The Company Men: Καλογυρισμένο και επίκαιρο μελόδραμα

του Λουκά Τσουκνίδα

Φαίνεται ότι σ' αυτούς τους δύσκολους καιρούς η “ανώνυμη εταιρεία” έχει την τιμητική της, ενώ όλοι στέκουν μπερδεμένοι μπροστά στο τέρας που δημιούργησαν με τη φιλοδοξία και τη χαριτωμένη αφέλειά τους, όταν αντάλλαξαν τη ζωή του χειρωνάκτη μ' αυτή του καρεκλοαναβάτη. Το “The Company Men” του Τζον Γουέλς είναι μια ταινία αισιόδοξη κατά βάση, που μοιάζει σαν επικήδειος της Γης της Επαγγελίας του Ντόου-Τζόουνς όσο και σαν Ευαγγέλιο της αναβίωσης μια άλλης εποχής, εκείνης που η Αμερική χτιζόταν τούβλο-τούβλο απ' τους πολίτες της. Είναι ένα αρρενωπό μελόδραμα για την τρέχουσα πραγματικότητα χωρίς άλλα προσχήματα και λειτουργεί πατώντας αποκλειστικά στις ερμηνείες των πρωταγωνιστών του.

Η υπόθεση

Το σκηνικό είναι μια ΑΕ που ξεκίνησε από μικρή ναυπηγική εταιρεία με λίγες χιλιάδες σκληρά εργαζομένους άνδρες κι έφτασε να γίνει όμιλος εταιρειών μεταφορών. Διευθύνων Σύμβουλος είναι ο παλιός ιδρυτής της Τζιμ Σάλιντζερ (Κρεγκ Τι Νέλσον) και Υπεύθυνος Σύμβουλος για τον τομέα των ναυπηγίων ο παλιόφιλός του Τζιν Μακλάρι (Τόμι Λι Τζόουνς). Βρισκόμαστε εντός της κρίσης και τα πράγματα δυσκολεύουν καθώς οι μέτοχοι σφίγγουν τη θηλιά γύρω απ' το λαιμό του Σάλιντζερ κι εκείνος αποφασίζει κύματα μαζικών απολύσεων για να λύσει το πρόβλημα. Ο Μακλάρι, παραδοσιακός και φαινομενικά αδιάφθορος, διαφωνεί και κοντράρεται με το αφεντικό και φίλο του. Όμως ο κύβος έχει πέσει κι έτσι η Υπεύθυνη Προσωπικού Σάλι Γουίλκοξ (Μαρία Μπέλο) προχωράει με τις απολύσεις.



Ανάμεσα στους απολυμένους είναι κι ο Μπόμπι Γουόκερ (Μπεν Άφλεκ), ένας φιλόδοξος νέος με δύο παιδιά και την αυτοπεποίθηση ενός ανθρώπου που αρνείται να δεχτεί την ήττα και την αυταπάτη του. Δε σταματά να ξοδεύει για την εικόνα του, δε μιλά σε κανέναν για την απόλυσή του και σνομπάρει τη δουλειά που του προτείνει ο μικροεργολάβος κουνιάδος του Τζακ Ντόλαν (Κέβιν Κόστνερ) δυσκολεύοντας τα πράγματα για τον ίδιο και την οικογένειά του. Αν η πραγματικότητα είναι σκληρή γι' αυτόν όμως, σε τι μπορεί να ελπίζει ο 60χρονος Φιλ Γούντγουορντ (Κρις Κούπερ), παλιός εργάτης και νυν μεγαλοστέλεχος του Ομίλου, όταν έρθει η σειρά του;

Η κριτική

Πολύ περίτεχνα, ο Γουέλς διαλέγει πέντε διαφορετικούς χαρακτήρες που όλοι τους, εκτός του Μπόμπι και των συνομήλικών του άνεργων που συναντά στον αντίστοιχο ΟΑΕΔ για στελέχη, προέρχονται απ' την ίδια αφετηρία, την “αγνή” εποχή που το εργατικό ήθος (στελεχών και χειρωνακτών) έδινε κίνηση στην αμερικάνικη βιομηχανική μηχανή. Αυτοί οι τέσσερις λοιπόν, παρουσιάζονται υποψιασμένοι και κυνικοί, και ανάλογα με τη θέση και την προσωπικότητά τους, αδίστακτοι, φοβισμένοι, σκωπτικοί ή επικριτικοί. Στη μέση όλων βρίσκεται ο Μπόμπι, ο μοναδικός που πίστεψε ότι μπορεί να ζήσει την ονειρεμένη ζωή του πουλώντας αέρα κι ότι όσα ονειρεύτηκε δεν ήταν απλώς μια φούσκα που σκάει τόσο εύκολα. Στη σύγκριση με τους άλλους, βγαίνει αγνός και αφελής, σχεδόν θύμα εκείνων που έχτισαν αυτόν τον παράδεισο και τον κάλεσαν να ευημερίσει μαζί τους χωρίς να 'χει τα δικά τους εφόδια για μια πιθανή πτώση. Ο Μπεν Άφλεκ νιώθει το ρόλο του και αποδίδει άψογα τα στάδια μέχρι τη συνειδητοποίηση ότι, τελικά, κι αυτός είναι ένας χειρωνάκτης κι όταν κάτι τελειώνει, πρέπει να μάθει να θεμελιώνει ξανά.

Το μάθημα αυτό, βέβαια δεν έρχεται από μόνο του. Το παίρνει από δύο ανθρώπους. Ο ένας είναι ο μέντοράς του Τζιν Μακλάρι, ο οποίος παίρνει τη γενναία απόφαση να ξαναβρεί όσα έχασε όταν ανέβηκε τους ορόφους δέκα-δέκα (παρ' ότι παραδέχεται ότι τα προνόμια είχαν τη γλύκα τους). Ο άλλος είναι η νέμεσή του, ο Τζακ Ντόλαν, το αφεντικό ενός μικρού κατασκευαστικού συνεργείου, ο μικροεργολάβος και χτίστης που δε σταματά να τον υποτιμά αντιδρώντας κι ο ίδιος στην υπεροψία του νεαρότερου γαμπρού του. Με τα πολλά του δίνει δουλειά και τον βγάζει απ΄τα δύσκολα πριν τον στείλει πίσω στο δρόμο του, λίγο πιο σοφό. Ο Τόμι Λι Τζόουνς με τον Κέβιν Κόστνερ δίνουν ζωή και βαρύτητα στους παλιακούς τους χαρακτήρες, χωρίς να τους κάνουν γλυκερά συμπαθητικούς καθώς καλούνται να παίξουν ρόλους σοφών με λυτρωτικό αντίκτυπο. Καταφέρνουν παρ' όλ' αυτά να βγουν ανθρώπινοι και αμφίσημοι αντί για χάρτινοι.

Το “The Company Men” είναι ένα μελόδραμα καλοφτιαγμένο και εξαιρετικά ερμηνευμένο, επίκαιρο κι αισιόδοξο σίγουρα, αλλά με μια ασπρόμαυρη ηθικολογία που προμηνύει ότι, δυστυχώς, οι χαρακτήρες του ξεκινούν απ' την αρχή, με ενθουσιασμό και κουράγιο, για να κάνουν τα ίδια ακριβώς λάθη.

Βγαίνουν ακόμη:

- Το καλό δικαστικό δράμα “Conviction” με τους εξαιρετικούς Χίλαρι Σουάνκ και Σαμ Ρόκγουελ, η ταινία φαντασίας “Beastly”, η γαλλική κομεντί “Beautiful Lies”, το ισπανικό θρίλερ “Julia`s Eyes”, η ταινία κινουμένων σχεδίων “Cars 2” και, σε επανέκδοση, το “Rosemary's Baby (1968)” του Ρομάν Πολάνσκι, το “To Catch a Thief (1955)” του Άλφρεντ Χίτσκοκ και το “Lola (1961)” του Ζακ Ντεμί.