5 βιβλία για να καταλάβεις τον φεμινισμό
Η ταυτότητα φύλου, η ανισότητα σε κάθε είδους σχέσεις, η σεξουαλικότητα και όλα όσα πάντα ήθελες να μάθεις για τον φεμινισμό αλλά δεν είχες ποιον να ρωτήσεις.
της Ηρώς Κουνάδη
Όπως συμβαίνει σχεδόν με κάθε ζήτημα στην Ελλάδα, έτσι και ο φεμινισμός είναι δύο ταχυτήτων: Υπάρχει κόσμος που μιλά για διαθεματικότητες και τέταρτα κύματα, και άλλος που προσπαθεί ακόμα να εξηγήσει στους θείους του τι εννοούσε με το Δεύτερο Φύλο η Σιμόν ντε Μποβουάρ το 1949, και γιατί αυτές οι αηδίες περί των «αξύριστων που καίνε τα σουτιέν τους» επικράτησαν στο δημόσιο λόγο παρ’ όλο που στην πραγματικότητα αυτό δεν συνέβη ποτέ.
Σε όποια από τις δύο πλευρές και αν βρίσκεσαι, όλοι έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας –και πολλά ακόμα να μάθουμε. Κι αυτά είναι πέντε από τα καλύτερα βιβλία για να ξεκινήσεις να διαβάζεις θεωρία, πριν περάσεις στην πράξη.
Πώς η Σιμόν έγινε η Μποβουάρ: Μια ολόκληρη ζωή, της Kate Kirkpatrick
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό, και κάνει πάταγο σε όλο τον κόσμο, αυτή η πρωτοποριακή βιογραφία που αντλεί υλικό από αδηµοσίευτες πηγές για να αφηγηθεί τη συναρπαστική ιστορία του πώς η Σιµόν έγινε η Μποβουάρ, η συγγραφέας του θρυλικού βιβλίου Το Δεύτερο Φύλο (που επίσης κυκλοφορεί σε νέα μετάφραση από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο) που έθεσε το μακρινό 1949 τις βάσεις του φεμινισμού όπως τον ξέρουμε σήμερα.
Αναταραχή φύλου: Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας, της Judith Butler
Εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Η Αναταραχή φύλου είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα της σύγχρονης φεμινιστικής θεωρίας και των σπουδών φύλου, με την επίδρασή του να φτάνει πολύ έξω από τους ακαδημαϊκούς κύκλους και να προκαλεί έντονες συζητήσεις στο χώρο τόσο του φεμινιστικού όσο και του γκέι και λεσβιακού κινήματος. Ξαναδιαβάζοντας τα έργα των Μπωβουάρ, Φουκώ, Βιτίγκ, Ιριγκαρέ, Λεβί-Στρως, Λακάν, Φρόυντ, Ρούμπιν, Κρίστεβα, η Τζούντιθ Μπάτλερ επιχειρεί να απαντήσει σε ζητήματα κατασκευής των κατηγοριών του φύλου, της σεξουαλικότητας, της επιθυμίας και του σώματος ως κριτηρίων ταυτότητας.
Μελέτες για το φύλο στην ανθρωπολογία και την ιστορία, των Αθηνάς Αθανασίου, Ποθητής Χαντζαρούλα, Ράνιας Αστρινάκη
Εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Πώς επηρέασε την Ιστορία και την ανθρωπολογία η ενασχόλησή μας με το φύλο; Πώς κανονικοποιείται η ανισότητα στις κοινωνικές σχέσεις, και πώς διαμορφώνονται οι κανόνες αποκλεισμού; Αντλώντας από το ευρύ φάσμα της αγγλόφωνης και γαλλόφωνης βιβλιογραφίας από τα 70s ως τις μέρες μας, οι μελέτες αυτού του βιβλίου παρακολουθούν τον προβληματισμό, τη θεματολογία, τα μεθοδολογικά και επιστημολογικά ερωτήματα γύρω από το φύλο που απασχόλησαν ερευνήτριες και ερευνητές.
Ανθρωποειδή, κυβόργια και γυναίκες: Η επανεπινόηση της φύσης, της Donna Haraway
Εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Ναι, κυβόργια είναι η ελληνική απόδοση του cyborg, ναι το ξέρουμε ότι ακούγεται περίεργο, θα το συνηθίσεις. Εδώ συνήθισες άλλα κι άλλα που παλεύουμε τώρα να ξεσυνηθίσουμε, όπως ότι η φύση είναι κάτι που ανακαλύπτουμε, κι όχι κάτι που επινοούμε. Μέγα λάθος, λέει η πρωτοποριακή φιλόσοφος και φεμινίστρια Ντόνα Χάραγουεϋ στο βιβλίο της αυτό, το ανάποδο συμβαίνει. Μέσα από ντοκουμέντα ερευνών, η Χάραγουεϋ αποκαλύπτει τις έμφυλες ρίζες της επιστήμης στον πολιτισμό, τις άδηλες παραδοχές που υπεισέρχονται στην υποτιθέμενα ουδέτερη βιολογική και ιατρική έρευνα, τις πολιτισμικές κατασκευές και γενεαλογίες που φυσικοποιούν τη φυλή, το φύλο και την ιεραρχία, νομιμοποιώντας τις κοινωνικές σχέσεις όπως τις ξέρουμε σήμερα –κι όπως ελπίζουμε να τις ξεχάσουμε αύριο.
Οι Αργοναύτες, της Μάγκι Νέλσον
Εκδόσεις Αντίποδες
Εν μέρει δοκίμιο εν μέρει αυτοβιογραφία, το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον δανείζεται τον τίτλο του από το γνωστό παράδοξο της Αργούς (αν αντικαταστήσουμε όλα τα μέρη του πλοίου του Ιάσωνα, και χρησιμοποιήσουμε τα μέρη που αφαιρέσαμε για να κατασκευάσουμε ένα νέο πλοίο, ποιο από τα δύο είναι το αρχικό πλοίο του Ιάσωνα;). Η Μάγκι Νέλσον ερωτεύεται έναν τρανς καλλιτέχνη, μένει έγκυος και βλέπει το σώμα της να μεταμορφώνεται την ώρα που και εκείνος περνά την διαδικασία της μετάβασης από το γυναικείο στο αντρικό σώμα. Με πολλές αναφορές σε θεωρητικούς των σπουδών φύλου, ψυχολόγους και σύγχρονους στοχαστές, αποσπάσματα από κείμενα των οποίων παραθέτει αυτούσια, επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στα ζητήματα της σεξουαλικότητας και του φύλου, της φροντίδας και της οικογένειας.
Όπως συμβαίνει σχεδόν με κάθε ζήτημα στην Ελλάδα, έτσι και ο φεμινισμός είναι δύο ταχυτήτων: Υπάρχει κόσμος που μιλά για διαθεματικότητες και τέταρτα κύματα, και άλλος που προσπαθεί ακόμα να εξηγήσει στους θείους του τι εννοούσε με το Δεύτερο Φύλο η Σιμόν ντε Μποβουάρ το 1949, και γιατί αυτές οι αηδίες περί των «αξύριστων που καίνε τα σουτιέν τους» επικράτησαν στο δημόσιο λόγο παρ’ όλο που στην πραγματικότητα αυτό δεν συνέβη ποτέ.
Σε όποια από τις δύο πλευρές και αν βρίσκεσαι, όλοι έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας –και πολλά ακόμα να μάθουμε. Κι αυτά είναι πέντε από τα καλύτερα βιβλία για να ξεκινήσεις να διαβάζεις θεωρία, πριν περάσεις στην πράξη.
Πώς η Σιμόν έγινε η Μποβουάρ: Μια ολόκληρη ζωή, της Kate Kirkpatrick
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό, και κάνει πάταγο σε όλο τον κόσμο, αυτή η πρωτοποριακή βιογραφία που αντλεί υλικό από αδηµοσίευτες πηγές για να αφηγηθεί τη συναρπαστική ιστορία του πώς η Σιµόν έγινε η Μποβουάρ, η συγγραφέας του θρυλικού βιβλίου Το Δεύτερο Φύλο (που επίσης κυκλοφορεί σε νέα μετάφραση από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο) που έθεσε το μακρινό 1949 τις βάσεις του φεμινισμού όπως τον ξέρουμε σήμερα.
Αναταραχή φύλου: Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας, της Judith ButlerΕκδόσεις Αλεξάνδρεια
Η Αναταραχή φύλου είναι ένα από τα πιο σημαντικά έργα της σύγχρονης φεμινιστικής θεωρίας και των σπουδών φύλου, με την επίδρασή του να φτάνει πολύ έξω από τους ακαδημαϊκούς κύκλους και να προκαλεί έντονες συζητήσεις στο χώρο τόσο του φεμινιστικού όσο και του γκέι και λεσβιακού κινήματος. Ξαναδιαβάζοντας τα έργα των Μπωβουάρ, Φουκώ, Βιτίγκ, Ιριγκαρέ, Λεβί-Στρως, Λακάν, Φρόυντ, Ρούμπιν, Κρίστεβα, η Τζούντιθ Μπάτλερ επιχειρεί να απαντήσει σε ζητήματα κατασκευής των κατηγοριών του φύλου, της σεξουαλικότητας, της επιθυμίας και του σώματος ως κριτηρίων ταυτότητας.
Μελέτες για το φύλο στην ανθρωπολογία και την ιστορία, των Αθηνάς Αθανασίου, Ποθητής Χαντζαρούλα, Ράνιας Αστρινάκη
Εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Πώς επηρέασε την Ιστορία και την ανθρωπολογία η ενασχόλησή μας με το φύλο; Πώς κανονικοποιείται η ανισότητα στις κοινωνικές σχέσεις, και πώς διαμορφώνονται οι κανόνες αποκλεισμού; Αντλώντας από το ευρύ φάσμα της αγγλόφωνης και γαλλόφωνης βιβλιογραφίας από τα 70s ως τις μέρες μας, οι μελέτες αυτού του βιβλίου παρακολουθούν τον προβληματισμό, τη θεματολογία, τα μεθοδολογικά και επιστημολογικά ερωτήματα γύρω από το φύλο που απασχόλησαν ερευνήτριες και ερευνητές.
Ανθρωποειδή, κυβόργια και γυναίκες: Η επανεπινόηση της φύσης, της Donna HarawayΕκδόσεις Αλεξάνδρεια
Ναι, κυβόργια είναι η ελληνική απόδοση του cyborg, ναι το ξέρουμε ότι ακούγεται περίεργο, θα το συνηθίσεις. Εδώ συνήθισες άλλα κι άλλα που παλεύουμε τώρα να ξεσυνηθίσουμε, όπως ότι η φύση είναι κάτι που ανακαλύπτουμε, κι όχι κάτι που επινοούμε. Μέγα λάθος, λέει η πρωτοποριακή φιλόσοφος και φεμινίστρια Ντόνα Χάραγουεϋ στο βιβλίο της αυτό, το ανάποδο συμβαίνει. Μέσα από ντοκουμέντα ερευνών, η Χάραγουεϋ αποκαλύπτει τις έμφυλες ρίζες της επιστήμης στον πολιτισμό, τις άδηλες παραδοχές που υπεισέρχονται στην υποτιθέμενα ουδέτερη βιολογική και ιατρική έρευνα, τις πολιτισμικές κατασκευές και γενεαλογίες που φυσικοποιούν τη φυλή, το φύλο και την ιεραρχία, νομιμοποιώντας τις κοινωνικές σχέσεις όπως τις ξέρουμε σήμερα –κι όπως ελπίζουμε να τις ξεχάσουμε αύριο.
Οι Αργοναύτες, της Μάγκι Νέλσον
Εκδόσεις Αντίποδες
Εν μέρει δοκίμιο εν μέρει αυτοβιογραφία, το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον δανείζεται τον τίτλο του από το γνωστό παράδοξο της Αργούς (αν αντικαταστήσουμε όλα τα μέρη του πλοίου του Ιάσωνα, και χρησιμοποιήσουμε τα μέρη που αφαιρέσαμε για να κατασκευάσουμε ένα νέο πλοίο, ποιο από τα δύο είναι το αρχικό πλοίο του Ιάσωνα;). Η Μάγκι Νέλσον ερωτεύεται έναν τρανς καλλιτέχνη, μένει έγκυος και βλέπει το σώμα της να μεταμορφώνεται την ώρα που και εκείνος περνά την διαδικασία της μετάβασης από το γυναικείο στο αντρικό σώμα. Με πολλές αναφορές σε θεωρητικούς των σπουδών φύλου, ψυχολόγους και σύγχρονους στοχαστές, αποσπάσματα από κείμενα των οποίων παραθέτει αυτούσια, επιχειρεί να δώσει απαντήσεις στα ζητήματα της σεξουαλικότητας και του φύλου, της φροντίδας και της οικογένειας.
