Εκεί ξεκινά το πρόβλημα. Ο καθημερινός άνθρωπος δεν αρκείται στο ν’ αφήσει τον άλλο να ζήσει με τα λάθη του. Πρέπει να τον καταδείξει ως παράδειγμα προς αποφυγήν, να σπεκουλάρει πάνω στη δυστυχία του για ν’ αποκομίσει στιγμιαία σπουδαιοφάνεια και να ηθικολογεί ασύστολα σε κάθε ευκαιρία.
Για να ορθοποδήσει κάποιος που έχει εκπέσει στα μάτια της «κοινωνίας», χρειάζεται έναν ισχυρό σκοπό, ένα περιβάλλον που συγχωρεί, μια θέση μακριά από τεντωμένα δάχτυλα που κουνιούνται πάνω κάτω, συνοδεία ακατάσχετων κλισέ περί σωστού και λάθους. Δύσκολο, ακόμα και σήμερα, στην εποχή των «μη-κυβερνητικών» -ότι κι αν σημαίνει αυτό- οργανώσεων. Ο Αλέξις Ντε Τοκβίλ, πρώτος παρατήρησε ότι η θεσμοθετημένη φιλανθρωπία κι εκείνοι που την λαμβάνουν, μεγαλώνουν μαζί και το ‘να χέρι νίβει τ’ άλλο, διαιωνίζοντας και διογκώνοντας το πρόβλημα παρά λύνοντάς το*.
Στην ταινία «Sherrybaby», η πρωτοεμφανιζόμενη –έχει κάνει και το ντοκιμαντέρ «Nuyorican Dream»- Λόρι Κόλιερ, σκηνοθετεί την υπέροχη Μάγκι Γκίλενχαλ και αποκομίζει μια ερμηνεία αντίστοιχη με του Ράιαν Γκόσλινγκ στο «Half Nelson», αλλά με λιγότερη προβολή και καμία αναφορά στη γιορτή των Όσκαρ.
Η Σέρι βγαίνει από τη φυλακή, όπου μπήκε για ναρκωτικά. Αποτοξινωμένη κι έχοντας δουλέψει με παιδιά, ώστε να γυρίσει έτοιμη στο σκοπό της ζωής της, την κόρη της, βρίσκεται σ’ ένα ξενώνα για περιπτώσεις σαν τη δική της, μια φυλακή δηλαδή απ’ την αρχή. Όταν καταφέρνει να επισκεφτεί το σπλάχνο της στο σπίτι του αδερφού της και της γυναίκας του, ανακαλύπτει ότι ο χρόνος που έχασε ήταν κάμποσος και η δυσπιστία των γύρω της αβάσταχτη. Ο εγωισμός την οδηγεί σε νέα λάθη, πριν καταλάβει ότι η βοήθεια των άλλων δεν είναι δεδομένη. Πρέπει, συχνά, να τη ζητήσεις.
Το δράμα μιας γυναίκας που έπεσε από μικρή θύμα της αφέλειάς της, της καταπίεσης ή και κακοποίησης στην οικογένειά της κλπ είναι αρκετά αβανταδόρικο για την ηρωίδα μιας ιστορίας επανένταξης και σύγκρουσης με την καθεστηκυία ηθική. Η Κολίερ -που έγραψε και το σενάριο- δε μυθοποιεί ποτέ τη Σέρι, την παρουσιάζει απ’ την αρχή εντελώς ανθρώπινη, παραδομένη σε πάθη φυσιολογικά αλλά στα σίγουρα πιο κυνική και οπορτουνίστρια, απ’ όταν μπήκε «μέσα». Η κορούλα της, η Αλέξις –καθαρή σύμπτωση- είναι το σωσίβιό της, αμελεί όμως το χρόνο που χρειάζεται εκείνη και το περιβάλλον της, να την εμπιστευτούν ξανά.
Η Γκίλενχαλ, με την ιδιόρρυθμη ομορφιά και σεξουαλικότητά της, αποδεικνύει ότι μπορεί άνετα να στηρίξει μια ταινία μετά τη φοβερή «Γραμματέα». Κάνει τη Σέρι πιστευτή σε κάθε φάση της επιστροφής της. Σκιαγραφεί μια γυναίκα που τις πιο εγκεφαλικές εκφάνσεις της ζωής, τις αντιμετωπίζει σαν παιδί και δεν είναι τυχαίο που ανάμεσά σε παιδιά, νιώθει τόσο άνετα, μοιάζει σχεδόν χαρισματική.
Άψογο και το υπόλοιπο καστ, ο υπομονετικός αδερφός (Μπραντ Γουίλιαμ Χένκε), η επιφυλακτική σύζυγός του (Μπριτζέτ Μπάρκαν) και η μικρούλα, μπερδεμένη –κι εγωίστρια σαν τη μαμά της– Αλέξις (Ράιαν Σίμπκινς). Πολύ καλή, αν και διακριτική, η παρουσία των Ντάνι Τρέχο και Τζιανκάρλο Εσπόζιτο, ως περιστασιακού συντρόφου και υπεύθυνου αναστολής αντίστοιχα.
Η σκηνοθεσία μοιάζει στιλιστικά μ’ εκείνη του «Half Nelson», η διαφορά είναι στην παντελή έλλειψη πολιτικού σχολίου και την αισιόδοξη κατάληξη. Η πιο ενδιαφέρουσα ταινία της εβδομάδας.
Βγαίνουν ακόμα:
- Η μέτρια προσπάθεια του Κέβιν Κόστνερ να κάνει ψυχολογικό θρίλερ, το «Mr Brooks», η νέα απογοητευτική μεταφορά μιας ιστορίας του Φίλιπ Ντικ στο σινεμά με τον τίτλο «Next», όπου ο Νίκολας Κέιτζ συνεχίζει τον κατήφορό του και το υποδεέστερο σίκουελ του «Hostel» με μια διαφορετική όμως προσέγγιση απ’ το πρώτο.
- Η επανέκδοση του «Pauline a la Plage» του Ερίκ Ρομέρ, το μέτριο γαλλικό δράμα «Selon Charlie», η ηθογραφική κομεντί «Scenes of a Sexual Nature», το παιδικό «Firehouse Dog» και η χειρότερη αμερικάνικη κωμωδία όλων των εποχών «Evan Almighty», το μεγαλύτερο λάθος στην καριέρα του Στιβ Κάρελ.
* Ασφαλώς, κάθε άλλο παρά επιθυμώ εδώ να δικάσω τη φιλανθρωπία που είναι ταυτόχρονα η πιο φυσική, η πιο όμορφη και η πιο ιερή απ’ όλες τις αρετές. Νομίζω όμως ότι δεν υπάρχει αρχή τόσο καλή ώστε να μπορούμε να δεχτούμε ως καλές όλες τις συνέπειές της. Πιστεύω ότι η φιλανθρωπία πρέπει να είναι μια αρετή ρωμαλέα και ορθολογική και όχι μια αδύναμη και απερίσκεπτη έφεση. Δεν πρέπει να κάνουμε το καλό που αρέσει περισσότερο σ’ αυτόν που το δίνει, αλλά εκείνο που είναι πραγματικά πιο χρήσιμο σε εκείνον που λαμβάνει, όχι αυτό που ανακουφίζει πληρέστερα τη δυστυχία μερικών, αλλά εκείνο που υπηρετεί την ευημερία των περισσοτέρων. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορώ να αξιολογήσω τη φιλανθρωπία. Νοούμενη διαφορετικά, παραμένει ένα υπέροχο ένστικτο, αλλά στα μάτια μου δεν αξίζει πλέον τον τίτλο της αρετής.
Από το «Μνημόνιο για τη Φτώχεια» του Αλέξις Ντε Τοκβίλ, εκδόσεις «ΠΟΛΙΣ» 2005.
