Ο τούρκος εικαστικός Dogan Paksoy μιλά στο in2life

του Γιάννη Ασδραχά

Ένας κόσμος που μοιράζεται στιγμές υπό το πέπλο της νύχτας. Ένας κόσμος που μπορεί η πρώτη ανάγνωσή του να αφορά την επιφανειακή ζωή, περιέχει όμως πολλαπλές προεκτάσεις σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα.

Πρόκειται για σκηνές της τρυφηλής ζωή που διάγουν όσοι έχουν τη πολυτέλεια να εξασκούν την κοινωνικότητα σε κοσμικές συγκεντρώσεις, δείπνα και γιορτές τις «μικρές ώρες», αλλά και να απολαμβάνουν την ίδια στιγμή φεγγαρόλουστα αξιοθέατα, τοπία και παραλίες.

Ένας κόσμος που αποδίδεται με χρώμα και εξπρεσιονιστική απόδοση από τον κοσμοπολίτη τούρκο ζωγράφο Dogan Paksoy που, για πρώτη φορά, παρουσιάζει το έργο του στην Αθήνα, στους χώρους της γκαλερί «Genesis».

Η άλλη πλευρά της νύχτας



Δεκαπέντε πίνακες παρουσιάζονται στην γκαλερί, υπό τον γενικό τίτλο «The other side of the night». Πρόκειται για έργα που φιλοτέχνησε ο 59χρονος εικαστικός ειδικά για την έκθεση της Αθήνας, αρκετά από τα οποία αντλούν τη θεματική τους από τον ελληνικό χώρο, σε μία αποτύπωση που, όπως σημειώνει η επιμελήτρια της έκθεσης, Ίρις Κρητικού, ο καλλιτέχνης «εφαρμόζει τους κύριους εννοιολογικούς και αισθητικούς άξονες που διατρέχουν τη ζωγραφική του».

Οι κοινωνικές «φυλές» που πρωταγωνιστούν στο καμβά ανήκουν στον περίγυρο του Dogan Paksoy. Ο ίδιος είναι μέλος του τουρκικού αστικού κύκλου και μοιράζεται μαζί του τις συγκεκριμένες συνήθειες και χαρακτηριστικά. Όμως, παράλληλα λειτουργεί ως παρατηρητής, σχολιαστής και καταγραφέας, ιδιότητες που αποκαλύπτει στο εικαστικό του έργο.

Ο καλλιτέχνης, όπως αναφέρει η επιμελήτρια, «μέσα από το σκοτάδι που υποθάλπει επιδέξια τις λανθάνουσες ανθρώπινες σχέσεις, εξέρχονται σε δέσμες παρηγορητικού φωτός άλλοτε οι φωτεινές παρουσίες των ηρώων του ζωγράφου και άλλοτε οι ειδυλλιακές ακτές του Βόσπορου ή η Ακρόπολη, υπενθυμίζοντας ότι το χυδαίο και το εφήμερο της καθημερινής συνάφειας των πάντων, δεν είναι από μόνα τους ικανά να ακυρώσουν την απόλυτη ομορφιά».

Όπως σημειώνει ο ίδιος, η σημαντικότερη επιδίωξη του είναι να ζωγραφίζει με αγάπη και συμπληρώνει πώς καθώς ζωγραφίζει η αγάπη αυτή μετατρέπεται σε ενεργοποιημένο σκοπό. «Νιώθω ιδιαίτερα ευτυχής όταν κατορθώσω να καθρεπτίσω στα έργα μου τα υπόγεια ρεύματα που διατρέχουν τη ζωή και την ψυχή μου», λέει.

Οι πρωταγωνιστές του είναι ωραίοι άνθρωποι, «αυτόφωτοι» μέσα στο σκοτάδι. Ανάμεσα στον φεγγαρόφωτο ουρανό και τη θάλασσα συναναστρέφονται σε βεράντες θερέτρων, κινηματογράφους, κέντρα και μπαρ. Μέρη που σφύζουν από ζωή με ένα κοινό αλλά καταλυτικό παράγοντα: τα λούζει η αύρα της Μεσογείου. Κωνσταντινούπολη, Αλικαρνασσός και Αθήνα, η Ακρόπολη και το Θησείο είναι μερικά από τα σημεία που ο καλλιτέχνης «ανακάλυψε» τα θέματα του, συμπληρώνοντας τα σε πολλές περιπτώσεις με τη σημειολογία γιορτινών σύμβολων, όπως πυροτεχνήματα, μπαλόνια, λάμπες.

Σύμφωνα με τον ίδιο, τα έργα αφηγούνται τις γεωγραφικές συντεταγμένες ενός “Χαμένου παράδεισου”, όπου η αλήθεια του συμβάντος τελειώνει κάθε φορά, όταν ο ίδιος αποφασίσει ποια είναι η αλήθεια του έργου. Εκεί ξεκινά η αφήγηση μιας νέας ιστορίας, που συνενώνει τη φαντασία με την ειρωνεία, την ποιητική της εικόνας με τη σάτιρα και τα πολλαπλά μηνύματα.

Ο Dogan Paksoy μιλά στο in2life


Μιλήσαμε με τον καλλιτέχνη για μερικά λεπτά τη βραδιά των εγκαινίων της έκθεσης του:

Τι είναι αυτό που σας έλκει στην νύχτα;
Είναι μία σχέση που ξεκινά από την παιδική μου ηλικία. Αισθανόμουν ότι στη νυχτερινή ζωή γινόντουσαν περισσότερα πράγματα αλλά και οι άνθρωποι είναι περισσότερο ευδιάθετοι και χαλαροί. Είχα ένα δέος για τη νυχτερινή ζωή.

Παρατηρούμε έργα με βράδυνες σκηνές από τον Παρθενώνα, το Θησείο, τα ελληνικά νησιά. Αισθάνεστε ότι υπάρχουν κοινά ανάμεσα στην ελληνική και τη τουρκική νύχτα;
Ναι, είμαι απόλυτα σίγουρος. Έχουμε παρόμοιο τρόπο ζωής, τρώμε το ίδιο φαγητό. Έχουμε την ίδια συναίσθηση του κόσμου. Όταν είδα τον Παρθενώνα στην Αθήνα, ένιωσα το ίδιο. Σαν να βρίσκομαι στη Κωνσταντινούπολη ή την Σμύρνη. Κοινός πολιτισμός. Ίσως αυτό οφείλεται στο ότι στο παρελθόν και οι δύο χώρες άνηκαν στην ίδια κρατική οντότητα.

Συμφωνείτε ότι στην Κωνσταντινούπολη και στην Τουρκία γενικότερα την τελευταία δεκαετία έχει γίνει ένα μεγάλο άνοιγμα στις εικαστικές τέχνες;
Μπορεί να φαίνεται σήμερα πως είναι μία νέα εξέλιξη όμως η τέχνη στην Τουρκία είναι μία πολύ μεγάλη ιστορία.

Λίγα λόγια για τον καλλιτέχνη

Ο Dogan Paksoy γεννήθηκε στα Άδανα και προέρχεται από οικογένεια στενά συνδεδεμένη με την τέχνη και τον πολιτισμό. Σπούδασε στην Ακαδημία των Καλών Τεχνών της Κωνσταντινούπολης από όπου αποφοίτησε το 1981 από το εργαστήριο του Dinçer Erimez. Eχει εκθέσει τα έργα του σε πολλές χώρες του εξωτερικού (Γερμανία, Σουηδία, Ισπανία, Γαλλία, Βέλγιο και Καναδά). Το 1985 ίδρυσε με τον αδελφό του, επίσης ζωγράφο, Sahin την «Teşvikiye Art Gallery», επιθυμώντας τη δημιουργία ενός ανοιχτού χώρου τέχνης και διαλόγου ικανού να ανανεώσει τα όρια του τουρκικού εικαστικού κόσμου της εποχής. Είναι επίσης εκδότης του περιοδικού τέχνης “Genç Sanat / Young Art”.