Revanche: Δυνατό θρίλερ χαρακτήρων

του Λουκά Τσουκνίδα

Μια αυστριακή ταινία, το «Counterfeiters» του Στέφαν Ρουζοβίτσκι, κέρδισε το ξενόγλωσσο Όσκαρ το 2008. Αυτό το προηγούμενο, μαζί με τον γερό ανταγωνισμό (το «Departures» του Γιοτζίρο Τακίτα που κέρδισε τελικά ήταν πραγματικά πολύ καλό), ίσως στέρησαν απ' τον Γκετζ Σπίλμαν ένα δεύτερο συνεχόμενο Όσκαρ για το αυστριακό σινεμά την επόμενη χρονιά. Αυτές τις ημέρες, που ο κόσμος υποτίθεται ότι επιστρέφει σε χειμερινούς κινηματογραφικούς ρυθμούς, θα δούμε στις αίθουσες την ταινία του Σπίλμαν «Revanche», ένα χαμηλών τόνων θρίλερ με ιδιαίτερη έμφαση στους χαρακτήρες του.

Ο Άλεξ (Γιοχάνες Κιρς) είναι ένας πρώην κατάδικος που δουλεύει πλέον ως μπράβος ενός μεγαλονταβατζή. Η Ταμάρα (Ιρίνα Ποταπένκο) είναι μία από τις κοπέλες που πουλάν το κορμί τους για μια ευκαιρία να μείνουν στη Δύση. Οι δυο τους διατηρούν ερωτική σχέση μακριά απ' τα μάτια του αφεντικού. Κάποια στιγμή ο Άλεξ εκτίθεται κι η Ταμάρα δέχεται μια δελεαστική πρόταση «αναβάθμισης». Πρέπει ν' αλλάξει κάτι στη ζωή τους. Ο Άλεξ αποφασίζει να πάρει τα ηνία. Σχεδιάζει να ληστέψει μια τράπεζα στο χωριό όπου μένει ο παππούς του, ο Χάουσνερ (Γιοχάνες Τανχάιζερ) κι ύστερα να φύγουν μαζί. Ένας αστυνομικός (Αντρέας Λουστ) πέφτει τυχαία στο δρόμο τους αμέσως μετά τη δουλειά. Καθώς του ξεφεύγουν, εκείνος πυροβολεί προς το αμάξι πετυχαίνοντας την κοπέλα στο πίσω μέρος του κεφαλιού.

Ο Άλεξ σοκάρεται, παρατά το αυτοκίνητο με το πτώμα της κοπέλας στη μέση του δάσους κι αποσύρεται στο σπίτι του παππού του. Εκεί γνωρίζει μια συγχωριανή, τη Σουζάνε (Ούρσουλα Στράους) που περνά που και που για να δει αν ο συμπαθής γέρος είναι καλά. Από ένα περίεργο γύρισμα της τύχης, του δίνεται η ευκαιρία για εκδίκηση...

Πέντε άνθρωποι αποτελούν το μωσαϊκό των χαρακτήρων του Σπίλμαν (που είναι κι ο σεναριογράφος) κι ο τρόπος με τον οποίο μπλέκουν καθορίζει το ύφος με το οποίο η ταινία τους αντιμετωπίζει. Είναι μοιραία η διαπλοκή τους ή ζήτημα επιλογών; Κι οι επιλογές αυτές γίνονται βάση συναισθήματος ή βάση λογικής; Τι απ' τα δύο προκαλεί περισσότερο μια υποτιθέμενη μοίρα;

Το τέλος, δίνει μια σχετικά σκληρή απάντηση, η οποία γεννά νέα ερωτηματικά για μας ως παρατηρητές με πανοραμική άποψη, όχι όμως και για τους πρωταγωνιστές, οι οποίοι διαθέτουν πιο στενή οπτική, έχουν ήδη φτάσει στο αδιέξοδό τους και πρέπει ν' αλλάξουν κατεύθυνση. Ο Σπίλμαν χειρίζεται άψογα (παρ' ότι ιδιαιτέρως βολικά από μια πιο αντικειμενική άποψη) τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους, έτσι ώστε η επιθυμία του ενός να βρίσκει διέξοδο στην ανάγκη του άλλου, κάτι που αποτελεί γενικότερο σχόλιο για τις ανθρώπινες σχέσεις και την κοινωνική ζωή.

Πάνω απ' τους χαρακτήρες βρίσκονται οι σκοποί τους, που λίγο πολύ τους έχουν επιβληθεί ως συνέπεια των επιλογών τους: η εκδίκηση και η κάθαρση για τους δύο άντρες, η φυγή και η μητρότητα για τις δύο γυναίκες. Ο παππούς, απαλλαγμένος απ' τα βάρη των νέων, ακολουθεί τη ρουτίνα του και παίζει το ακορντεόν του χωρίς ν' αντιληφθεί ποτέ το δράμα που εκτυλίσσεται δίπλα του. Για 'κείνον, περισσότερο απ' τον καθένα, ισχύει το «κοιμάσαι όπως έστρωσες». Οι σκοποί αυτοί κι οι τρόποι με τους οποίους οι χαρακτήρες μεθοδεύουν την επίτευξή τους, είναι που δίνουν στην ταινία το χαρακτήρα θρίλερ —ίσως ακόμη και νουάρ— στον οποίο θα πρόσθετα τον προσδιορισμό ηθικολογικό. Ο αυστριακός σκηνοθέτης φλερτάρει συνεχώς με το δίδαγμα, το αποφεύγει όμως και μένει με αυστηρή σκηνοθετική ακρίβεια στην αφήγηση της ιστορίας του, η οποία χάνει μεν σε αληθοφάνεια, κερδίζει όμως σε ειλικρίνεια όσον αφορά στους χαρακτήρες της.

Σ' αυτό συνεισφέρουν τα μέγιστα κι οι ερμηνευτές, οι οποίοι είναι απλώς εξαιρετικοί, με πρώτο απ' όλους τον Κιρς στον κεντρικό ρόλο του Άλεξ. Είναι ένας άνθρωπος που ψάχνοντας την εύκολη λύση βυθίζεται σ' έναν κύκλο αποτυχίας. Είναι άτυχος ή βλάκας; Ο Κιρς, με βάση φυσικά το εξαιρετικό σενάριο, του δίνει κι άλλες διαστάσεις που κάνουν αυτήν την ερώτηση άσκοπη.

Το «Revanche» είναι μια πολύ καλή ταινία, που ενώ ο αργός ρυθμός της ζητά την υπομονή του θεατή, η εξέλιξή της τον ανταμοίβει.

Βγαίνουν ακόμη:
- Η ταινία του Μάρκο Μπέκις «Birdwatchers» για τους ιθαγενείς της Λατινικής Αμερικής και την μη-αναστρέψιμη απώλεια της αίσθησης ότι ανήκουν στη γη τους, μπροστά στην αντιστροφή που επικράτησε τελικά, ότι η γη μας ανήκει. Αξιοπρεπής κι όχι ενοχλητικά διδακτική, αν και υπηρετεί εμφανώς κάποιο σκοπό.
- Δύο φιλόδοξες ταινίες κινουμένων σχεδίων, το στερεοτυπικό τελεολογικό άξιον-μούβι «9» και το «Up».
- Η ταινία τρόμου του Σαμ Ράιμι «Drag me to Hell», η νέα ταινία του Φρανσουά Οζόν «Ricky», το «Spread» με τον Άστον Κούτσερ να ξαναπαίζει τον εαυτό του, το αφγανικό δράμα «Kabuli Kid», το τέταρτο και τρισδιάστατο «Final Destination» και σε επανέκδοση, το «The Big Sleep» (1946) του Χάουαρντ Χοκς απ' το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ρέιμοντ Τσάντλερ.

Όλες οι Ταινίες