Ένα βραβείο Όσκαρ για πέντε ταινίες του Ψάλτη

της Κατερίνας Σπανού

Στάθης Ψάλτης δεν είναι απλώς ένας ηθοποιός με μεγάλο ταλέντο. Είναι ένας ηθοποιός ορόσημο της δεκαετίας του 80. Είναι ο διάδοχος του Βέγγου. Είναι η καρικατούρα του νεοέλληνα λαμόγιου. Ένας Τζιμ Κάρεϊ πριν τον Τζιμ Κάρεϊ. Μία αντισυμβατική οντότητα συνυφασμένη με το βρισίδι, τις μηχανές και το καμάκι.

Γι’ αυτούς τους λόγους, απονέμουμε στον Στάθη Ψάλτη και σε πέντε ταινίες που πρωταγωνίστησε (αλλά και έβαλε το χεράκι του στο σενάριο) από ένα Όσκαρ.

Όσκαρ καλύτερης ταινίας

«Βασικά καλησπέρα σας» (1982)

Αν κάτι καθόρισε τα ελληνικά 80s αυτό είναι η ταινία «Βασικά καλησπέρα σας». Ο πόλεμος των ερτζιανών, ο πόλεμος μεταξύ του Ράδιο «Καψούρα» και του Ράδιο 69, η διεκδίκηση της Κούλας.

Είναι η επιτομή των 80s, η αργκό, η αισθητική, η αντιπάθεια των «καρεκλάδων» για τους «εναλλακτικούς» και τούμπαλιν, η παντελής έλλειψη πολιτικής ορθότητας, η οποία ωστόσο δεν είναι παρεξηγήσιμη. Το σενάριο πρωτότυπο, ο Στάθης τυπικό δείγμα πρωταγωνιστή που κλέβει την παράσταση κάθε (μα κάθε) φορά που πιάνει το μικρόφωνο ως ραδιοφωνικός παραγωγός και απογειώνει την ταινία στα ουράνια.

Δικαιωματικά αυτή η ταινία ανήκει στο πάνθεον των ελληνικών καλτ ταινιών, πολλώ δε μάλλον αυτών που έχει πρωταγωνιστήσει ο Στάθης Ψάλτης.

Όσκαρ καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου

«Ψηλός, λιγνός και ψεύταρος» (1985)

Σε σενάριο Λάκη Μιχαηλίδη, φυσικά με διορθώσεις του Στάθη Ψάλτη, η ταινία του Γιάννη Χαρτοματζίδη ήταν άλλο ένα one-man show του ταλαντούχου κωμικού. Εδώ υποδύεται έναν πλούσιο μυθομανή ηλικιωμένο ο οποίος σκοπεύει να σκηνοθετήσει τη φάρσα – επιθανάτιο ρόγχο του.

Τον λόγο δεν τον λες τόσο χολιγουντιανό. Δεν ήθελε να κάνει την καλή του να συνειδητοποιήσει ότι τον αγαπάει, ούτε κινδύνευε η κόρη του και έπρεπε να πείσει αυτούς που τον εκβίαζαν ότι πέθανε. Προσαρμοσμένο στα ελληνικά δεδομένα, το σενάριο της ταινίας είναι ένας συνδυασμός του «Εκείνες και εγώ» και του «Knives Out»∙ o Στάθης θέλει να σκηνοθετήσει τον θάνατό του απλώς για να γλιτώσει από την εφορία. Τόσο Στάθης Ψάλτης, τόσο ελληνική κοινωνία.

Όσκαρ καλύτερου πρωτότυπου τραγουδιού

«Καμικάζι αγάπη μου» (1983)

Η Ακαδημία δυσκολεύτηκε να αποφασίσει αν με Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας έπρεπε να βραβευτεί η ταινία «Βασικά καλησπέρα σας» ή το «Καμικάζι αγάπη μου». Ωστόσο επειδή το «Άντε σπάσε ρε μ****α» έχει χαραχτεί στις μνήμες όσων είδαν την ταινία, αλλά και όσων δεν την είδαν, η επιτροπή αποφάσισε να βραβεύσει την ταινία «Καμικάζι Αγάπη Μου» με Όσκαρ Πρωτότυπου Τραγουδιού, καθώς το συγκεκριμένο κομμάτι κατάφερε να σταθεί επάξια δίπλα στον Στάθη Ψάλτη και να λάμψει όσο αυτός.

Κανονικά το «Καμικάζι αγάπη μου» δεν αξίζει μόνο το Όσκαρ Πρωτότυπου Τραγουδιού. Αξίζει και το Όσκαρ κοστουμιών∙ μόνο μια τέτοια ταινία θα μπορούσε να συνδυάσει ροκ-πανκ ντύσιμο και Speedo μαγιό. Με την αργκό να είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της ταινίας, κάποιοι θα έλεγαν και Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας.

«Βασικά, να πούμε, η μεγάλη φάση γίνεται στο "Άντε σπάσε ρε μαλάκα". Πολύ στίχος, έτσι;»

MGMT

Στάθης Ψάλτης

Όσκαρ Μακιγιάζ-Μαλλιών

«Τροχονόμος Βαρβάρα» (1981)

Πόσο μπροστά μπορεί να ήταν ο Στάθης Ψάλτης; Πόσο ουάου; Πόσο φάση δικέ μου να πούμε; Τόσο που δεν έχει κανένα ταμπού να βάλει περούκα, να βαφτεί και να ντυθεί με γυναικεία ρούχα. Ένα χάρμα οφθαλμών, ακόμα μία γροθιά στον πουριτανισμό των τότε συντηρητικών.

Όσκαρ καλύτερης φωτογραφίας

«Κλεφτρόνι και τζέντλεμαν» (1986)

Όσκαρ καλύτερης φωτογραφίας; Σε ταινία της δεκαετίας του 80; Του Ψάλτη; Ρε φύγε ρε μπρο από εδώ. Κι όμως γίνεται. Παραδόξως, μία από εκ των αγαπημένων του κοινού ταινία του Ψάλτη, έχει αξιοπρεπέστατη φωτογραφία. Ωραία χρώματα, κάδρα σε λούνα παρκ, σε παραλίες, σε μπιλιαρδάδικα με καλλιτεχνικές τσαχπινιές. Τρέμε Roger Deakins, κάποια στιγμή το έργο του Βασίλη Χριστομόγλου θα γίνει παγκοσμίως γνωστή.