποίησα αμέσως. Και τα τραγούδια του με ταξιδεύουν. Τα δυο τελευταία χρόνια είναι στην Ιρλανδία. Τον περιμένω να γυρίσει για να συνεχίσουμε.

Από την άλλη έχουμε ένα ταξίδι – ιστορικό και ιδιαίτερο - στο “Σιδερένιο Νησί”. Πως γεννήθηκε αυτός ο δίσκος;
Χρήστος Θηβαίος: Οι επισκέψεις μου τα καλοκαίρια στην Σέριφο μου έδωσαν τη δυνατότητα να επισκεφθώ τα μεταλλεία. Περπάτησα μόνος στο σκοτάδι την στοά . Τυφλώθηκα όταν βγήκα από το φως των Κυκλάδων. Αυτή η αντίθεση φως σκοτάδι ξεκίνησε μέσα μου την δημιουργική διαδικασία. Διάβασα για αυτόν τον μικρό εμφύλιο πριν τον μεγάλο. Για αυτή την Κομμούνα πριν την Οκτωβριανή επανάσταση. Πέντε χρόνια έσβηνα, κι έγραφα, διάβαζα, ξαναέγραφα , ηχογραφούσα. Αν με ρωτήσεις θα σου πω πως θέλω να γράψω κι άλλα για το ίδιο θέμα. Έμπλεξα το προσωπικό με το ιστορικό. Χάθηκα στο παρελθόντα χρόνο και στον υποκειμενικό. Βρέθηκε κι ο Γίγας με τις εικόνες του και πήρε μια πιο ολοκληρωμένη μορφή.

Θάνος Μικρούτσικος: Να σημειώσω πως οι τραγουδοποιοί της μετά από εμένα γενιάς γράψανε σπουδαία τραγούδια αλλά και κύκλους τραγουδιών που προσωπικά θαυμάζω. Δεν ασχολήθηκαν όμως με ολοκληρωμένα έργα πάνω σ΄ ένα θέμα όπως αυτό έγινε από ορισμένους συνθέτες της γενιάς μου. Ο Θηβαίος με το «Σιδερένιο Νησί» το τόλμησε και πέτυχε να δημιουργήσει ένα πολύ σπουδαίο έργο. Όλα τα στοιχεία που το απαρτίζουν βρίσκονται σε πολύ ψηλό επίπεδο. Τα κείμενα του Χρήστου είναι συνταρακτικά είτε μιλάει γι΄ αυτό καθαυτό το γεγονός είτε συνομιλεί με τον εαυτό του. Η μουσική καταλυτική. Έχει εμπλουτίσει τον τρόπο του χωρίς να τον αρνείται και το τραγούδι του «Για τους ήρωες» εγγράφεται ως το σημαντικότερο πολιτικό τραγούδι εδώ και πολλά χρόνια που εν δυνάμει θα ανήκει σε όλους τους Έλληνες. Η ενορχήστρωση ή καλύτερα η ηχητική ατμόσφαιρα εκπληκτική. Απολύτως σύγχρονη, απολύτως πρωτότυπη και ευθύβολη. Στο Γυάλινο η «Ομίχλη των Καιρών» είναι πολύ τυχερή που θα κάνει παρέα στο « Σιδερένιο Νησί».