Brothers Bloom: Οι σινε-απατεώνες που θα αγαπήσουμε

του Λουκά Τσουκνίδα

Ο Ράιαν Τζόνσον μπήκε στη ζωή μας πριν από τρία χρόνια με το «Brick», ένα σύγχρονο αστυνομικό νουάρ που διαδραματιζόταν... σ' ένα σχολείο. Κι όμως, ο νεαρός δημιουργός κατάφερε να ενσωματώσει όλα τα στοιχεία του είδους στη δική του, χαμηλού κόστους (όπως και τα περισσότερα παλιά νουάρ, άλλωστε) εκδοχή χωρίς να κατρακυλήσει στην παρώδηση ή τη γραφικότητα. Έδωσε έτσι, μ' επιτυχία, τα πρώτα διαπιστευτήριά του ως σκηνοθέτης, σεναριογράφος και, προπάντων, αφηγητής. Η καινούρια του δημιουργία, το «Brothers Bloom» είναι, πάλι, μια εκδοχή ενός συγκεκριμένου, γοητευτικού κινηματογραφικού είδους, των ταινιών με καλόκαρδους απατεώνες. Όπως και στην πρώτη του απόπειρα, καταφέρνει να το κάνει δικό του.

Κατά την εισαγωγή, γνωρίζουμε δυο πιτσιρικάδες που λόγω της ατίθασης φύσης τους αλλάζουν θετά σπίτια σαν τα πουκάμισα, τον Στίβεν και τον μικρότερο αδερφό του Μπλουμ. Ο τρόπος τους να επιβιώνουν σ' έναν κόσμο που δεν έχει φτιαχτεί για ορφανά; Στήνουν μικροαπάτες τις οποίες σχεδόν πάντα φέρνουν εις πέρας. Ο Στίβεν είναι ο εγκέφαλος κι ο Μπλουμ ο εκτελεστής ή καλύτερα, ο Στίβεν είναι ο σεναριογράφος κι ο σκηνοθέτης ενώ ο Μπλουμ, ο πρωταγωνιστής. Μετά απ' αυτό ο χρόνος πηγαίνει μπροστά όταν τα δυο παιδιά είναι πλέον άντρες, μεγαλοαπατεώνες και κοσμοπολίτες. Ο Στίβεν (Μαρκ Ραφάλο) λέει στον Μπλουμ (Άντριαν Μπρόντι) ότι η τέλεια απάτη είναι εκείνη που, στο τέλος, όλοι παίρνουν αυτό που θέλουν, αλλά ο μικρός του αδερφός δεν εντυπωσιάζεται πια. Κάτι του λείπει απ' τη γοητευτική, αλλά κατασκευασμένη ζωή του κι ο Στίβεν το ξέρει. Του ζητά λοιπόν να κάνουν ένα τελευταίο κόλπο κι ύστερα θα τον αφήσει να φτιάξει τη δική του ιστορία. Πρόκειται για μια πλούσια κληρονόμο, την Πενέλοπι Σταμπ (Ρέιτσελ Βάις) που δεν ξέρει τι έχει και, συγχρόνως, βαριέται αφόρητα.Ο Μπλουμ πείθεται κι η ιδιόρρυθμη Πενέλοπι μπαίνει στη ζωή τους. Μένει να δούμε αν όλοι θα πάρουν στο τέλος αυτό που θέλουν...

[Το trailer της ταινίας]


Παρά την εμφανή έπαρσή του με το είδος, ο Τζόνσον κρατά τη μαγεία και το μυστήριο που προκύπτει απ' τη χρήση των συγκεκριμένων κλισέ και δεν προσπαθεί να κατασκευάσει μια περιπέτεια γύρω από μια μεγαλειώδη απάτη που πηγαίνει ή δεν πηγαίνει καλά. Αυτό που τον ενδιαφέρει δεν είναι ούτε ο χρόνος (τα κοστούμια και οι τοποθεσίες δεν απεικονίζουν καμία συγκεκριμένη εποχή αλλά μια μίξη αναχρονισμών) ούτε ο τόπος (οι ήρωες πηδούν απ' τη μία χώρα στην άλλη ονομαστικά, χωρίς όμως ν' αλλάζουν πολλά) ούτε η δράση (πιο πολύ μιλούν για τις απάτες τους παρά τις εκτελούν), αλλά οι χαρακτήρες και όσα αντιπροσωπεύουν.

Ο Στίβεν είναι κάτι παραπάνω από απατεώνας, είναι κάποιος που φτιάχνει ιστορίες και τους δίνει ζωή, χειραγωγώντας πραγματικούς ανθρώπους και πρώτα απ' όλους τον αδερφό του. Ο Μπλουμ είναι παγιδευμένος στους ρόλους που γράφει ο μεγάλος για 'κείνον κι έχει χάσει την επαφή με την αληθινή ζωή, δε γνωρίζει πια πως είναι να μην ξέρεις το αποτέλεσμα των πράξεών σου. Η Πενέλοπι πάλι έχει δοκιμάσει τα πάντα για να δώσει νόημα στη ζωή της χωρίς επιτυχία και βρίσκει συναρπαστικό αυτό που κάνουν οι Αδερφοί Μπλουμ, από θύμα θέλει να γίνει θύτης. Ανάμεσά τους, μια εξωτική γιαπωνέζα, η λιγομίλητη συνεργάτης τους Μπανγκ-Μπανγκ (Ρίνκο Κικούτσι) που λατρεύει ν' ανατινάζει πράγματα χωρίς να τα περιλούζει με υπαρξιακές ανησυχίες και νοήματα.

Μια ταινία με κουλ απατεώνες, διαθέτει συνήθως κουλ χιούμορ. Η ταινία του Τζόνσον διαθέτει παράλογο, φαρσικό χιούμορ που υπονομεύει τις προσπάθειες των χαρακτήρων να κατασκευάσουν ένα γνήσιο δράμα. Οι τέσσερίς τους μπορούν να εκληφθούν και ως τέσσερις συγκεκριμένοι τύποι: εκείνος που φτιάχνει ρόλους, εκείνος που τους ενσαρκώνει, εκείνη που γοητεύεται απ' αυτούς κι εκείνη που τους χρησιμοποιεί για να κάνει αυτό που θέλει. Μ' αυτούς και τα κλισέ του είδους για εργαλεία ο δημιουργός πλάθει ένα παραμύθι, διασκεδαστικό πάνω απ' όλα, αλλά και συγκινητικό αφού τελικά, η ζωή υπερισχύει της ρέπλικάς της. Κι αν στις ταινίες με απατεώνες το θέμα δεν είναι η μπάζα, αλλά η σαγήνη της απάτης, στο «Brothers Bloom», είναι κάτι περισσότερο: η προσπάθεια να εξαπατήσουμε την ίδια τη ζωή, να κατασκευάσουμε και να ελέγξουμε την αλήθεια για να πάρουμε κάποτε αυτό που θέλουμε, παρακάμπτοντας την αγωνία που συνεπάγεται αυτό.

Η σκηνοθεσία του Τζόνσον είναι ευφάνταστη και ρυθμική, δείχνει ότι έχουμε να κάνουμε μ' έναν δημιουργό που η υπογραφή του μετράει για κάτι. Ο Μαρκ Ραφάλο κι ο Άντριαν Μπρόντι είναι ταιριαστοί στους ρόλους τους, ο πρώτος αλλάζοντας τα εκφραστικά του εργαλεία, ενώ ο δεύτερος χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, απλώς με το κουρασμένο βλέμμα και την ξερακιανή του μορφή. Πολύ καλή η Ρέιτσελ Βάις, χαριτωμένη, αμήχανη και ερωτεύσιμη, και άψογη η σχεδόν βουβή Ρίνκο Κικούτσι στον πιο καθαρά κωμικό ρόλο της υπόθεσης.

Μια πολύ καλή ταινία από έναν πολύ ενδιαφέροντα νέο δημιουργό που, πληροφοριακά, το επόμενο βήμα του είναι στην επιστημονική φαντασία.

Βγαίνουν ακόμη:
- Η ενδιαφέρουσα ταινία της Κάρι Σκόγκλαντ «Fifty Dead Men Walking», βασισμένη στην αυτοβιογραφία του Μάρτι Μαγκάρτλαντ, ενός απ' τους βορειοιρλανδούς που έδιναν πληροφορίες στη βρετανική αστυνομία ώστε ν' αποτρέπουν βομβιστικές επιθέσεις, το διασκεδαστικό κορεάτικο γουέστερν του Κιμ Τζι-Γουν «The Good, the Bad and the Weird», η αμερικάνικη κωμωδία «Ghosts of Girlfriends Past» και σε επανέκδοση, το «Lola Montes» του Μαξ Οφίλς.