Τα βιβλία που θα πάρουμε μαζί μας στις διακοπές

Γράφει ο Σπύρος Σμυρνής

Μπήκε πια ο Ιούνης κι επίσημα μπορούμε να σημάνουμε την έναρξη του καλοκαιριού που πάει πακέτο με το countdown των καλοκαιρινών διακοπών που τόσο πολύ περιμένουμε. Μαζί με τα γνωστά συμπράγκαλα (μαγιώ, δίχαλοπαντόφλες, αντηλιακά, γυαλιά ηλίου και λουλουδάτα πουκάμισα) κρατάμε πάντα λίγο χώρο στη βαλίτσα και για τα βιβλία που θα πάρουμε μαζί.

O Εφιάλτης του Hans Fallada (εκδόσεις Gutenberg)



Ο «Εφιάλτης» του Hans Fallada αποτελεί το πιο αυτό-βιογραφικό μυθιστόρημα της πορείας του συγγραφέα και το τελευταίο του έργο, ένα έργο έντονο, ατμοσφαιρικό και σχεδόν δομημένο σαν όνειρο.

Όπως τα περισσότερα βιβλία του, έτσι κι αυτό γράφτηκε και δημοσιεύτηκε με αξιοσημείωτη ταχύτητα - γεγονός που ίσως να υποδηλώνει και την ανάγκη του να εκφράσει τα βιώματα αυτού και της συζύγου του στη διαλυμένη Γερμανία, τους πρώτους μήνες μετά την πτώση του Γ’ Ράιχ.

Ακριβώς όπως συνέβη και στον ίδιο το Fallada, έτσι κι ο πρωταγωνιστής του βιβλίου του, Dr. Doll, διορίζεται ως δήμαρχος μιας γερμανικής επαρχίας από τους Ρώσους. Με τη σύζυγό του προσπαθούν να βρουν τα πατήματα τους σε μια νέα ζωή, με νέες κοινωνικοπολιτικές καταστάσεις (μια Γερμανία υπό σοβιετική διοίκηση) και μια νέα απέχθειά του προς τους συμπατριώτες και το έθνος του.

Καθώς ο Doll θα αφήσει τα καθήκοντά του στην μικρή πόλη και θα επιστρέψει στο Βερολίνο, θα έρθει αντιμέτωπος με τα ερείπια και την εξαθλίωση της πόλης του που δεν μοιάζει ούτε στο ελάχιστο με την πόλη που είχε αφήσει πίσω του. Οι άνθρωποι το ίδιο ρημαγμένοι όσο τα κτήρια γύρω του κι ο ίδιος διακατέχεται αρχικά από ένα αίσθημα τεράστιας απάθειας κι έπειτα, από τη δίψα του να πραγματοποιήσει μια μεγάλη του επιθυμία: να καταφέρει να βρει εκδοτικό οίκο για τα γραπτά του.

Μια συγκινητική εξιστόρηση της καθημερινότητας των απλών πολιτών στην μεταπολεμική Γερμανία, ίσως από τις ταχύτερα γραμμένες μετά την πτώση του ναζιστικού καθεστώτος.

Οι γυναίκες που επιβίωσαν του Robert Kolker (εκδόσεις Ίκαρος)



«Οι γυναίκες που επιβίωσαν» είναι το δεύτερο βιβλίο του Αμερικανού δημοσιογράφου Robert Kolker. Αποτελεί μια μη-μυθιστορηματική αφήγηση της τρομακτικής ιστορίας των Galvin, οικογένεια Αμερικανών με δώδεκα παιδιά, της οποίας η ζωή  καταστράφηκε ολόκληρη από την ασθένεια της σχιζοφρένειας, μια ασθένεια που την περίοδο της δεκαετίας του ‘70, δεν καταλάβαινε κανείς: ούτε οι γιατροί, ούτε οι ερευνητές και σίγουρα, ούτε οι Galvin.

Ο πρώτος από τα αδέλφια που εμφανίζει συμπτώματα είναι ο Donald, έπειτα ακολουθούν πέντε από τους εννιά αδελφούς του, ένας-ένας κατρακυλά προς την ασθένεια, ενώ όλα τα μέλη του σπιτικού ζουν με τον τρόμο πως θα είναι οι επόμενοι. Αυτό που σήμερα μοιάζει σαν αρχαία ελληνική τραγωδία, είναι η καθημερινή ζωή τους.

Αλλά το «Οι γυναίκες που επιβίωσαν» είναι κάτι περισσότερο από μια αφήγηση απόγνωσης. Μερικά από τα πιο συναρπαστικά κεφάλαια του, αναδεικνύουν το ιατρικό μυστήριο γύρω από τη σχιζοφρένεια. Ποιες ενδείξεις, αν υπάρχουν, μπορεί να επιφυλάσσει η δυστυχία των Galvin για τους γιατρούς και τους επιστήμονες που προσπαθούν να κατανοήσουν τις ρίζες αυτής της ανεξιχνίαστης ασθένειας;

Οι Galvin κατέληξαν ως η μεγάλη ελπίδα της επιστήμης στην αναζήτηση της κατανόησης της ασθένειας.

Το βιβλίο του Kolker συμπεριλήφθηκε ως επιλογή του book club της Όπρα, στη λίστα των New York Times ως ένα από τα "10 καλύτερα βιβλία" του 2020 και τέλος, στη λίστα του Forbes ως ένα από τα "Καλύτερα βιβλία τριτοβάθμιας εκπαίδευσης του 2020".

Ο Μεγάλος Απατεώνας του Χέρμαν Μέλβιλ (εκδόσεις Πατάκη)



Παίρνοντας τον Μεγάλο Απατεώνα στα χέρια σου διαβάζεις από το οπισθόφυλλο του βιβλίου: «Μια πρωταπριλιά, το ατμόπλοιο "Φιντέλ" ταξιδεύει στον Μισισιπή· είναι -σε αντίστιξη με το όνομά του που σημαίνει "πιστός"- γεμάτο απατεώνες. Ή μήπως πρόκειται απλώς για έναν μεγάλο απατεώνα, που διαρκώς μεταμορφώνεται, έναν άντρα που, αλλάζοντας ταυτότητα, προσπαθεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των συνεπιβατών του για να τους εξαπατήσει; Εμφανίζεται άλλοτε σαν ζητιάνος, άλλοτε σαν επιτυχημένος επιχειρηματίας, άλλοτε σαν φιλάνθρωπος και άλλοτε σαν κοσμοπολίτης τζέντλεμαν. Κανείς δεν ξέρει ποιος στ' αλήθεια είναι, ούτε γιατί ακριβώς το κάνει αυτό. Η παραπλάνηση των άλλων εκ μέρους του φαντάζει αυτοσκοπός».

Ένα μυθιστόρημα για τις περσόνες που υιοθετούν οι άνθρωποι, κατασκευάζοντας την ταυτότητα που επιλέγουν κατά περίσταση. Μια πολυεπίπεδη κατεδαφιστική κοινωνική σάτιρα από την αριστοτεχνική πένα του συγγραφέα του Μόμπυ Ντικ, γραμμένη τη δεκαετία πριν από το ξέσπασμα του Αμερικανικού Εμφυλίου. Διασκεδαστικό, κινηματογραφικό παρουσιάζει το τεράστιο και αναντίρρητο συγγραφικό ταλέντο του Μελβίλ, τοποθετώντας τον στην κορυφή των σημαντικότερων γραφιάδων της γενιάς του. Μια ωδή στη μικρο-απάτη που κλείνει συνεχώς το μάτι στον αναγνώστη, όσο το αποκαλύπτεται ένα από τα κολοσσιαία λογοτεχνικά έργα. Εμπνευσμένο, διορατικό σε πιάνει αιχμάλωτο από την πρώτη σελίδα.

Βράδυ στον Παράδεισο της Lucia Berlin (εκδόσεις Στερέωμα)



«Τα είκοσι δύο διηγήματα του βιβλίου παρασύρουν τον αναγνώστη σ' ένα ταξίδι στα μέρη όπου έζησε η συγγραφέας, στο Τέξας, στη Χιλή, στη Νέα Υόρκη, στο Μεξικό, του συστήνουν τους πιο ετερόκλιτους ανθρώπινους τύπους, από μουσικούς και ζωγράφους μέχρι εμπόρους ναρκωτικών και από ανήσυχους εφήβους μέχρι θρύλους του θεάματος, όπως ο Τζον Χιούστον, η Άβα Γκάρντνερ και η Λιζ Τέιλορ. Όπου κι αν βρίσκεται, ό,τι κι αν περιγράφει, η Μπερλίν καταγράφει τη μοναξιά των ανθρώπων, αποκαλύπτει την ομορφιά πίσω από την ασχήμια και πάντα διακρίνει την ελπίδα μέσα στο σκοτάδι. Κάποιοι από τους ήρωές της παλεύουν με τη φήμη, άλλοι με τη μονοτονία μιας αβάσταχτης, πληκτικής καθημερινότητας, άλλοι με τις στερήσεις μιας μποέμικης ζωής». Σπάνια μέρος της περίληψης που βρίσκεται στο οπισθόφυλλο βιβλίου αποκαλύπτει με σχεδόν ανατριχιαστική ακρίβεια όλα όσα πρόκειται να διαβάσουμε στις σελίδες του. Η Lucia Berlin το συγγραφικό αντίβαρο του Ρέιμοντ Κάρβερ, καταφέρνει κάτι εξαιρετικά δύσκολο μα και παράλληλα σπουδαίο. Να βάλει στο συγγραφικό της μικροσκόπιο αυτές τις μικρές στιγμές, που προσπερνάμε καθημερινά και να τις αναδείξει μέσα από το στιβαρό αφηγηματικό λόγο. Καταφέρνει ακόμη να βουτήξει μέσα στο υπαρξιακό αδιέξοδο των ηρώων της και να ανασύρει τις πλέον σημαντικές αναμνήσεις εκείνες που δόμησαν και σφράγισαν τη μετέπειτα πορεία τους. Και το κάνει με τρόπο αριστοτεχνικό.

Η εποχή των τυφώνων της Φερνάντα Μελτσόρ (εκδόσεις Δώμα)



«Η Μάγισσα είναι νεκρή. Το πτώμα της το βρήκαν κάτι παιδιά σ’ ένα αρδευτικό κανάλι, στον κάμπο με τα ζαχαροκάλαμα. Η βία δεν είναι είδηση στη Λα Ματόσα, όμως το χωριό έχει αναστατωθεί. Η ιστορία του φόνου ξετυλίγεται μέσα απ’ τις χειμαρρώδεις αφηγήσεις προσώπων που εμπλέκονται στην υπόθεση, με το καθένα τους να αποκαλύπτει νέες, όλο και πιο φρικιαστικές, λεπτομέρειες». Η ­Φερνάντα Μελτσόρ παρουσιάζει έναν κόσμο τόσο ρυπαρό, που ο αναγνώστης βγαίνει απ’ αυτόν λερωμένος. Κι όμως, και μέσα στον απόλυτο ζόφο, παραμένει ένα φωτάκι στην ψυχή που η μαυρίλα δεν το σβήνει.

Γράφει με τρόπο που θα έκανε τον Κόρμακ ΜακΚάρθυ περήφανο, ορίζοντας την συνεχίστρια στον λογοτεχνικό δρόμο που άνοιξε μέσα από τα βιβλία του. Λεπτοφυής γραφή και μια grower αφήγηση που ξεδιπλώνεται αριστουργηματικά σελίδα τη σελίδα ξεχωρίζουν την Εποχή των Τυφώνων ανάγοντας στο βιβλίο σε ένα από τα καλύτερα της χρονιάς. Η γλώσσα της Μελτσόρ είναι σκληρή μα και καθάρια, βουτηγμένη στον πόνο, το δράμα και τα σημάδια που αφήνουν πάνω μας τα ανείπωτα κι οι εφιάλτες.

Κάποτε Ένα Φως του Guy Gavriel Kay (εκδόσεις Anubis)



«Από μια κάμαρα με θέα στα κανάλια μιας παραθαλάσσιας πόλης τη νύχτα, ένας άντρας αναπολεί τη νιότη του και τους ανθρώπους που καθόρισαν τη ζωή του. Ο ευφυής Ντάνιο Τσέρα, αν και δεν ήταν παρά ο γιος ενός απλού ράφτη, κατάφερε να αποφοιτήσει από μια φημισμένη σχολή και στάλθηκε να υπηρετήσει στην αυλή ενός κόμη. Δεν άργησε όμως να ανακαλύψει γιατί ο άνθρωπος εκείνος ήταν γνωστός ως Το Τέρας.

Η μοίρα του Ντάνιο άλλαξε τη στιγμή που είδε και αναγνώρισε την Άντρια Ρίπολι μια φθινοπωρινή νύχτα, όταν εκείνη μπήκε στα ιδιαίτερα διαμερίσματα του κόμη – με πρόθεση για φόνο. Γεννημένη στην εξουσία, αντί για μια ζωή γεμάτη ανέσεις, η Άντρια έχει επιλέξει μια ζωή γεμάτη κινδύνους – και ελευθερία. Και κατ’ αυτόν τον τρόπο συναντά τον Ντάνιο σε έναν τόσο επικίνδυνο τόπο και χρόνο».

Το οπισθόφυλλο του νέου βιβλίου του Guy Gavriel Kay τον επαναφέρει στην κορυφή της λίστας του είδους της ιστορικής φαντασίας και τον αναδεικνύει σαν τον σημαντικότερο συγγραφέα της γενιάς του. Μάχες που κοιτάνε χωρίς ντροπή τους πατέρες του είδους (Τόλκιν και Τζωρτζ Μάρτιν) στα μάτια, δολοπλοκίες, ευφάνταστοι χαρακτήρες κι ατάκες που το έχουν σκάσει από τα καλύτερα χαμένα επεισόδια του Game of Thrones και του Witcher. Διαβάζεται μονομιάς.