A Hologram for the King: Αναλάτη και ανούσια
Ένα best seller βιβλίο μεταφέρεται στη μεγάλη οθόνη με μάλλον απογοητευτικά αποτελέσματα. Είδαμε την ταινία και μεταφέρουμε εντυπώσεις.
του Λουκά Τσουκνίδα
Ο Τομ Τίκβερ, ολοκληρωτικά παραδομένος στη μετριότητα των “μπλοκμπάστερ για μεσήλικες”, επιστρέφει με μία κινηματογραφική μεταφορά του μπεστ-σέλερ του Ντέιβ Έγκερς, “A Hologram for the King”, και βάζει ακόμη μία αποτυχία στο παλμαρέ του. Μαζί του, ο Τομ Χανκς προσθέτει ακόμη μια γλυκανάλατη εμφάνιση στην καριέρα του, η οποία θα ξεχαστεί πριν καν πέσουν οι τίτλοι τέλους, μαζί με οτιδήποτε περιέχεται σ' αυτήν την άχρωμη κι αδιάφορη ταινία.
Η υπόθεση
Ο Άλαν Κλέι, ένας μεσήλικας επιχειρηματίας με διαζύγιο, υποθηκευμένο σπίτι και κόρη που πρέπει να σπουδάσει, βρίσκεται στη Σαουδική Αραβία για λογαριασμό μιας εταιρείας ψηφιακής τεχνολογίας με σκοπό να πουλήσει ένα σύστημα ολογραφικών βίντεο-κλήσεων στον βασιλιά για την, υπό κατασκευή, αραβική Σίλικον-βάλεϊ. Φυσικά, οι ρυθμοί στην έρημο είναι πολύ διαφορετικοί απ' ό,τι στην πραγματική Σίλικον-βάλεϊ και τα προβλήματα του Άλαν δε λύνονται περιμένοντας, απλώς, τον μεγαλειότατο...
Η κριτική
Έχοντας διαβάσει κάτι λίγα από Ντέιβ Έγκερς, υποθέτω ότι το πρωτότυπο δεν είναι δυνατόν να είναι τόσο χλιαρό και τόσο ανούσια επικεντρωμένο σ' έναν αφόρητα κλισέ χαρακτήρα, όπως η ταινία —αν και ποτέ δεν ξέρεις με τα μπεστ-σέλερ... Για ακόμη μία φορά, λοιπόν, φαίνεται ότι ο Τομ Τίκβερ κατάφερε να πάρει ένα ενδιαφέρον κείμενο και να το μετατρέψει σε κάτι εντελώς επιφανειακό, οπτικά αδιάφορο και αφηγηματικά επίπεδο, παρασέρνοντας συγχρόνως τον Τομ Χανκς σε μία από εκείνες τις ερμηνείες του που βρίσκονται στο απέναντι άκρο απ' το πρόσφατο “Bridge of Spies” και τον αδικούν κατάφωρα, μιας κι έχει αποδείξει ότι, όταν έχει καλό υλικό, είναι ένας καλός ερμηνευτής.
Ο Άλαν Κλέι της ταινίας, όμως, δεν αποτελεί καλό υλικό. Είναι ένας τυπικός αμερικανός μεσοαστός, κάποιος που έζησε για λίγο το αμερικάνικο όνειρο, έπεσε κάτω, ξαναστάθηκε στα πόδια του, απλώς και μόνο για να ξαναπέσει, χάνοντας το σπίτι του και διακινδυνεύοντας τις σπουδές της κόρης του, αφού το διαζύγιο καθορίζει εκείνον ως υπεύθυνο για την χρηματοδότησή τους. Τώρα, στα “ήντα” του και μάχιμος στις επάλξεις των πωλήσεων, εκπροσωπεί μία εταιρεία νέων τεχνολογιών σε μια πολύ περίεργη πώληση, στη μέση της σαουδαραβικής ερήμου. Μια πώληση που δεν φαίνεται να προχωρά σύντομα. Σαν να μην έφτανε αυτό, έχει βγάλει κι ένα καρούμπαλο στην πλάτη...
Εδώ εξαντλείται και η προσπάθεια της ταινίας να επιφορτίσει τον ήρωα με διαχρονικό νόημα, να τον δείξει σαν έναν άνθρωπο που προσπαθεί ατέρμονα να υπερβεί τα όριά του, απλώς και μόνο για να μείνει στην επιφάνεια, αντίθετα με άλλες, χρυσές εποχές του επιχειρείν, τότε που έφτανε να κατακτήσει κανείς την Αμερική για να “τα καταφέρει” και ο υπόλοιπος κόσμος δεν είχε και τόση σημασία. Ένα θύμα δηλαδή της ανάγκης μιας αδηφάγας αγοράς, που κι εκείνος συνέβαλε στον κορεσμό της, για διεύρυνση και ανταγωνιστικότητα σε διεθνές επίπεδο.
Έτσι, παρακολουθούμε έναν αμερικάνο σε ήπιο πολιτισμικό σοκ κι έναν πολιτισμό για τον οποίο δε μαθαίνουμε και πολλά, αλλά και όσα μαθαίνουμε, πιο πολύ ως χαριτωμένες ιδιαιτερότητες μοιάζουν, παρά ως αναχρονιστικές (έως και απάνθρωπες) πρακτικές που δε συνάδουν με οράματα για σύγχρονες μητροπόλεις, έστω και αμιγώς καπιταλιστικής φύσεως. Το σοκ περνάει γρήγορα, όταν η αμερικάνικη αποφασιστικότητά του Άλαν σπάει το φράγμα της αραβικής αδράνειας και, ύστερα από ένα τουριστικό διάλειμμα που δεν είναι και πολύ κατανοητό αν και πώς επηρεάζει τον ήρωα, ο βασιλιάς έρχεται να δει την παρουσίαση. Μαζί του τη βλέπουμε κι εμείς, εμβρόντητοι με την ασημαντότητα του όλου πράγματος, αλλά και με την ανυπαρξία κάποιου στόχου στην ίδια την αφήγηση, πέρα απ' το κλασικής ελαφρότητας χάπι-εντ.
Σ' ολ' αυτά, ο Τομ Χανκς καλείται να δώσει κάτι περισσότερο απ' το παιδικό χαμόγελο και την αύρα του καλοπροαίρετου, μαχητικού ανθρωπάκου που, κάποτε, πλησίασε στον ήλιο και κάηκε. Δυστυχώς, όμως, δεν υπάρχει κάτι άλλο πέρα από ένα μόνιμα αμήχανο ύφος. Συγχρόνως, περιστοιχίζεται από κλισέ χαρακτήρες παιγμένους με την προβλεπόμενη γλυκανάλατη και ασφαλή αφέλεια του “ντόπιου”, χωρίς μία, τουλάχιστον, αξιομνημόνευτη φράση ή ένα ελάχιστα αιχμηρό αστείο.
Το “A Hologram for the King” είναι μία ταινία που μοιάζει να βρίσκεται διαρκώς στο ίδιο σημείο και σε αφήνει να απορείς για ποιο λόγο έγινε εξαρχής.
Βγαίνουν ακόμη:
Ακόμη μία εκδοχή του “The Legend of Tarzan”, μιας ιστορίας που μοιάζει όλο και πιο γελοία όσο περνούν τα χρόνια, οι γαλλικές δραματικές ταινίες “Summertime” και “Boomerang” και η ταινία τρόμου “The Purge: Election Year”.
Ο Τομ Τίκβερ, ολοκληρωτικά παραδομένος στη μετριότητα των “μπλοκμπάστερ για μεσήλικες”, επιστρέφει με μία κινηματογραφική μεταφορά του μπεστ-σέλερ του Ντέιβ Έγκερς, “A Hologram for the King”, και βάζει ακόμη μία αποτυχία στο παλμαρέ του. Μαζί του, ο Τομ Χανκς προσθέτει ακόμη μια γλυκανάλατη εμφάνιση στην καριέρα του, η οποία θα ξεχαστεί πριν καν πέσουν οι τίτλοι τέλους, μαζί με οτιδήποτε περιέχεται σ' αυτήν την άχρωμη κι αδιάφορη ταινία.
Η υπόθεση
Ο Άλαν Κλέι, ένας μεσήλικας επιχειρηματίας με διαζύγιο, υποθηκευμένο σπίτι και κόρη που πρέπει να σπουδάσει, βρίσκεται στη Σαουδική Αραβία για λογαριασμό μιας εταιρείας ψηφιακής τεχνολογίας με σκοπό να πουλήσει ένα σύστημα ολογραφικών βίντεο-κλήσεων στον βασιλιά για την, υπό κατασκευή, αραβική Σίλικον-βάλεϊ. Φυσικά, οι ρυθμοί στην έρημο είναι πολύ διαφορετικοί απ' ό,τι στην πραγματική Σίλικον-βάλεϊ και τα προβλήματα του Άλαν δε λύνονται περιμένοντας, απλώς, τον μεγαλειότατο...
Η κριτική
Έχοντας διαβάσει κάτι λίγα από Ντέιβ Έγκερς, υποθέτω ότι το πρωτότυπο δεν είναι δυνατόν να είναι τόσο χλιαρό και τόσο ανούσια επικεντρωμένο σ' έναν αφόρητα κλισέ χαρακτήρα, όπως η ταινία —αν και ποτέ δεν ξέρεις με τα μπεστ-σέλερ... Για ακόμη μία φορά, λοιπόν, φαίνεται ότι ο Τομ Τίκβερ κατάφερε να πάρει ένα ενδιαφέρον κείμενο και να το μετατρέψει σε κάτι εντελώς επιφανειακό, οπτικά αδιάφορο και αφηγηματικά επίπεδο, παρασέρνοντας συγχρόνως τον Τομ Χανκς σε μία από εκείνες τις ερμηνείες του που βρίσκονται στο απέναντι άκρο απ' το πρόσφατο “Bridge of Spies” και τον αδικούν κατάφωρα, μιας κι έχει αποδείξει ότι, όταν έχει καλό υλικό, είναι ένας καλός ερμηνευτής.
Ο Άλαν Κλέι της ταινίας, όμως, δεν αποτελεί καλό υλικό. Είναι ένας τυπικός αμερικανός μεσοαστός, κάποιος που έζησε για λίγο το αμερικάνικο όνειρο, έπεσε κάτω, ξαναστάθηκε στα πόδια του, απλώς και μόνο για να ξαναπέσει, χάνοντας το σπίτι του και διακινδυνεύοντας τις σπουδές της κόρης του, αφού το διαζύγιο καθορίζει εκείνον ως υπεύθυνο για την χρηματοδότησή τους. Τώρα, στα “ήντα” του και μάχιμος στις επάλξεις των πωλήσεων, εκπροσωπεί μία εταιρεία νέων τεχνολογιών σε μια πολύ περίεργη πώληση, στη μέση της σαουδαραβικής ερήμου. Μια πώληση που δεν φαίνεται να προχωρά σύντομα. Σαν να μην έφτανε αυτό, έχει βγάλει κι ένα καρούμπαλο στην πλάτη...
Εδώ εξαντλείται και η προσπάθεια της ταινίας να επιφορτίσει τον ήρωα με διαχρονικό νόημα, να τον δείξει σαν έναν άνθρωπο που προσπαθεί ατέρμονα να υπερβεί τα όριά του, απλώς και μόνο για να μείνει στην επιφάνεια, αντίθετα με άλλες, χρυσές εποχές του επιχειρείν, τότε που έφτανε να κατακτήσει κανείς την Αμερική για να “τα καταφέρει” και ο υπόλοιπος κόσμος δεν είχε και τόση σημασία. Ένα θύμα δηλαδή της ανάγκης μιας αδηφάγας αγοράς, που κι εκείνος συνέβαλε στον κορεσμό της, για διεύρυνση και ανταγωνιστικότητα σε διεθνές επίπεδο.
Έτσι, παρακολουθούμε έναν αμερικάνο σε ήπιο πολιτισμικό σοκ κι έναν πολιτισμό για τον οποίο δε μαθαίνουμε και πολλά, αλλά και όσα μαθαίνουμε, πιο πολύ ως χαριτωμένες ιδιαιτερότητες μοιάζουν, παρά ως αναχρονιστικές (έως και απάνθρωπες) πρακτικές που δε συνάδουν με οράματα για σύγχρονες μητροπόλεις, έστω και αμιγώς καπιταλιστικής φύσεως. Το σοκ περνάει γρήγορα, όταν η αμερικάνικη αποφασιστικότητά του Άλαν σπάει το φράγμα της αραβικής αδράνειας και, ύστερα από ένα τουριστικό διάλειμμα που δεν είναι και πολύ κατανοητό αν και πώς επηρεάζει τον ήρωα, ο βασιλιάς έρχεται να δει την παρουσίαση. Μαζί του τη βλέπουμε κι εμείς, εμβρόντητοι με την ασημαντότητα του όλου πράγματος, αλλά και με την ανυπαρξία κάποιου στόχου στην ίδια την αφήγηση, πέρα απ' το κλασικής ελαφρότητας χάπι-εντ.
Σ' ολ' αυτά, ο Τομ Χανκς καλείται να δώσει κάτι περισσότερο απ' το παιδικό χαμόγελο και την αύρα του καλοπροαίρετου, μαχητικού ανθρωπάκου που, κάποτε, πλησίασε στον ήλιο και κάηκε. Δυστυχώς, όμως, δεν υπάρχει κάτι άλλο πέρα από ένα μόνιμα αμήχανο ύφος. Συγχρόνως, περιστοιχίζεται από κλισέ χαρακτήρες παιγμένους με την προβλεπόμενη γλυκανάλατη και ασφαλή αφέλεια του “ντόπιου”, χωρίς μία, τουλάχιστον, αξιομνημόνευτη φράση ή ένα ελάχιστα αιχμηρό αστείο.
Το “A Hologram for the King” είναι μία ταινία που μοιάζει να βρίσκεται διαρκώς στο ίδιο σημείο και σε αφήνει να απορείς για ποιο λόγο έγινε εξαρχής.
Βγαίνουν ακόμη:
Ακόμη μία εκδοχή του “The Legend of Tarzan”, μιας ιστορίας που μοιάζει όλο και πιο γελοία όσο περνούν τα χρόνια, οι γαλλικές δραματικές ταινίες “Summertime” και “Boomerang” και η ταινία τρόμου “The Purge: Election Year”.
