The Road: Ο Μακάρθι είχε τη δική του ιστορία (αλλά η ταινία όχι)

του Λουκά Τσουκνίδα

“Βρήκαμε παπά, να θάψουμε πεντ-έξι”... Ο ένας παπάς είναι οι ταινίες που διαδραματίζονται στο ζοφερό μετα-αποκαλυπτικό μέλλον, οι οποίες ξεπηδούν η μία μετά την άλλη για να μας υπενθυμίσουν ότι καταστρέφουμε τον πλανήτη και σύντομα θα φοράμε πανωφόρια με κουκούλα και θα σπρώχνουμε καροτσάκια σούπερ-μάρκετ με κονσέρβες κομπόστα στη λεωφόρο ανάμεσα σε ξεδοντιάρηδες κανίβαλους (!;). Ο άλλος παπάς λέγεται Κόρμακ Μακάρθι και φαίνεται ότι, πριν καταστραφεί ο κόσμος, τα βιβλία του θα έχουν προλάβει να γίνουν όλα ταινίες... από δυο φορές. Μετά το υπερτιμημένο “No Country for Old Men” των αδερφών Κοέν, είναι η σειρά του αυστραλού Τζον Χίλκοουτ να μεταφέρει στο πανί μια αφήγηση του διάσημου συγγραφέα, συγκεριμένα το “The Road”.

Η ιστορία μας διαδραματίζεται στις ερημωμένες απ' την “Αποκάλυψη” ΗΠΑ και περιστρέφεται γύρω απ' το ταξίδι επιβίωσης ενός μεσήλικα και του 11χρονου γιου του προς τα θερμότερα, παραθαλάσσια νότια. Ο πατέρας (Βίγκο Μόρτενσεν), που βασανίζεται απ' την ανάμνηση της γυναίκας του (Σαρλίζ Θερόν) να τους αφήνει, μπολιάζει το γιο (Κόντι Μακφί) με τη φλόγα της επιβίωσης και της συνέχισης της ανθρωπότητας παρά το χάος που επέφερε η, ακαθόριστη για μας, ολική καταστροφή. Στην πορεία τους συναντούν διάφορους ανθρώπους, άλλοτε επικίνδυνους κι άλλοτε περιφερόμενους όπως κι εκείνοι. Ο πατέρας κρατά ένα πιστόλι που έχει δύο σφαίρες για την περίπτωση που πέσουν στα χέρια των κανίβαλων ή απλώς δεν μπορούν πια να επιβιώσουν. Είναι υπερπροστατευτικός και καχύποπτος και αποφεύγει κάθε επαφή με τους άλλους ανθρώπους. Κάποια στιγμή αναγκάζεται και να σκοτώσει. Στο πιστόλι, τότε, μένει μόνο μία σφαίρα και η θάλασσα είναι ακόμη μακριά...

[Το trailer της ταινίας]

Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο, αλλά υποψιάζομαι ότι, όπως και στην περίπτωση των Κοέν, μάλλον είναι δύσκολο να μεταφερθεί με την πλήρη ουσία του άθικτη. Ο Χίλκοουτ κι ο σεναριογράφος του Τζο Πένχολ, προσπαθούν ακόμη λιγότερο και μάλλον μένουν σε μια απλή μεταφορά του ρεζουμέ. Πατέρας και γιος περιφέρονται σ' έναν εχθρικό κόσμο και στην πορεία προκαλούν διαπιστώσεις για τη φύση του ανθρώπου, άλλες αισιόδοξες κι άλλες απαισιόδοξες. Κλισέ, φυσικά, που είναι αναπόφευκτα σε ένα τόσο περιορισμένο νοηματικό πλαίσιο, όπου η βία και η μηδενική ελπίδα για οτιδήποτε είναι ο κανόνας και δεν υπάρχει δυνατότητα συνεννόησης με τους ημιάγριους που συνατάς. Ο στόχος τους είναι η θάλασσα και αν έχουν στοιχειώδεις ικανότητες προσανατολισμού θα τη βρουν κάποτε, αφού δεν υπάρχει καμία αγωνία για το αν είναι ακόμη εκεί. Οπότε το θέμα είναι αν θα φτάσουν σώοι.

Συγχρόνως αντιπροσωπεύουν δυο είδη ανθρώπου: αυτόν που γνωρίζει πώς ήταν ο κόσμος πριν κι αυτόν που έχει γνωρίσει μόνο το χάος. Ο πρώτος, στην προσπάθειά του να προστατεύσει τον δεύτερο χάνει σιγά-σιγά το μέτρο και την ανθρωπιά του, ενώ ο δεύτερος, καθαρός από συγκρίσεις, θέτει πού και πού κάποια ερωτήματα παλιά, που στα χείλη του μοιάζουν ολόφρεσκα. Ο σκηνοθέτης χάνει ολότελα την ευκαιρία να εκμεταλλευτεί αυτό το στοιχείο, που είναι αρκετά σημαντικό μιας και, στην κατάσταση που περιγράφεται, ο άνθρωπος έχει γυρίσει στην αρχή κι είναι τα παιδιά του που θα πάρουν και πάλι την ανηφόρα. Αναφέρεται ελάχιστα στον τρόπο που ο μικρός βιώνει όλη αυτή την περιπέτεια, που γι' αυτόν είναι η μόνη ζωή που γνωρίζει, και δεν επιδιώκει καμία υπέρβαση του χιλιοειπωμένου μύθου τον οποίο αναπαράγει.

Τα σκηνικά και η ατμόσφαιρα είναι σίγουρα άψογα, αλλά δε φτάνει πια αυτό. Είμαστε, μέσω του σινεμά, τόσο εξοικειωμένοι με τον κόσμο “μετά την καταστροφή” που δε μας εντυπωσιάζει καμία εικόνα παρακμής κι εγκατάλειψης. Οι ερμηνείες είναι καλές, αν και ο Βίγκο Μόρτενσεν παίζει ουσιαστικά μόνος του. Το πρόβλημα είναι ότι η αφήγηση μοιάζει τελείως στάσιμη και πολλές σκηνές ίδιες κι απαράλλαχτες, οι μίνιμαλ διάλογοι είναι ανεπαρκείς, τα φλας-μπακ περιττά και οι σκηνές βίας ανεξήγητα συγκαλυμμένες.

Το “The Road” είναι μια μέτρια ταινία που αντλεί αξία απ' τη λογοτεχνική καταγωγή της, αλλά το αποτέλεσμα δεν τη δικαιώνει.

Βγαίνουν ακόμη:
- Το ενδιαφέρον ισραηλινοπαλαιστινιακό θρίλερ “Ajami”, το μετριότατο λυκανθρωπικό θρίλερ “Wolfman”, το εντυπωσιακό στην όψη αλλά άνευ σεναρίου “Μαύρο Λιβάδι” του Βαρδή Μαρινάκη, “Το Βουνό Μπροστά” του Βασίλη Ντούρου, η κωμωδία “Valentine's Day” και η ταινία κινουμένων σχεδίων “The Princess and the Frog”.

Όλες οι Ταινίες