Σιωπηλή παραίτηση: Όσα πρέπει να γνωρίσεις για το quiet quitting

Το quiet quitting είναι από εκείνους τους όρους που έγιναν viral πριν προλάβουμε να συμφωνήσουμε τι ακριβώς σημαίνουν. Άλλοι το είδαν σαν τεμπελιά, άλλοι σαν επανάσταση, κι άλλοι απλώς σαν μια φυσιολογική αντίδραση σε χρόνια εργασιακής εξουθένωσης. Η αλήθεια, όπως συνήθως, βρίσκεται κάπου στη μέση.

Τι είναι τελικά το quiet quitting

Παρά το όνομα, το quiet quitting δεν σημαίνει ότι παραιτείσαι από τη δουλειά σου. Σημαίνει ότι κάνεις ακριβώς αυτό για το οποίο πληρώνεσαι, τίποτα λιγότερο αλλά και τίποτα περισσότερο. Εκτελείς τις αρμοδιότητές σου, σέβεσαι το ωράριό σου και, μόλις τελειώσει η δουλειά, συνεχίζεις τη ζωή σου εκτός γραφείου. Χωρίς υπερωρίες «από την καλή σου την καρδιά», χωρίς διαρκή διαθεσιμότητα, χωρίς να υιοθετείς τη λογική ότι η δουλειά πρέπει να είναι το κέντρο της ύπαρξής σου.

Με απλά λόγια, πρόκειται για μια συνειδητή αποστασιοποίηση από την κουλτούρα που θέλει τον εργαζόμενο να αποδεικνύει συνεχώς ότι αξίζει τη θέση του δουλεύοντας παραπάνω από όσο προβλέπεται.

Γιατί εμφανίστηκε τώρα;

Η πανδημία, τα lockdowns, η τηλεργασία χωρίς σαφή όρια, η οικονομική αβεβαιότητα και η γενικευμένη αίσθηση ότι «τίποτα δεν είναι σίγουρο» οδήγησαν πολλούς εργαζόμενους –ειδικά νεότερους– σε burnout. Για πολλούς, το quiet quitting ήταν τρόπος αυτοπροστασίας.

Έρευνες δείχνουν ότι τα επίπεδα εργασιακής εξουθένωσης έχουν εκτοξευθεί, ενώ η εμπλοκή των εργαζομένων με την εργασία τους παραμένει χαμηλή. Δεν πρόκειται, λοιπόν, για ιδιοτροπία μιας γενιάς, αλλά για αντίδραση σε ένα μοντέλο εργασίας που για χρόνια ζητούσε περισσότερα χωρίς να δίνει αντίστοιχα πίσω.

Είναι όντως «τεμπελιά»;

Η κριτική γύρω από το quiet quitting συχνά βασίζεται στην ιδέα ότι οι εργαζόμενοι «δεν προσπαθούν αρκετά». Όμως αυτή η αντίληψη υπονοεί κάτι πολύ συγκεκριμένο: ότι το να δουλεύεις πολύ παραπάνω από όσο πρέπει, συχνά χωρίς αμοιβή ή αναγνώριση, είναι ο κανόνας. Και όταν κάποιος αρνείται αυτόν τον κανόνα, βαφτίζεται προβληματικός.

Στην πραγματικότητα, το quiet quitting αμφισβητεί την ίδια τη βάση του πώς ορίζουμε την επαγγελματική συνέπεια. Θέτει το ερώτημα: γιατί το να κάνεις ακριβώς τη δουλειά σου θεωρείται «παραίτηση»;

Ποιοι μπορούν πραγματικά να το κάνουν

Εδώ τα πράγματα γίνονται πιο σύνθετα. Η δυνατότητα να «ρίξεις ρυθμό» δεν είναι ίδια για όλους. Μελέτες δείχνουν ότι γυναίκες, και ειδικά γυναίκες από φυλετικές ή κοινωνικές μειονότητες, επωμίζονται δυσανάλογα μεγάλο μερίδιο άτυπης, αόρατης εργασίας στους χώρους δουλειάς. Από την οργάνωση κοινωνικών δραστηριοτήτων μέχρι τη συναισθηματική διαχείριση της ομάδας, αυτές οι εργασίες συχνά δεν ανταμείβονται και δεν οδηγούν σε εξέλιξη.

Την ίδια στιγμή, τα άτομα αυτά είναι πιο εκτεθειμένα στο burnout και λιγότερο πιθανό να νιώθουν ασφαλή να διεκδικήσουν τα όρια τους. Έτσι, το quiet quitting καταλήγει να είναι προνόμιο για όσους έχουν μεγαλύτερη εργασιακή ασφάλεια ή λιγότερα να χάσουν.

Τι χάνεται όταν «κλείνεις διακόπτη»

Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Η δουλειά δεν είναι μόνο καθήκοντα και deadlines. Για πολλούς ανθρώπους, είναι και σχέσεις, συνεργασία, αίσθηση συμμετοχής σε κάτι μεγαλύτερο. Όταν η επαγγελματική ζωή περιορίζεται αυστηρά στο ελάχιστο, μπορεί να χαθούν στοιχεία που κάνουν έναν εργασιακό χώρο ανθρώπινο και δημιουργικό.

Το ζητούμενο, λοιπόν, δεν είναι απαραίτητα το απόλυτο quiet quitting, αλλά η ισορροπία: να μη δουλεύεις εις βάρος της ζωής σου, χωρίς όμως να ακυρώνεις κάθε έννοια συλλογικότητας.

Είναι τάση ή σημάδι αλλαγής;

Παρότι ξεκίνησε ως hashtag, το quiet quitting έφερε στην επιφάνεια υπαρκτά δεδομένα. Η χαμηλή εργασιακή δέσμευση, η μαζική πρόθεση παραίτησης και η αναζήτηση νοήματος και ευελιξίας δείχνουν ότι κάτι αλλάζει βαθύτερα. Οι νεότερες γενιές δεν απορρίπτουν τη δουλειά, αλλά την ιδέα ότι η αξία τους ορίζεται αποκλειστικά από αυτήν.

Όπως εύστοχα έχει ειπωθεί, το να κάνεις καλά τη δουλειά για την οποία πληρώνεσαι δεν θα έπρεπε να θεωρείται πράξη ανταρσίας. Θα έπρεπε να είναι το αυτονόητο.

Με πληροφορίες από weforum.org, Guardian