In A Better World: Όσκαρ (κακού) μελοδράματος

του Λουκά Τσουκνίδα

Το “In a Better World” της Σουζάνε Μπίερ είναι η ταινία που πήρε φέτος το ξενόγλωσσο Όσκαρ κι άφησε με το παράπονο τον Γιώργο Λάνθιμο που χρίστηκε "πενταδάτος". Σ' έναν καλύτερο κόσμο δε θα μιλούσαμε γι' αυτήν την ταινία, όπως δε θα μιλούσαμε και για το “Incendies” του Ντενί Βιλνέβ που ούτε στην ίδια πρόταση δε θα πρέπει να προφέρεται με τον “Κυνόδοντα”, όμως το δανέζικο μελόδραμα είναι φτιαγμένο για να το δει πολύ κόσμος και να συγκινηθεί με τις συμφορές που βρίσκουν τους τραγικούς ήρωές του, οπότε... κομμάτια να γίνει!

Οι πέντε άνθρωποι που θα παρακολουθήσουμε στη σύντομη, κοινή περιπέτειά τους είναι ο Αντόν, η Μαριάνε, ο γιος τους Ελίας, ο Κλάους κι ο δικός του γιος, ο Κρίστιαν. Ο Αντόν και η Μαριάνε, οι οποίοι βρίσκονται σε διάσταση, είναι γιατροί, εκείνος εθελοντής στην Αφρική κι εκείνη στο νοσοκομείο της μικρής Δανέζικης πόλης τους. Έχουν δυο γιους, απ' τους οποίους ο μεγαλύτερος, ο Ελίας, είναι ένα παιδί μοναχικό και παθητικό που δέχεται αδιαμαρτύρητα τους τσαμπουκάδες απ' τον νταή του σχολείου και τα τσιράκια του. Ο Κλάους είναι ένας κοσμοπολίτης μπίζνεσμαν που έχει ζήσει σε διάφορες πόλεις του κόσμου μαζί με την, προσφάτως εκλιπούσα, γυναίκα του και το μοναχογιό τους, τον Κρίστιαν. Τώρα ζει στο Λονδίνο, αλλά μετά το χαμό της μάνας, φέρνει τον Κρίστιαν πίσω στην πόλη του να ζήσει με τη γιαγιά του και να προσαρμοστεί σε ακόμη ένα καινούργιο σχολικό περιβάλλον.

Στην πρώτη του μέρα εκεί, ο πικρόχολος, δύστροπος κι επίσης μοναχικός Κρίστιαν γνωρίζεται με τον Ελίας και δίπλα του αναγκάζεται να υποστεί κι εκείνος τον τσαμπουκά του Σόφους. Όμως αυτός δεν είναι παθητικός και δειλός σαν τον άλλον κι έτσι επιστρέφει την άλλη μέρα και δίνει στον νταή ένα βίαιο μάθημα που θα μπορούσε να μπλέξει άσχημα τα δυο παιδιά. Παρ' όλ' αυτά δε μπλέκουν, ξεφορτώνονται τους τσαμπουκάδες και τις υποψίες των γονιών τους και γίνονται αχώριστοι μέχρι την επόμενη φορά που ο Κρίστιαν αποφασίζει να εκδικηθεί κάποιον. Αυτή τη φορά, είναι για λογαριασμό του Αντόν κι ο μικρός ξεπερνά τα όρια βάζοντας σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές...

[Το trailer της ταινίας]

Έχω δει ακόμη μία ταινία της Σουζάνε Μπίερ, μια σαπουνόπερα με περιτύλιγμα Δόγματος (Open Hearts) κι αντιλαμβάνομαι ότι το οικογενειακό μελόδραμα είναι το είδος που έχει επιλέξει να υπηρετήσει. Το “In A Better World”, απ' τον πομπώδη, αόριστο τίτλο μέχρι το αισόδοξο φινάλε είναι ένα μίγμα ανυπέρβλητων συμφορών, κακών χειρισμών και μελό στιχομυθιών. Παρ' ότι εξαιρετικά φωτογραφημένο και ξεκάθαρα αφηγημένο, δεν παύει να είναι μια τεράστια σειρά από απιθανότητες που δε διαθέτει ένα καθαρό κεντρικό θέμα, υποβαθμίζει το δράμα και υπονομεύει την οποιαδήποτε συμπάθεια θα μπορούσαν να εμπνεύσουν οι χαρακτήρες του, οι οποίοι μοιάζουν περισσότερο με μαριονέτες σε αποστολή να ενσαρκώσουν κάποιο μεγαλύτερο διαχρονικό μήνυμα, παρά πραγματικοί άνθρωποι που ψάχνουν λύση σ' ένα συγκεκριμένο πρόβλημα.

Αποκορύφωμα υπερβολής και νοηματικού μπουκώματος, οι σκηνές όπου ο σουηδικής καταγωγής γιατρός και ο γιος του αντιμετωπίζουν φραστική ρατσιστική επίθεση από Δανούς. Και ρατσισμός μέσα στη σούπα, έτσι για να μη ξεχνιόμαστε πόσο σάπιοι είναι οι άνθρωποι. Όσο για τις σκηνές στην Αφρική... ούτε συζήτηση για, προσχηματική έστω, αποφυγή των κλισέ και των εξόφθαλμων διδαγμάτων.

Δυστυχώς, ο σεναριογράφος πασχίζει να ψυχογραφήσει τους ήρωές του και να εξηγήσει έτσι τις απίθανες πράξεις τους, ενώ θα μπορούσε απλώς να τις κάνει πιο πιστευτές και τις συνθήκες όπου συμβαίνουν λιγότερο κομμένες και ραμμένες επάνω τους. Η Μπίερ πάλι, θα μπορούσε να μην πάει στην ακριβώς αντίθετη άκρη απ' το Δόγμα και να κάνει τις σκηνές της λιγότερο καλογυαλισμένες και στιλιζαρισμένες, να φτιάξει μια πιο ρεαλιστική ατμόσφαιρα γύρω απ' τη μιζέρια και τη διαγραφόμενη αποτυχία των χαρακτήρων της. Για τους Δανούς πρωταγωνιστές τι να πω... Είναι αυτοί που έσωσαν το Δόγμα απ' τη χλεύη για τις αντισυμβατικές συμβάσεις του κι είναι πάλι αυτοί που ανεβάζουν ένα επίπεδο μια ταινία που αποτυγχάνει και να σοκάρει ακόμη και ξεχνιέται πιο γρήγορα κι απ' το συγκεχυμένο μήνυμά της.

Σε μια δική μου μεγαλεπίβολη απόπειρα να βρω ένα γενικό μήνυμα μέσα από τη μεμονωμένη περίπτωση του “Οσκαρικού” πλέον “In A Better World”, νομίζω ότι το δανέζικο σινεμά, όπως και το γαλλικό, καίγεται ενώ προσπαθεί να γίνει ένα ευρωπαϊκό Χόλιγουντ. Να βγάζει δηλαδή ταινίες που διαθέτουν μία απάντηση για όλα, τέτοια που να είναι διαχρονική και να την καταλαβαίνουν όλοι σε όλον τον κόσμο. Η υπεροψία αυτή όμως είναι που γέννησε τον προσδιορισμό “αμερικανιά”.

Βγαίνουν ακόμη:
- Η ευχάριστη κι ενημερωτική ιστορική κομεντί “Made in Dagenham” γύρω από μια απεργία που άλλαξε τον ρου των εργασιακών νομοθεσιών, η συμπαθητική γαλλική κομεντί “Mammuth” με τον πληθωρικό Ζεράρ Ντεπαρντιέ, το αδιάφορο “Morning Glory”, το τραβηγμένο απ' τα μαλλιά “Unknown” με τον Λίαμ Νίσον, οι ταινίες κινουμένων σχεδίων “Princess” και “Mars Needs Moms” και, σε επανέκδοση, το “Kameradschaft (1931)” του Γκεοργκ Βίλελμ Παμπστ.

Όλες οι Ταινίες