Ο Γιος του Παντοπώλη: Με την ομορφιά της απλότητας

του Λουκά Τσουκνίδα

Αυτές τις ημέρες, με τα (πραγματικά τραγικά κι όχι κατ' ευφημισμόν) γεγονότα σην Παλαιστίνη, βγαίνει άρων άρων στις αίθουσες το ντοκιμαντέρ κινουμένων σχεδίων του Άρι Φόλμαν σχετικά με τη σφαγή στη Σάμπρα και τη Σατίλα. Σκληρό ομολογουμένως κι επίκαιρο, αλλά συγχρόνως ασήμαντο μπροστά στα γεγονότα που τρέχουν και γεννούν νέα συλλογική μνήμη ή και αμνησία. Έτσι, επειδή δε θα είχα τίποτε να προσθέσω που να μην ακούγεται βαρύγδουπo κι εκβιασμένo, ασχολήθηκα με μια ταινία χαμηλών τόνων που μου άρεσε χωρίς τη βοήθεια συσχετισμών με ανυπέρβλητες τραγωδίες, το «Γιο του Παντοπώλη» του νέου γάλλου σκηνοθέτη Ερίκ Γκιραντό.

Ο τριαντάρης Αντουάν, λείπει χρόνια απ' το χωριό της Προβηγγίας όπου μεγάλωσε, προσπαθώντας να χτίσει τη ζωή του στο Παρίσι, όπου παλεύει ακόμα με μικροδουλειές. Όταν ο πατέρας του παθαίνει καρδιακό επεισόδιο, εκείνος αναγκάζεται να γυρίσει για να βοηθήσει τη μητέρα του με το οικογενειακό παντοπωλείο αφού ο αδερφός του Φρανσουά έχει τη δική του δουλειά να φροντίσει. Μαζί του, φέρνει στο πατρικό σπίτι και την Κλερ, μια νέα κοπέλα που διαζευγμένη πια προσπαθεί να πάρει το απολυτήριό της ώστε να γίνει δεκτή από ένα ισπανικό πανεπιστήμιο. Την αγαπά, όμως η ελεύθερη σχέση τους δεν είναι καθόλου ξεκάθαρη. Ο Αντουάν αναλαμβάνει την καθημερινή διαδρομή με το κινητό μαγαζάκι του πατέρα του κι είναι παραπάνω από προφανές στη στρυφνή συμπεριφορά του ότι κάνει αγγαρεία. Οι σχέσεις του με την οικογένειά του δεν είναι καλές και κατ' επέκταση ούτε με τους πελάτες, αλλά ούτε και με την Κλερ. Στη διαδρομή θα κληθεί να προσαρμοστεί ή να επιμείνει στη σύγκρουση...

[Δείτε το trailer της ταινίας]

«Ο Γιος του Παντοπώλη» είναι μια πολύ απλή ιστορία που εμπεριέχει δυο μεγάλες και διαχρονικές παρεξηγήσεις: Η περιπετειώδης και λαμπερή ζωή της πόλης είναι μια φαντασίωση των επαρχιωτών κι η ήσυχη, «ανθρώπινη» ζωή της επαρχίας μια φαντασίωση των αστών. Χωρίς να μάθουμε ακριβώς το λόγο που ο Αντουάν έχει φύγει απ' το πατρικό του, αντιλαμβανόμαστε ότι μέρος αυτής της ανταρσίας έχει να κάνει και με την ίδια την αδράνεια της επαρχίας, πέρα από προσωπικές διενέξεις μ' έναν ξεροκέφαλο πατέρα. Κι ο αδερφός άλλωστε που έμεινε, δεν ακολούθησε την οικογενειακή δουλειά, μόνο έγινε κομμωτής και αποτυχημένος σύζυγος, κόντρα στο μύθο των ομαλών ανθρώπινων σχέσεων με φόντο το ατέλειωτο χαλαρωτικό πράσινο του κάμπου. Έναν μύθο που διαλύεται σε κάθε προσπάθεια του Αντουάν να κάνει τη δουλειά του χωρίς πολλές πολλές επαφές με τους πελάτες, αφού εκείνοι έχουν μάθει αλλιώς απ' τον πατέρα του. «Είναι κι εκείνος στρυφνός» (έτσι εξηγείται η συγγένεια), «αλλά εξυπηρετικός», του λέει μια σταθερή πελάτισσα, καταδεικνύοντας έναν χαρακτήρα συναλλαγής και συγκατάβασης καθόλου συναφή με την αντίστοιχη ρομαντική άποψη περί επαρχίας.

Ανάμεσα σ' όλ' αυτά βρίσκεται η Κλερ, μια κοπέλα που έζησε έναν αποτυχημένο γάμο πολύ νωρίς και της κόστισε το απολυτήριο λυκείου που τώρα πασχίζει ν' αποκτήσει. Δεν επιθυμεί να δεσμευτεί, σκοπεύει άλλωστε να φύγει στην Ισπανία κι αυτό κάνει τον Αντουάν να καταπιέζει τα συναισθήματά του για 'κείνη, κάτι όχι και τόσο παραγωγικό για τη σχέση του μ' αυτήν και τους γύρω του. Αποτελεί το μοναδικό κέρδος που του απέφεραν δέκα χρόνια στη μεγάλη πόλη και γι' αυτό τη φέρνει μαζί του, είναι το πιο ουσιώδες κίνητρο (αν και προσωρινό) για να τα βρει με τον εαυτό του και τους άλλους.

Ο Ερίκ Γκιραντό αφηγείται την περιπέτεια αυτογνωσίας του Αντουάν χωρίς υπερβολές ή έντονες μελοδραματικές εξάρσεις. Υπάρχουν στιγμές έντασης και συγκρούσεων αλλά ποτέ δεν τραβούν σε μάκρος, δε γίνονται αντικείμενο συναισθηματικού εκβιασμού ή οφθαλμόλουτρου. Το όμορφο όσο και βαρετό τοπίο της Προβηγγίας παρέχει τα χρώματα και το φως του στην ταινία ενώ ο σκηνοθέτης εικονογραφεί συχνά τα συναισθήματα των δυο ηρώων μέσα από κοντινά σε νεύματα και βλέμματα. Ο Νικολά Καζαλέ κι η Κλοντίτ Εσμ είναι απόλυτα φυσικοί κι ελκυστικοί στους κεντρικούς ρόλους, ενώ το υπόλοιπο καστ κάνει τους δευτερεύοντες χαρακτήρες συμπαθείς κι αξιομνημόνευτους.

Μια όμορφη κι απλή ταινία για ήπια αποσυμπίεση (κι όχι εν θερμώ εκτόνωση) μέσα στο φορτισμένο κλίμα της τελευταίας περιόδου.

Βγαίνουν ακόμα:
- Το επίκαιρο «Waltz with Basir» του Άρι Φόλμαν, οι ταινίες τρόμου «Passengers» και «Twilight», η γαλλική κομεντί «Οι Γυναίκες των Ονείρων μου» κι η παιδική κωμωδία «Beverly Hills Chihuahua».

Όλες οι Ταινίες