Το σινεμά συναντά τα σπορ σε δύο ολόφρεσκες ταινίες

του Λουκά Τσουκνίδα

Δύο ταινίες με “αθλητικό” περιεχόμενο, μία βιογραφική και μία ηθογραφική, βγαίνουν αυτή την εβδομάδα στις ελληνικές αίθουσες. Το κυριολεκτικό “The Program” του Στίβεν Φρίαρς, αναπαριστά την ξέφρενη πορεία του Λανς Άρμστρονγκ προς την κορυφή και πίσω με φόντο τον μοναχικό αγώνα ενός δημοσιογράφου να τον ξεσκεπάσει, ενώ το χιουμοριστικό “The Referee” του Πάολο Τζούκα συνδυάζει την πορεία ενός διαιτητή-σταρ προς την κορυφή και πίσω με ένα τοπικό ντέρμπι μεταξύ βοσκών κι αγροτών στις εσχατιές της Σαρδηνίας.

Οι υποθέσεις

Αμέσως μετά τη νικηφόρα μάχη του με τον καρκίνο, ο Λανς Άρμστρονγκ αποφασίζει ότι δεν θα φτάσει ποτέ ξανά τόσο κοντά στην ήττα. Με τη βοήθεια ενός διαβόητου ιταλού γιατρού και τη στήριξη της νέας του ομάδας φτάνει μέχρι το ασύλληπτο ρεκόρ των επτά συνεχών νικών στον Γύρο της Γαλλίας. Εντωμεταξύ, ένας ιρλανδός δημοσιογράφος παίρνει τον πρωταθλητή στο κατόπι, υποπτευόμενος ότι η καριέρα του έχει χτιστεί πάνω σε απαγορευμένες ουσίες...

Ο Κρουτσιάνι είναι ο ανερχόμενος σταρ της ιταλικής διαιτησίας και, με τη βοήθεια του παράγοντα Καντίντο, ίσως καταφέρει φέτος να σφυρίξει έναν ευρωπαϊκό τελικό. Την ίδια στιγμή, στα ορεινά βοσκοτόπια της Σαρδηνίας, η επιστροφή του νεαρού Ματσούτσι απ' την Αργεντινή δίνει καινούργιο νόημα στην αέναη διαμάχη μεταξύ Παμπαρίλε και Μοντεκράστου. Η χειρότερη ομάδα της χώρας παίρνει τα πάνω της και η Μοντεκράστου βλέπει το πρωτάθλημα να γλιστράει από την τροπαιοθήκη της...

Η κριτική

Η υπόθεση του Λανς Άρμστρονγκ δεν είναι μια απλή υπόθεση ντόπινγκ. Είναι ένα ηθικολογικό παραμύθι που πήρε σάρκα και οστά όταν, “ντοπαρισμένος” απ' την απροσδόκητη νίκη του επί της επάρατης νόσου, ο αμερικάνος ποδηλάτης αποφάσισε να μην ξαναχάσει ποτέ του και πως ο σκοπός αυτός είναι που αγιάζει και τα μέσα τα οποία θα επιλέξει να χρησιμοποιήσει. Την ερυθροποιητίνη δηλαδή και άλλες πρωτοποριακές και δύσκολα ανιχνεύσιμες, τότε, μεθόδους ενίσχυσης της αθλητικής απόδοσης.

Η στάση του Άρμστρονγκ, όπως τη βλέπουμε στην οθόνη μας, δεν είναι απλώς να υιοθετήσει το αμερικάνικο ρητό “έγκλημα είναι μόνο αν σε πιάσουν” κι αν πιαστεί, να επικαλεστεί ότι δεν έκανε κάτι που δεν κάνουν όλοι. Είναι μια στάση πιο συνειδητοποιημένη, μια πλήρης αποδοχή των μεθόδων του ως θεμιτές και μια συνέπεια στον διαρκή αγώνα του να μην αποκαλυφθεί. Όχι για να μην τον πουν απατεώνα, αλλά για να μην ηττηθεί σε κάτι. Είτε απ' την Ομοσπονδία είτε απ' τον καινούργιο του αντίπαλο, τον επίμονο Ντέιβιντ Γουόλς.

Η ταινία του Φρίαρς ακροβατεί μεταξύ κυριολεκτικής εξιστόρησης και ψυχογραφήματος, χάνοντας τη μάχη για το δεύτερο, παρά την εξαιρετική εμφάνιση του Μπεν Φόστερ στον κεντρικό ρόλο. Από ηθικολογικής άποψης, ο Άρμστρονγκ είναι χαμένος εξ’ αρχής, και ο Ντέιβιντ Γουόλς, ο δημοσιογράφος πάνω στο βιβλίο του οποίου βασίστηκε το σενάριο, στέκει δικαιωμένος αφήνοντας λίγο χώρο για οποιαδήποτε αμφισημία θα μπορούσε να μας προκαλέσει να δούμε πίσω απ' την επιφάνεια των πραγμάτων, πέρα από καλούς και κακούς, στην καρδιά της υπόθεσης που λέγεται ντόπινγκ. Και μιας και ούτε οι δευτερεύοντες χαρακτήρες αφήνουν ιδιαίτερο στίγμα, αυτό που μένει είναι οι πολύ καλές ερμηνείες, όχι μόνο του Φόστερ, αλλά και του Κρις Ο' Ντάουντ στο ρόλο του Γουόλς, όπως και του όλο και πιο αξιομνημόνευτου Τζέσε Πλέμονς στο ρόλο του Φλόιντ Λάντις, δεξιού χεριού του Άρμστρονγκ στην ομάδα.

Το “The Program” είναι μια καλοπαιγμένη βιογραφία, χωρίς κάτι ιδιαίτερο να μας πει πέρα απ' τα ήδη γνωστά γεγονότα.

Στην αντίπερα πλευρά, ο Πάολο Ζούκα αποδεικνύεται πολύ καλός παρατηρητής του ιταλικού/ευρωπαϊκού ποδοσφαιρικού σκηνικού και μας δίνει ένα υπέροχο, πομπώδες πορτραίτο του Κρουτσιάνι, ενός διαιτητή που έχει όλα τα φόντα να γίνει πρώτος στον κόσμο. Αλίμονό του, όμως, ο μαυροφορεμένος σταρ μπλέκεται στα δίχτυα των παραγόντων και των εξωγηπεδικών διακυβευμάτων και η φιλοδοξία του δεν τον αφήνει να δει τον κίνδυνο της πτώσης.

Παράλληλα, ο Ζούκα μας μεταφέρει απ' την κορυφή στον πάτο του παγκόσμιου ποδοσφαίρου, στο τοπικό πρωτάθλημα της Σαρδηνίας, όπου οι ομάδες δύο γειτονικών χωριών σφάζονται χωρίς κανένα ουσιαστικό διακύβευμα, για λόγους γοήτρου και παράδοσης. Ο νεαρός με την αργεντίνικη ποδοσφαιρική παιδεία δίνει στη χειρότερη απ' τις δυο τους λίγη λάμψη και την ελπίδα να τερματίσει πάνω απ' την δυνατότερη αντίπαλό της. Όμως ο παραγοντισμός, η φιλοδοξία και η λαμογιά δεν είναι προνόμιο των σαλονιών κι έτσι η γιορτή του ποδοσφαίρου αμαυρώνεται απ' τη μια άκρη του φάσματος έως την άλλη, μέχρι οι μοίρες των βοσκών και του Κρουτσιάνι να συναντηθούν σε έναν τελικό άνευ σημασίας...

Δοσμένο με ασπρόμαυρη φωτογραφία, λαογραφική διάθεση και χιουμοριστικό τόνο, το “The Referee” ανοίγει δύο παράθυρα στον κόσμο των σπορ, ένα προς τα πάνω όπου “παίζονται πολλά” κι οι άνθρωποι λειτουργούν με την ψυχρή λογική κι ένα προς τα κάτω όπου, απόντος διακυβεύματος, οι άνθρωποι ακολουθούν το συναίσθημα κι όπου τους βγάλει. Τα σημεία ταύτισης, παρά τις τεράστιες αποκλίσεις, δίνουν τροφή για κουβέντα επάνω στην παράδοξη φύση της ανθρώπινης ανταγωνιστικότητας και το πώς κάνει τον άνθρωπο να ακροβατεί στα όρια της ηθικής, μιας στιγμιαίας απόφασης απόσταση απ' το να τα περάσει χωρίς επιστροφή.

Το “The Referee” είναι μια ευχάριστη κωμωδία με μια ενδιαφέρουσα ανθρωπολογική ματιά κάτω απ' τη χιουμοριστική της επιφάνεια.

Βγαίνουν ακόμη:

Η συμπαθητική κωμωδία φαντασίας “Goosebumps”, το τουρκικό δράμα “Mustang”, το “By the Sea” της Αντζελίνα Τζολί, η “Κόρη του Ρέμπραντ” του Νίκου Παναγιωτόπουλου και τα ντοκιμαντέρ “The Pearl Button” του Πατρίτσιο Γκουζμάν και “Ψ” της Καλλιόπης Λεγάκη.

Όλες οι Ταινίες