Το πέρασμα του μακελάρη: O δύσβατος δρόμος της αυτογνωσίας

του Χρήστου Ζαρίφη

«Το πέρασμα του μακελάρη» είναι ένα βιβλίο γουέστερν, που αφηγείται μια ιστορία κυνηγιού βούβαλων. Πόσο μπορεί να αρέσει ένα τέτοιο βιβλίο στην Ελλάδα; Μπορεί και παραμπορεί. Αφενός γιατί είναι κάτι παραπάνω από ένα βιβλίο γουέστερν, που αφηγείται μια ιστορία κυνηγιού βούβαλων. Αφετέρου γιατί συγγραφέας του είναι ο John Williams, των (λατρεμένων – το λέμε!) «Στόουνερ» και «Αύγουστος».

Ο νεαρός Γουίλιαμ Άντριους εγκαταλείπει τις σπουδές του στο Χάρβαρντ, εμπνευσμένος από τα έργα του Έμερσον και του Θορό, για την αξία της ζωής στη φύση. Αποφασίζει να μεταναστεύσει στην Άγρια Δύση για να κυνηγήσει βουβάλια. Να γνωρίσει την πραγματική ζωή των ποιημάτων και της λογοτεχνίας. Φτάνει στον οικισμό Το Πέρασμα του Μακελάρη, οργανώνει μια κυνηγετική ομάδα με τρεις παράξενες φιγούρες, προλαβαίνει να γοητεύσει και να γοητευθεί από μια καλόκαρδη πόρνη και φεύγει να ζήσει τη ζωή που ονειρεύτηκε. Το κυνήγι γίνεται στα άγρια βουνά, σε ένα μέρος όπου ζει ένα από τα τελευταία μεγάλα κοπάδια βούβαλων, είδος υπό εξαφάνιση σχεδόν. Η εξόρμηση είναι επιτυχημένη, αλλά η θριαμβευτική επιστροφή στον οικισμό κρύβει μόνο ανατροπές. Τελικά, ο Γουίλιαμ παίρνει τον δρόμο για την παλιά του ζωή.

Ελάχιστοι διάλογοι. Εντυπωσιακές (εντυπωσιακότατες) περιγραφές. Πλοκή γεμάτη ένταση. Μια μεγάλη ανατροπή. Αυτά είναι τα συστατικά του βιβλίου του Williams εν τάχει. Ενός βιβλίου που καθηλώνει τον (μη Αμερικανό) αναγνώστη του με ένα τόσο ανοίκειο θέμα -από τις περιγραφές της φύσης μέχρι το κυνήγι. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε ένα «μεγάλο» βιβλίο; Όχι. Έχουμε ένα πολύ ωραίο βιβλίο, άρτια δομημένο και γραμμένο, που προσφέρει αναγνωστική ευχαρίστηση.

Αλλά μιλάμε για τον συγγραφέα των «Στόουνερ» και «Αύγουστος». Και μάλλον εδώ δεν μιλάμε για ένα αυτόνομο και αυτοτελές έργο, αλλά για το πρώτο μέρος μιας άτυπης τριλογίας, που δείχνει να σχηματίζει τις αγωνίες που βασάνισαν τον ίδιο τον Williams. Ή, αν προτιμάτε, σχηματίζει μια άτυπη απεικόνιση της πορείας των ιδεών του στο ταξίδι της αυτογνωσίας: στο «Πέρασμα του μακελάρη» (το πρώτο του Williams) ο Γουίλιαμ Άντριους δοκιμάζει την «οδό της φύσης», στον (Γουίλιαμ επίσης…) «Στόουνερ» ο ήρωας επιλέγει το πανεπιστήμιο και τον κόσμο των ιδεών, στο (τρίτο και τελευταίο) «Αύγουστος» ο (ιστορικά υπαρκτός) ήρωας καταλήγει ότι το θέμα δεν είναι ο κόσμος, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τον αλλάζεις και οι προϋποθέσεις γι’ αυτό.

Άρα; Αν αναζητάτε ένα ωραίο βιβλίο, ναι, «Το πέρασμα του μακελάρη» αξίζει οπωσδήποτε τον χρόνο σας. Αν είστε φανατικός του Williams και έχετε αφιερώσει τουλάχιστον δυόμισι ώρες συζητώντας αν είναι καλύτερος ο «Στόουνερ» ή ο «Αύγουστος», η απάντηση είναι «οπωσδήποτε». Όχι για να ξαναδιαπιστώσετε τη συγγραφική δεινότητα του Williams, ούτε και γιατί θα αλλάξει το «δίλημμα» στις συζητήσεις για την «πρωτιά» μεταξύ των έργων του Williams. Αλλά γιατί αγαπάτε (ήδη και πολύ…) τον Williams.