Lions for Lambs: Παχιά λόγια για πεινασμένα αυτιά

του Λουκά Τσουκνίδα

Σε μια σκηνή στο «Back To The Future» (το πρώτο μέρος δηλαδή της μεγαλύτερης τριλογίας στην ιστορία του σινεμά) του Ρόμπερτ Ζεμέκις, ο Μάρτι ΜακΦλάι προσπαθεί να πείσει τον Ντοκ Έμετ Μπράουν ότι στ’ αλήθεια έχει έρθει απ’ το μέλλον. «Αν είναι έτσι», του λέει ο δύσπιστος φίλος του, «ποιος είναι πρόεδρος της Αμερικής το 1985;». «Ο Ρόναλντ Ρίγκαν» απαντά αυτόματα ο Μάρτι, για να εισπράξει το χλευασμό και την σαρκαστική ατάκα: «Τότε να υποθέσω ότι ο αντιπρόεδρος είναι ο Τζέρι Λιούις;»

Σήμερα που η Βουλή των Ελλήνων αρχίζει να γίνεται στέκι ηθοποιών, αν και μέχρι να δοθεί το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης στον Στάθη Θεοχάρη μπορούμε να είμαστε ήσυχοι, και οι ηθοποιοί του Χόλιγουντ περνάνε μια νέα κρίση ακτιβισμού και πολιτικής αφύπνισης, ίσως πρέπει ν’ αναρωτηθούμε αν είναι κατάλληλοι για ρόλους σε σενάρια που δεν περιλαμβάνουν καστ.

Δεν μπορώ να καταλάβω ποια λανθάνουσα αίσθηση καθήκοντος και ιδεολογική έπαρση, ωθεί αυτούς τους ανθρώπους σε τόσο πομπώδεις πράξεις όπως π.χ. οι ον-κάμερα υιοθεσίες τριτοκοσμικών ορφανών από την Αντζελίνα Τζολί. Κι αν αυτό έχει μια πρακτική αξία που ελαττώνει τη γελοιότητα της ανακοίνωσής του υπό μορφή δελτίου τύπου, συχνά πυκνά οι πολιτικές απόψεις που εκφράζουν οι σταρ είναι το λιγότερο απλοϊκές, όπως νομίζω καθενός από εμάς, που δεν έχει το χρόνο ν’ ασχοληθεί σε βάθος με σκέψεις που άπτονται του παγκόσμιου πολιτικού σκηνικού.

Αυτό το μίνι-παραλήρημα οφείλεται στη νέα ταινία του επίσημου βετεράνου φιλελεύθερου-προοδευτικού αμερικανού ηθοποιού, του Ρόμπερτ Ρέντφορντ, σε σενάριο του Μάθιου Μάικλ Κάρναχαν με τίτλο «Lions for Lambs», λέοντες δηλαδή αντί αμνών. Μια ταινία που όπως χρόνια τώρα κάνουν οι προοδευτικές δυνάμεις, φλυαρεί ακατάσχετα και με στόμφο χωρίς να λέει τίποτα.

Δυο φίλοι παίρνουν μέρος σε μια καινούργια επιχείρηση των ΗΠΑ στα βουνά του Αφγανιστάν, ο πολιτικός που την εμπνεύστηκε (Τομ Κρουζ) προσπαθεί να πείσει την παλαίμαχη κι έγκυρη δημοσιογράφο (Μέριλ Στριπ) ότι αυτή τη φορά κάνει το σωστό και ο παλιός καθηγητής (Ρόμπερτ Ρέντφορντ) των δυο στρατιωτών στο κολέγιο παλεύει να κάνει έναν έξυπνο αλλά απαθή νεαρό να ασχοληθεί ενεργά με τα κοινά.

Οι δυο νεαροί ήρωες, είναι παιδιά από φτωχές συνοικίες που βρέθηκαν στο κολέγιο με αθλητική υποτροφία. Για να ευχαριστήσουν λοιπόν τη χώρα που τους είχε καταδικάσει σε πληβείους εξ ‘αρχής, ώστε να χοροπηδάνε στο άκουσμα του ξεροκόμματου μιας πιθανής αθλητικής καριέρας αργότερα (όπως λέει κι ο Κρις Ροκ, ο Σακίλ Ο’ Νιλ δεν είναι ζάπλουτος, είναι πλούσιος, ο λευκός που τον πληρώνει όμως είναι ζάπλουτος) πάνε να πολεμήσουν σ’ έναν πόλεμο που θεωρούνε λάθος για να δώσουν το παράδειγμα της δέσμευσης στους ιθύνοντες. Παράλογο;

Όχι για τον προοδευτικό παλιό ακτιβιστή καθηγητή που δε μπορεί να δεχτεί τη στάση του προνομιούχου μαθητή του να μείνει εκτός, θέλει καλά και σώνει να γίνει μέντορας, προπονητής διανοούμενων δηλαδή. Την ίδια μαύρη ώρα, ο πολιτικός δέχεται τα λάθη των γηραιότερων και προς το παρόν ανώτερών του, αλλά εκείνος έχει βρει τη λύση που θα βγάλει το στρατό απ’ το αδιέξοδο και θα προωθήσει τον ίδιο σε ψηλότερα κλιμάκια. Η δημοσιογράφος τον αντικρούει ενώ τον παρακολουθεί να την βάζει στην ίδια λούμπα με τον προηγούμενο πόλεμο στο Ιράκ αλλά οι ενοχές, της δίνουν το έναυσμα να κάνει την επανάστασή της. Και οι δυο τους βγαίνουν λάδι, το ίδιο κι ο καθηγητής, όπως φυσικά και οι αφελείς αλλά ηρωικοί νεαροί στρατιώτες.

[Δείτε το trailer της ταινίας]

Ο μόνος που καταδικάζεται ηθικά είναι εκείνος που αρνείται να συμμετέχει σε ένα ιδεολογικό αλισβερίσι που είναι προφανώς βρώμικο και ο καθηγητής Ρομπ αρχίζει να ταυτίζεται με τους λάτρεις της πολύ πολύ παλιάς Αθήνας. Εντάξει λοιπόν, ο «ιδιώτης» είναι άχρηστος, με μια όμως διαφορά: οι κανόνες συμμετοχής στα κοινά δεν είναι πια συγκεκριμένοι και ίδιοι για όλους και το παιχνίδι είναι κατά πολύ διαφορετικό από το αντίστοιχο στο Χρυσό Αιώνα του Περικλή. Και τα λεγόμενα κοινά είναι μια πολύ ευρύτερη έννοια από ένα όχι σ’ έναν πόλεμο ή μια πικετοφορία έξω από την τοπική στρατολογία.

Αν μη τι άλλο, έστω και σ’ αυτή την ψευδαίσθηση ελευθερίας των επιλογών, ο καθένας έχει το δικαίωμα να σκεφτεί καλά πριν πράξει και χρόνο θεωρητικά απεριόριστο όπως κατ ευφημισμόν μας έλεγαν πριν απ’ τη βολή στο κέντρο εκπαίδευσης νεοσύλλεκτων. Ο καθηγητής όμως θέλει να γίνει νταβατζής αυτού του χρόνου και χρησιμοποιεί ανήθικα τη θέση του ως βαθμολογητής, καθαγιάζοντας την πράξη του στο δήθεν σπουδαιότερο σκοπό να σφυριλατήσει ένα ακόμα πολιτικό ον που θα του χρωστάει την αφύπνισή του. Δε νομίζω δάσκαλε.

Μια ταινία που πέρα από το άστοχο πολιτικοποιημένο σενάριο, δε διαθέτει ούτε ίχνος κινηματογραφικού οράματος και είναι η δεύτερη κακή επιλογή της Μέριλ Στριπ φέτος μετά το «Rendition».

Βγαίνουν ακόμα:

- Η αλλόκοτη ταινία του Ούγγρου Γκιόργκι Πάλφι «Taxidermia», η απεικόνιση τριών διαφορετικών εποχών της ουγγρικής ιστορίας μέσα απ’ το πορτραίτο τριών γενεών μιας παράξενης οικογένειας. Αποκρουστική κι ενίοτε σοκαριστική για το στομάχι, αλλά με στιγμές τρομερής οξυδέρκειας.

- Η αστεία, περισσότερο του αναμενόμενου, εκ νέου συνέυρεση των αδερφών Φαρέλι με τον Μπεν Στίλερ στο ριμέικ της παλιάς κωμωδίας «The Heartbreak Kid».

- Το ενδιαφέρον βιογραφικό δράμα «Le Scaphandre et le Papillon», η ιστορία δηλαδή του αρχισυντάκτη του Elle Ζαν-Ντομινίκ Μπομπί, ο οποίος έμεινε τελείως παράλυτος και υπαγόρευσε τη βιογραφία του ανοιγοκλείνοντας το ένα του μάτι.

- Η αξιοπρεπής ταινία τρόμου «30 Days of Night», το καλοπαιγμένο δράμα δύο αδερφών σε αντίθετες πλευρές του νόμου «We Own the Night», το κωμικό παραλήρημα του εκκεντρικού σκηνοθέτη Τζον Γουότερς μπροστά στην κάμερα επί παντός επιστητού «This Filthy World» και η ταινία κινουμένων σχεδίων «Shark Bait».

Όλες οι Ταινίες