Το γερμανικό design κλείνει τα 100 στο Μουσείο Μπενάκη

του Γιάννη Ασδραχά

Η καλαισθησία δεν είναι προνόμιο, αλλά ένα δικαίωμα που αφόρα κάθετα όλη την κοινωνία. Όμως για να δημιουργηθεί η ανάγκη της θα πρέπει να καλλιεργηθεί. Δηλαδή να συνεπάγεται σε κάθε ερέθισμα από κάθε κτήριο, αντικείμενο, έργο τέχνης χωρίς οικονομικές και ταξικές διακρίσεις. Ένα σχέδιο για εμφύσηση της καλαισθησίας στον υλικό πολιτισμό υλοποιήθηκε πριν από 103 χρόνια ύστερα από την ίδρυση του "Deutscher Werkbund" στο Μόναχο. Τότε μια επίλεκτη ομάδα γερμανών προοδευτικών βιομηχάνων, πολιτικών, καλλιτεχνών και αρχιτεκτόνων συναντήθηκε με στόχο τη «διάσωση της ποιότητας» της γερμανικής βιομηχανικής παραγωγής.

Στόχος ήταν ωστόσο και η ενίσχυση των γερμανικών εξαγωγών και ταυτόχρονα η προστασία των πολιτισμικών αξιών που έδειχναν να απειλούνται από την ταχεία εκβιομηχάνιση και τον καταλυτικό εκμοντερνισμό της Γερμανίας. Το Werkbund εξελίχθηκε ως πολιτισμικό φαινόμενο που διαδόθηκε ως οργάνωση και σε άλλες χώρες της Μεσευρώπης. Διάσημες μεταξύ άλλων υπήρξαν οι εκθέσεις αρχιτεκτονικής
και βιομηχανικού σχεδιασμού του Werkbund στην Κολωνία, το 1914. Η έκθεση της Στουτγάρδης το 1927 υπήρξε στην ουσία η καθοριστική πράξη ενοποίησης και διεθνούς προώθησης της μοντέρνας αρχιτεκτονικής ως ενιαίου και αναγνωρίσιμου κινήματος. Οι κατευθύνσεις του επηρέασαν τη σχολή του Μπάουχαους.

Το Werkbund ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα έως τις αρχές της δεκαετίας του 1930 και διακόπηκε με την επικράτηση του ναζισμού. Το Werkbund επανιδρύεται μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο πρώτα στην Ανατολική και μετά στη Δυτική Γερμανία, με τον επαναπροσδιορισμό των ιδεολογικών του στόχων σε ένα ριζικά διαφορετικό, άλλωστε, πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο. Σήμερα λειτουργούν τέσσερα παραρτήματά του σε ισάριθμες γερμανικές πόλεις.

Στο μουσείο «Μπενάκη» (Κτήριο Οδού Πειραιώς) παρουσιάζεται αυτό το διάστημα σε αναθεωρημένη μορφή η επετειακή έκθεση που φιλοξένησαν το Μόναχο και το Βερολίνο, αφιερωμένο στα εκατόχρονα του κινήματος. Στην Αθήνα έρχεται ο πυρήνας της έκθεσης διανθισμένος με αντικείμενα κατάλληλα για διεθνείς περιοδείες, ενώ παρουσιάζονται σπάνια ντοκουμέντα: αφίσες, ιστορικά περιοδικά αλλά και πλήθος πρωτότυπων αντικειμένων βιομηχανικού σχεδιασμού της συνολικής δραστηριότητας του Γερμανικού Werkbund στη διάρκεια του 20ου αιώνα.

«Σπάνια η πολιτική και η οικονομία έπαιξαν τόσο καθοριστικό ρόλο για την ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής και της πόλης όσο στην περίπτωση της Γερμανίας των αρχών του 20ου αιώνα. Ο σχεδιασμός της αρχιτεκτονικής και η διαμόρφωση της πόλης εντάσσονται στον γενικότερο προγραμματισμό της παραγωγής, για τον συντονισμό σε εθνικό επίπεδο με κύριο στόχο την ενίσχυση των εξαγωγών» σημειώνει για το κίνημα ο Kαθηγητής ιστορίας, κριτικής ανάλυσης και θεωρίας της αρχιτεκτονικής, Αντρέας Γιακουμακάτος και επιστημονικός υπεύθυνος της έκθεσης. Ο επισκέπτης μπορεί να δει στην έκθεση αντικείμενα της καθημερινότητας όπως έπιπλα, υφάσματα, ενδύματα, βιβλία, επιτραπέζια σκεύη, ηλεκτρικές συσκευές που διαποτισμένα από το κίνημα του "Deutscher Werkbund".

INFO: «Deutscher Werkbund»
Πού: Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς και Ανδρόνικου).
Διάρκεια: Εώς τις 28 Νοεμβρίου 2010
Ωράριο λειτουργίας Μουσείου:
Τετάρτη, Πέμπτη, Κυριακή: 10.00-18.00
Παρασκευή, Σάββατο: 10.00-22.00
Δευτέρα, Τρίτη: Κλειστά