Είδαμε το "Αντίο, Ροβινσών" στο Θέατρο Φούρνος

Το "Αντίο, Ροβινσών" είναι ένα έργο  σε σκηνοθεσία  της Αννίτας Καπουσίζη και παρουσιάζεται από τις 19 Οκτωβρίου στο θέατρο Φούρνος από τη συμπεριληπτική ομάδα θεάτρου ARTimeleia , που αποτελείται από ηθοποιούς με και χωρίς αναπηρία. Η ομάδα εξερευνά τις αμέτρητες δυνατότητες, που οι σωματικοί περιορισμοί δημιουργούν σε μια θεατρική πραγματικότητα, που οφείλει να εμπεριέχει την έννοια της συμπερίληψης.

Μια παράσταση για τη Φύση γύρω μας και μέσα μας, που ξεκίνησε από την ανάγκη  της σκηνοθέτιδας, Αννίτας Καπουσίζη, τον καιρό της καραντίνας για την πανδημία του κορωνοϊoύ, λόγω όλων αυτών των περιορισμών, της απομόνωσης των ανθρώπων και της απομάκρυνσής τους από τη φύση. Το κείμενο είναι δικό της και  βασίζεται στο μύθο του Ροβινσώνα και  στα κείμενα των Τουρνιέ, Αγκάμπεν και Κορτάσαρ.

Η παράσταση ξεκινά με ένα κείμενο του  Πιέρο Μαρτινέτι, που ακούγεται από το φουαγιέ ακόμα, πριν μπουν οι θεατές στο χώρο του θεάτρου, προλογίζει την παράσταση, μιλώντας για την φιλοσοφία του Μαρτινέτι που εδράζεται στην ανεκτικότητα και στη διαφορετικότητα, όπως και της ομάδας ARTimeleia. Ο Μαρτινέτι μιλά για μια παγκόσμια κοινωνία ενωμένη με αδερφικούς δεσμούς.  Σύμφωνα με αυτόν οφείλουμε έλεος και δικαιοσύνη προς όλα τα έμβια όντα, από το πλέον ασήμαντο έως τον άνθρωπο. Ενδιαφέρον,  αγάπη και σεβασμός λοιπόν για τα ζώα  προϋπόθεση ευημερίας.  Όλα τα όντα συνιστούν μιαν άρρηκτη ενότητα. Τα ζώα έχουν μια αρχή ηθικού πνεύματος. Ο άνθρωπος, όχι μόνο δεν είναι ανώτερος από τα άλλα όντα,  αλλά είναι κιόλας αξιολύπητος, γιατί έπλασε στο μυαλό του  την ουτοπία ότι τα ζώα υπάρχουν για να τον υπακούουν και ότι ο ίδιος είναι το κέντρο του σύμπαντος. Η Φύση συνεχίζει αδυσώπητα τον κύκλο της, οι πλανήτες γεννιούνται και πεθαίνουν. Ο άνθρωπος στην πραγματικότητα είναι ένα είδος ζώου, απλά ένας επιτυχημένος πίθηκος. Το ανθρώπινο είδος περηφανεύεται για την ηθική του ανωτερότητα. Πώς γίνεται όμως να θέλουμε έναν καλύτερο κόσμο προκαλώντας τόσο πόνο σε άλλα πλάσματα; Τα ζώα για τον συγγραφέα δεν είναι αντικείμενα μελέτης και εκμετάλλευσης, αλλά υποκείμενα γνώσης. . Όλα τα ζώα  διαθέτουν τη δική τους πνευματική φύση, διαθέτουν μνήμη, ευφυΐα, νοημοσύνη και συναισθήματα. Ο Μαρτινέτι στρέφει τα βέλη του στον δυτικό κόσμο ως ένοχο για τον βασανισμό δισεκατομμυρίων ζώων κάτω από την κυριαρχία του

Σταδιακά η σκηνοθέτης στήνει τον συλλογισμό της παράστασης σχετικά με την Φύση, μοναδικό πραγματικό καταφύγιο του ανθρώπου. Όταν εισέρχεται ο Ροβινσώνας (Μελαχρινός Βελέντζας ) στη σκηνή εισέρχεται με κίνηση, που υποβάλλει  τη μορφή ζώου.

Ο Ροβινσώνας του Τουρνιέ, ναυγός σε έρημο νησί,  έρχεται κυριαρχικά απέναντι στα ζώα και στους βάρβαρους κατοίκους. Ήθελε να επιβληθεί στην Φύση, αλλά  εκείνη είναι αήττητη.   Με το που φτάνει στο νησί σκοτώνει το πρώτο ζώο που συναντά, έναν ταύρο,. Η νίκη του αυτή  αποκαλύπτει τον φόβο του. Αισθάνεται τρομερά μόνος, ψάχνει στις πέτρες παντού να βρει άλλη ζωή.  Μπαίνει ήδη σε έναν κόσμο δίχως τον  Άλλο.

Ο ηθοποιός Μελαχρινός Βελέντζας  στο ρόλο του Ροβινσώνα, σαν αγρίμι εισβάλλει στην σκηνή με τεράστια ευλυγισία και μεγάλη σωματική εκφραστικότητα, ενώ συντονίζεται από την ηχογραφημένη φωνή του ίδιου ή και του  Χρήστου Καπενή. Η απομόνωση στη Φύση τον αναγεννά. Ο Ροβινσώνας με πηλό πασχίζει με κόπο, πάθος και επιμονή να χτίσει το δικό του κόσμο σαν μικρός θεός. Σε μια εσοχή του σκηνικού, σε εμβρυακή στάση κυοφορείται από την πέτρα και με μια  ευέλικτη κίνηση  είναι σαν εκείνη να τον γεννά. Η Φύση  κατορθώνει να τον απελευθερώσει και μέσα από τον Παρασκευά (Πάνος Πολυπαθέλης), τον βάρβαρο, μαθαίνει να αποδέχεται το alter ego του, τα καταπιεσμένα ένστικτα και τα απωθημένα του.

Ο κόσμος δεν διαταράσσεται από την παρουσία του άλλου. Εξακολουθεί να υπάρχει και να προχωρά κανονικά. Μπορεί η ανθρωπότητα να είναι ένα είδος που σιγά σιγά εξαφανίζεται. Η κίνηση του Ροβινσώνα (Μελαχρινός Βελέντζας ) μοιάζει με αυτή του χιμπατζή. Η μοναχική ζωή τον μεταμορφώνει.  Η κίνησή του είναι τέτοια που προλογίζει, εισαγάγει τον Παρασκευά (Πάνος Πολυπαθέλης) με κινητική ιδιαιτερότητα, αλλά με μεγάλη πλαστικότητα και εκείνος.  Όλα τα κείμενα που δόμησαν την παράσταση σωματοποιούνται σε μια άρτια σκηνοθετημένη παράσταση  με λίγο λόγο και πολλή κίνηση.

Η γνωριμία  με τον Παρασκευά περνά μέσα από ζωώδη κώδικα.  Καθώς  ο δυο τους αγγίζονται περνούν από τον φόβο, την επίθεση ως την εξοικείωση και το παιχνίδι. Αλληλοσυμπληρώνονται. Ο Παρασκευάς είναι η αγνή αυτή φύση του Ροβινσώνα που καλλιεργήθηκε και αναπτύχτηκε μέσα στη Φύση. Επιχειρούν κωμική εναλλαγή ρόλων όταν η άγρια και αφελής φύση του Παρασκευά προσπαθεί να τιθασεύσει τον Ροβινσώνα, δηλαδή τα ορμέμφυτα να ελέγξουν την λογική.

Από τον Τουρνιέ στον Αγκάμπεν, ο άνθρωπος νιώθει ντροπή για τη χυδαιότητα που τον περιβάλλει. Η σκηνοθέτης  με το φίλτρο του Αγκάμπεν  βλέπει ότι ο κατακτητής Ροβινσώνας, αυτό ακριβώς νιώθει μέσα στη φύση και πολύ περισσότερο κυριεύεται από ενοχική οδύνη όταν συνειδητοποιεί ότι ο « πολιτισμός» άλλαξε εντελώς το ερημονήσι του, το παραμόρφωσε έτσι που πια δεν τον αφορά πια και επιζητά αλλού την απομόνωσή, που μόνο η αμόλυντη Φύση όμως μπορεί να του εξασφαλίσει.

Συνεχίζοντας η παράσταση επηρεάζεται από τη φιλοσοφία του Κορτάσαρ, ο οποίος μιλά για την μαγνητική πέτρα που αν μετακινηθεί έστω και λίγο αλλάζει τα πράγματα. Αρκεί η επιδεξιότητα στην ισορροπία ανάμεσα στο τίποτα και τον Ουρανό, στην τυχαιότητα και τη μοίρα, για να ανακαλύψει ο Ροβινσώνας και μοιραία και ο καθένας  το δικό σου μυστικό χώρο, όπου θα μπορούσε να βρει και να απολαύσει την ευτυχία του, το πάθος του, την πληρότητά του.

Το «μετασχηματισμένο» νησί απώθησε τον Ροβινσώνα, ο οποίος μετά την επαφή του με τη Φύση είναι πλέον ένας άλλος άνθρωπος. Αυτός ο διαφορετικός χώρος από τον φυσικό εκείνο  που τον υποδέχτηκε, τον γέννησε, τον αναγέννησε στην κυριολεξία, τον ερωτεύτηκε, συνευρέθηκε μαζί του, έγιναν ένα, τον ωρίμασε, τώρα είναι μη αναγνωρίσιμος.

Τώρα ο άλλος χώρος του «πολιτισμού» και της «εξέλιξης»  είναι εχθρικός και εντελώς ξένος. Τον κάλεσαν τιμητικά και εκείνος θέλει να δραπετεύσει. Στον χώρο αυτό οι άνθρωποι ζουν μόνο με απαγορεύσεις. Η ξεναγός του, ένα avatar, η Νόρα (Εύα Λαμπάρα) είναι πραγματικά «καθηλωμένη» σε μια τυραννική συζυγική σχέση, μέσα σε ένα απολύτως ελεγκτικό σύστημα, που δεν της επιτρέπει να αναπνεύσει. Η συμμετοχή της στην παράσταση γίνεται με προβολή. Γοητεύεται από τον Ροβινσώνα και εκείνος από αυτή. Η διαφυγή από την παγίδα του χρήματος είναι για εκείνη δύσκολη έως ανέφικτη. Υπερπληθυσμός και έλεγχος γεννήσεων. Εμπορικά κέντρα, μόλυνση, δυστοπία. Εκεί που κάποτε υπήρχε άγρια, ανεξερεύνητη φύση τώρα υπάρχουν Hotel Robinson και  προτείνονται εκδρομές εξερεύνησης του νησιού.Discover the island.

Η ελεύθερη φύση του Ροβινσώνα θα βρει  μια άλλη μήτρα για να προστατεύσει το πάθος του και την ακεραιότητά του.

Ο Μελαχρινός Βελέντζας εκπληκτικός. Η κίνησή του μοναδική και απόλυτα εκφραστική. Η θεατρική σύλληψη της Αννίτας Καπουσίζη δημιουργεί ένα θέαμα που μπορεί και πρέπει να συμμετέχει σε φεστιβάλ.  Είναι ένα πολυμορφικό θέαμα, με συνεργασία πολλών συντελεστών για το φως , τον ήχο, την κίνηση,  την ερμηνεία, τις προβολές και η συνεργασία όλων αυτών δημιουργούν ένα αισθητικό αποτέλεσμα από όπου ο θεατής βγαίνει πλήρης και προβληματισμένος.