«Το κορίτσι με το τατουάζ»: Ένα… άξιο μπεστ σέλερ

του Χρήστου Ζαρίφη

Σκόπευε η σειρά των αστυνομικών του μυθιστορημάτων να φτάσει τα δέκα βιβλία και το 2004 παρέδωσε τα χειρόγραφα των τριών πρώτων βιβλίων μαζί. Αλλά έξι μήνες μετά ο Στιγκ Λάρσον υπέκυψε σε καρδιακή προσβολή χωρίς να προλάβει να γευθεί ούτε και στο ελάχιστο την (τεράστια ομολογουμένως) διεθνή επιτυχία του συγγραφικού του έργου. Θα ήταν, όμως, άδικο να ισχυριστεί κάποιος ότι η επιτυχία της σειράς (τρία βιβλία) «Μιλένιουμ» οφείλεται σ’ αυτό: ο Στιγκ Λάρσον κατείχε πολύ καλά και την τεχνική του αστυνομικού μυθιστορήματος και την τεχνική του μπεστ σέλερ.

Ο δημοσιογράφος Μίκαελ Μπλούμκβιστ, συνεκδότης του περιοδικού «Μιλένιουμ», σε μια δύσκολη στιγμή της καριέρας του, προσλαμβάνεται από τον ηλικιωμένο εκατομμυριούχο επιχειρηματία Χένρι Βάνιερ, για να συγγράψει την ιστορία της οικογένειας Βάνιερ. Αυτή είναι η αφορμή. Η αιτία (και αποστολή του Μπλούμκβιστ) είναι η διερεύνηση της εξαφάνισης της Χάριετ Βάνιερ, ανιψιάς του Χένρι, η οποία επρόκειτο να τον διαδεχθεί στην ηγεσία του επιχειρηματικού ομίλου, μια εξαφάνιση που συνέβη σαράντα χρόνια πριν και οδήγησε στο τιμόνι των εταιρειών τον αδελφό της, Μάρτιν Βάνιερ.

Τα νέα στοιχεία που προκύπτουν ανοίγουν ξανά την υπόθεση της εξαφάνισης και, όταν ο Μπλούμκβιστ συναντά τη χαρισματική και πολυτάλαντη ερευνήτρια Λίσμπετ Σαλάντερ, η υπόθεση απογειώνεται. Οι (προφανείς) υποψίες και το (προφανές) τέλος αποκτούν νέες διαστάσεις και ερμηνείες…

Να το πούμε ευθέως. Ο Στιγκ Λάρσον είχε στη συγγραφή ταλέντο αντίστοιχο του Νταν Μπράουν και κινήθηκε με συνταγή αντίστοιχη του («εμβληματικού») μπεστ σέλερ «Κώδικας Ντα Βίντσι»: κοφτοί διάλογοι και περιγραφές, κινηματογραφική πλοκή, σύντομα «αινίγματα» που ενώνονται λίγο πιο κάτω σε ενιαία εικόνα (μέχρι την τελική).

Αυτό που αλλάζει σημαντικά (και που θα εξασφαλίσει και τις ευλογίες της «αριστερόστροφης κουλτούρας» σε σύγκριση με τον «Κώδικα») είναι οι ήρωες και τα θέματα: ένας δημοσιογράφος (οικονομικού ρεπορτάζ, μάλιστα) εκτός συστήματος που τολμά να ερευνά τα κακώς κείμενα, και μία περιθωριακή με ιδιαιτερότητες και ασυνήθιστα ταλέντα, που έχει ζήσει στο πετσί της την «τυπική» βία του συστήματος. Και τα θέματα, σημερινά και φλέγοντα: η βία κατά των γυναικών, η πορνεία, το οικονομικό έγκλημα, τα απομεινάρια του ναζισμού μεταξύ άλλων.

Πρέπει να πούμε, όμως, ότι ο Λάρσον δεν φτάνει στο βάθος που αγγίζει, λ.χ. ο Μονταλμπάν ή και ο «άγουρος» στο είδος, Ατιά: τα ζητήματα που θίγει είναι κατά βάση το πλαίσιό του για να εξελιχθεί η πλοκή, όχι το αντικείμενο της πλοκής. Μειώνει αυτό την αξία του βιβλίου; Κάθε άλλο, η ανάγνωση είναι ευχάριστη και συναρπαστική. Εξάλλου είπαμε: η συνταγή είναι σίγουρη και το μπεστ σέλερ… άξιο.

Στιγκ Λάρσον, «Το κορίτσι με το τατουάζ», εκδόσεις «Ψυχογιός», σελίδες 660, τιμή 22 ευρώ