Η Αγία Σοφία «ενισχύεται» με εργασίες για τη μεγαλύτερη αποκατάσταση των τελευταίων 1500 ετών
Ο τρούλος της Αγίας Σοφίας, αποκαστάθηκε κι ενισχύθηκε με στόχο τη θωράκιση και διατήρηση του μνημείου των 1.500 ετών.
Οι εργασίες όχι μόνο αποκατάστασης αλλά και «ενδυνάμωσης» της Αγίας Σοφίας δεν εντατικοποιήθηκαν μόνο για τη σεισμική θωράκιση του 1.500 ετών μνημείου της UNESCO. Το εμβληματικό αυτό οικοδόμημα, που κατασκευάστηκε τον 6ο αιώνα επί Ιουστινιανού και για σχεδόν μια χιλιετία αποτέλεσε τον μεγαλύτερο καθεδρικό ναό της Χριστιανοσύνης, έχει υποστεί σημαντικές φθορές από σεισμούς, πολέμους και μεταγενέστερες επεμβάσεις. Παρά τις πολλές φάσεις συντήρησης μέσα στους αιώνες, το μέγεθος, η πολυπλοκότητα και η συμβολική του σημασία καθιστούν κάθε αποκατάσταση ένα τεχνικό και πολιτιστικό στοίχημα.
Σκοπός των εργασιών, σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα Hasan Fırat Diker, είναι να δοθεί προτεραιότητα στην επαναφορά των σημείων που οι προσομοιώσεις ενός μεγάλου σεισμού υπέδειξαν ως δομικά αδύναμα και, παράλληλα, στην επιστημονική ανάλυση παλαιότερων ζημιών από φυσικές καταστροφές.
Οι εργασίες περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη χρήση υπερσύγχρονων τεχνικών αποτύπωσης της στατικής συμπεριφοράς του κτιρίου, τη χρήση μη επεμβατικών μεθόδων ελέγχου υλικών, καθώς και την εφαρμογή νέων υλικών με αυξημένη ανθεκτικότητα, σε σημεία που δεν αλλοιώνεται ο ιστορικός χαρακτήρας του μνημείου.
Ο Diker επιβλέπει την αποκατάστασης και τη συντήρηση σε σημεία της Αγίας Σοφίας, όπως ο μεγάλος κεντρικός θόλος της και δεν παραλείπει να αναγνωρίσει το μέγεθος της ευθύνης που φέρει ο ίδιος και η υπόλοιπη ομάδα που ηγείται των εργασιών.
«Δεν είμαστε υπεύθυνοι μόνο για αυτό το κτίριο, αλλά για ολόκληρο το παγκόσμιο κοινό», δήλωσε στον Guardian, για να δείξει στην συνέχεια το χρυσό ψηφιδωτό και τις μπλε τοιχογραφίες στο εσωτερικό του κεντρικού θόλου, που περιγράφει ως ένα από τα πολλά «άλυτα προβλήματα» του σχεδιασμού της Αγίας Σοφίας.
Η πρόσφατη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, το 2020, πυροδότησε διεθνείς αντιδράσεις, ιδιαίτερα από την UNESCO, που εξέφρασε ανησυχίες για την προστασία της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής της κληρονομιάς. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι εργασίες αποκατάστασης γίνονται υπό το βλέμμα τόσο των τουρκικών αρχών όσο και διεθνών φορέων, με στόχο να διασφαλιστεί ότι τα μοναδικά βυζαντινά και οθωμανικά στοιχεία του κτιρίου θα παραμείνουν αναλλοίωτα.
Τον Απρίλιο, ο υπουργός Τουρισμού και Πολιτισμού της Τουρκίας, Μεχμέτ Νουρί Ερσόι, ενημέρωσε, ότι: «κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας ο κύριος τρούλος υφίσταται επίσης τη μεγαλύτερη και πιο ολοκληρωμένη διαδικασία αποκατάστασης στην ιστορία του. Ο θόλος θα γίνει πιο ανθεκτικός στους σεισμούς και η αρχική κατάσταση του οικοδομήματος θα διατηρηθεί σχολαστικά».
Η ολοκλήρωση των εργασιών εκτιμάται πως θα διαρκέσει αρκετά χρόνια ακόμη, καθώς κάθε παρέμβαση απαιτεί εξονυχιστική μελέτη, ενώ η προσβασιμότητα σε ορισμένα τμήματα του κτίσματος είναι εξαιρετικά περιορισμένη λόγω της ίδιας της φύσης της κατασκευής. Παράλληλα, συνεχίζεται η τεκμηρίωση και ψηφιακή αποτύπωση όλων των επιμέρους στοιχείων, με σκοπό τη δημιουργία ενός πλήρους αρχείου για μελλοντικές γενιές συντηρητών και μελετητών.
