Εγώ και ο Καμίνσκι: Τα χίλια πρόσωπα της τέχνης (και του εμπορίου της)

Ένας συγγραφέας 29 μόλις χρόνων, ένα θέμα που μοιάζει εκ πρώτης κοινότυπο, ένας τίτλος που δε θα μπορούσε να υποδηλώνει λιγότερα. Κι όμως, τα φαινόμενα απατούν. Το «Εγώ και ο Καμίνσκι» είναι ένα βιβλίο απολαυστικό, που διηγείται μια ιστορία καθημερινή με τρόπο μοναδικό –όπως ακριβώς θα έπρεπε να είναι κάθε βιβλίο που αξιώνει τον τίτλο «απολαυστικό».

Ο Σεμπάστιαν Τσέλνερ είναι ένας νεαρός, θρασύτατος –έως αγενής– φοιτητής ιστορίας της τέχνης που δουλεύει ως κριτικός σε διάφορα μέσα. Αναλαμβάνει να γράψει τη βιογραφία του διασημότατου, ηλικιωμένου και τυφλού πλέον, ζωγράφου Μάνουελ Καμίνσκι –διαδικασία η οποία δε θα είναι, όμως, καθόλου απλή. Στο σύμπαν του ζουν και κινούνται καθημερινά μαζί του εκδοτικά συμφέροντα, μεσάζοντες της τέχνης, τρίτα πρόσωπα και διαπροσωπικές –αλλά καθόλου αγνές– σχέσεις.

Η ιστορία αφ’ εαυτής, όμως, δεν είναι το δυνατό χαρτί του Κέλμαν. Τα σημεία στα οποία ποντάρει και στα οποία έγκειται, κυρίως, το μεγάλο ενδιαφέρον αλλά και η εμπορική επιτυχία του βιβλίου είναι δύο. Πρώτον, οι χαρακτήρες και η ανάπτυξή τους, που εκπλήσσει ευχάριστα όσο προχωρά. Φορτωμένοι με τα κλισέ που αρχικά μοιάζουν υπερβολικά προφανή –ο δημοσιογράφος είναι αγενής, υπερφίαλος και ικανός να χρησιμοποιήσει κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο προκειμένου να πετύχει το σκοπό του, ο καλλιτέχνης είναι αντικοινωνικός, εγωκεντρικός και αυταρχικός με τους γύρω του– αλλά στη συνέχεια αποδεικνύονται έξυπνα επιστρατευμένα για να καταρριφθούν, αποδεικνύοντας ότι κάτω από την επιφάνεια κρύβονται πολλές μυστικές πτυχές –του χαρακτήρα, της καθημερινότητας, της ζωής, του κόσμου.

Αυτό ακριβώς είναι και το δεύτερο δυνατό χαρτί του βιβλίου: σχεδόν τίποτα στην ιστορία δεν είναι όπως αρχικά φαινόταν, τα πάντα ανατρέπονται στο τέλος, όταν οι μάσκες πέφτουν και οι συμπεριφορές εξηγούνται, καθώς βλέπουμε όλους σχεδόν τους χαρακτήρες υπό ένα τελείως διαφορετικό πρίσμα –κάπου εκεί είναι και που φτάνουμε, τελικά, να τους συμπαθήσουμε, όχι μόνο γιατί εν τέλει τους καταλαβαίνουμε, αλλά και γιατί κατά βάθος είχαμε εξαρχής αναγνωρίσει σε αυτούς τα δικά μας ελαττώματα –ή έστω εκείνα των «ανθρώπων που ξέρουμε».

Το «Εγώ και ο Καμίνσκι» είναι ένα μυθιστόρημα γραμμένο με έξυπνο, λεπτό χιούμορ –που συχνά παίζει με την ειρωνεία–, ζωντανή αφήγηση και νευρώδεις διαλόγους, που διαβάζεται απνευστί. Γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, από την πλευρά του Σεμπαστιάν, που ξεκινά τη διήγηση χωρίς να ξέρει πώς θα εξελιχθεί η ιστορία. Από αυτήν την άποψη, η αφήγηση έχει κάτι από τους πίνακες του Καμίνσκι, που ζωγράφιζε τη θάλασσα χωρίς να την έχει δει ποτέ. Ή μήπως την είχε δει;

Ηρώ Κουνάδη

Ντάνιελ Κέλμαν, Εγώ και ο Καμίνσκι, εκδόσεις Καστανιώτη, σελίδες 192, τιμή 10 ευρώ