Κρυολόγημα: Αναγνωρίστε το και πολεμήστε το

της Ηρώς Κουνάδη

Κατά βάθος το ξέρετε. Δεν είναι τίποτα. Δυο μέρες στο κρεβάτι αγκαλιά με κουβέρτες, κοτόσουπες και χαρτομάντιλα, και θα σηκωθείτε σαν καινούριοι. Τι είναι, λοιπόν, αυτό που μας κάνει να φοβόμαστε τόσο πολύ το κρυολόγημα; Από τη μία οι ρυθμοί ζωής και οι υποχρεώσεις που θεωρούμε «κατεπείγουσες» (tip: όλα αναβάλλονται χωρίς να γκρεμιστεί ο κόσμος, αν χρειαστεί) και από την άλλη η ελληνική «κουλτούρα» της υπερκατανάλωσης φαρμάκων που έχουν κάνει τουλάχιστον τρεις γενιές να τρέχουν στο φαρμακείο με το πρώτο «αψού», μεγεθύνουν τη σημασία του κρυολογήματος στο μυαλό μας.

Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι αν είχαμε την δυνατότητα να αποφύγουμε την ταλαιπωρία του βήχα ή της καταρροής δεν θα την επιλέγαμε με τα μάτια κλειστά. Καιρός, λοιπόν, να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους: να ανακαλύψουμε τρόπους για να αποφύγουμε ή έστω να ελαχιστοποιήσουμε τα ενοχλητικά συμπτώματα, αλλά και να μάθουμε να μην φοβόμαστε το κοινό κρυολόγημα –γιατί αν ήταν επικίνδυνο, οι γιατροί δεν θα το έλεγαν «κοινό».

Γρίπη vs. κρυολόγημα: Αναγνωρίστε τον εχθρό

Η γρίπη είναι η… επόμενη πίστα του κοινού κρυολογήματος. Προκαλείται από τον λεγόμενο ιό της γρίπης και είναι περισσότερο «σοβαρή», κυρίως με την έννοια ότι μας ταλαιπωρεί περισσότερο. Πώς θα ξεχωρίσουμε τι από τα δύο έχουμε, ώστε να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα; «Υπάρχει σημαντική αλληλοεπικάλυψη στην συμπτωματολογία σε αρκετές περιπτώσεις. Ορισμένες φορές, μόνο η ιατρική εξέταση μπορεί να θέσει την διάγνωση» εξηγεί η κ. Αναστασία Μοσχοβάκη, ειδική παθολόγος. «Συνηθέστερα, πάντως, στην τυπική περίπτωση της γρίπης, συγκριτικά με το απλό κρυολόγημα, ο πυρετός εμφανίζει ταχύτερη άνοδο το πρώτο 24ωρο, ενώ συνοδεύεται συνηθέστερα από διάχυτα συστηματικά συμπτώματα, όπως πόνους στα κόκκαλα και στο σώμα, ατονία, κακουχία. Η διάρκεια της γρίπης δεν υπερβαίνει το τετραήμερο».

Μπορώ να το αποφύγω, γιατρέ μου;

Οι επίσημες έρευνες λένε ότι ο μέσος ενήλικας θα προσβληθεί δύο φορές τον χρόνο από κοινό κρυολόγημα. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ορισμένοι τρόποι να ελαχιστοποιήσετε τις πιθανότητες και να βρεθείτε στη σωστή πλευρά του μέσου όρου –εκείνη που θα κρυολογήσει, έστω, μόνο μία φορά τον χρόνο. Οι γνωστές συμβουλές πρόληψης ισχύουν πάντα, οπότε τις υπενθυμίζουμε εν τάχει: πλένουμε συχνά τα χέρια μας, αποφεύγουμε να αγγίζουμε τα μάτια, τη μύτη και το στόμα μας, αποφεύγουμε επίσης τους χώρους με συνωστισμό κατά τις περιόδους έξαρσης των ιών και αερίζουμε τακτικά τους χώρους όπου βρισκόμαστε. Πέραν αυτών, υπάρχουν ορισμένα ακόμα προληπτικά μέτρα που θα μας βοηθήσουν να «τη γλιτώσουμε». Η κ. Μοσχοβάκη εξηγεί:

«Η σωστή ετήσια ιατρική παθολογική εξέταση, κατά την διάρκεια της οποίας γίνεται άμεσος εντοπισμός ομάδων υψηλού κινδύνου και θεραπεία παθολογικών καταστάσεων και νοσημάτων που αλλοιώνουν την σωστή άμυνα και πολλές φορές δεν έχουν συμπτώματα (π.χ. αύξηση του σακχάρου, νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια) είναι σημαντική για την πρόληψη των κρυολογημάτων. Κατά την παθολογική εξέταση γίνεται επίσης εξατομικευμένη εφαρμογή ορισμένων ενισχυτικών εμβολίων τόνωσης του ανοσοποιητικού συστήματος σε ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρές επιπλοκές.

»Επίσης, προληπτικό μέτρο είναι η εφαρμογή σωστών συνηθειών καθημερινότητας που τονώνουν το αμυντικό σύστημα και που στα υγιή άτομα περιλαμβάνουν διατροφή πλούσια σε φρούτα, όσπρια, λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, άσκηση, αποφυγή παθητικού και ενεργητικού καπνίσματος, διατήρηση φυσιολογικού βάρους, επαρκή ύπνο, αποφυγή ψυχολογικών επιβαρύνσεων, αποφυγή άσκοπης λήψης φαρμάκων. Το αυξημένο στρες, επίσης, σύμφωνα με μελέτες μειώνει την αντίσταση του οργανισμού έναντι των παθογόνων του κοινού κρυολογήματος. Στην περίπτωση πασχόντων από χρόνια νοσήματα, απαιτείται εφαρμογή ειδικών ενδεικνυόμενων διατροφικών προγραμμάτων ανάλογα με το είδος της χρόνιας πάθησης».

Ωραία αυτά που λέτε, αλλά εγώ κόλλησα τελικά…

Ζεστή κοτόσουπα, πορτοκαλάδες, τσαγάκι, ξεκούραση, χουχουλιάρικες κουβέρτες και μια στοίβα βιβλία δίπλα στο κρεβάτι –προαιρετικά, και αν δεν ζαλίζεστε με το διάβασμα– θα σας βοηθήσουν να σταθείτε και πάλι στα πόδια σας προτού το καταλάβετε. Η κ. Μοσχοβάκη επιβεβαιώνει ότι το κρυολόγημα θα μας αφήσει στην ησυχία μας μόλις «κάνει τον κύκλο του» που λέγαν’ και οι γιαγιάδες μας, και συμβουλεύει να μην πέσουμε στην παγίδα της υπερβολικής κατανάλωσης φαρμάκων.

«Σε περίπτωση που προσβληθείτε από κοινό κρυολόγημα συνιστάται η επαρκής πρόσληψη υγρών, η καλή διατροφή, ο επαρκής ύπνος, η αποφυγή stress» σημειώνει. «H σούπα, το τσάι, ο φρέσκος χυμός είναι καλές διατροφικές επιλογές. Ορισμένα τοπικά αποσυμφορητικά και απλά φάρμακα τόνωσης του ανοσοποιητικού βοηθούν σε περιπτώσεις με έντονα συμπτώματα. Άμεση ιατρική εξέταση συνιστάται στην περίπτωση έντονων συμπτωμάτων, ηλικιωμένων, βρεφών και γενικότερα ομάδων υψηλού κινδύνου, παρατεινόμενων πάνω από πενθήμερο συμπτωμάτων, υψηλού πυρετού, δύσπνοιας και εξανθημάτων».

Προς αποφυγήν: Τα “don’ts” του κρυολογήματος

Αφήστε κάτω την αντιβίωση! Η υπερκατανάλωση φαρμάκων, που εξελίσσεται στην ελληνική μάστιγα του 21ου αιώνα, είναι πολύ πιο επικίνδυνη από το απλό κρυωματάκι που θα σας κρατήσει δυο μέρες μακριά από το γραφείο σας. «Συχνά ο Έλληνας ασθενής αγοράζει αντιβιοτικά με βάση παλιές συνταγές και παρακάμπτοντας την ιατρική εξέταση. Άλλες φορές, χρησιμοποιεί το αντιβιοτικό με βάση τις ιατρικές οδηγίες στην αρχή της λοίμωξης και μετά μόλις νοιώσει καλύτερα, παύει να τις ακολουθεί.

«Άλλες φορές, νομίζει ότι το αντιβιοτικό είναι πανάκεια και πάει στον γιατρό πιέζοντάς τον να συνταγογραφήσει αντιβιοτικό. Όμως τα αντιβιοτικά δεν έχουν δράση στις ιογενείς λοιμώξεις και μάλιστα η κατάχρηση αντιβιοτικών, η χρησιμοποίηση λάθος αντιβιοτικών και η πλημμελής χορήγηση (όταν επιβάλλεται η χρήση τους), είναι πρακτικές που οδηγούν σε ανθεκτικά μικρόβια και επικίνδυνες λοιμώξεις» εξηγεί η κ. Μοσχοβάκη.

«Τα τοπικά αποσυμφορητικά χρησιμοποιούνται επίσης ευρύτατα χωρίς συνταγή ιατρού και μάλιστα συχνά μετά από επιρροή διαφημίσεων φαρμακευτικών εταιρειών» συνεχίζει. «Η κατάχρηση τοπικών αποσυμφορητικών οδηγεί σε χρόνια φαρμακευτική ρινίτιδα, κακή οξυγόνωση και επικίνδυνες επιμολύνσεις».

Συνετοί συμβουλεύει να είμαστε και με τα παντός είδους αντιβηχικά: «Πολλά αντιβηχικά, που προκαλούν καταστολή του βήχα, αγοράζονται αφειδώς από φαρμακεία. Όμως κατά την φυσική εξέλιξη της λοίμωξης, η καταστολή του βήχα δεν είναι επιθυμητή σε περιπτώσεις στις οποίες υπάρχει κίνδυνος κατακράτησης εκκρίσεων και κακής παροχέτευσης. Στις περιπτώσεις αυτές η καταστολή του βήχα, μπορεί να οδηγήσει σε επέκταση της λοίμωξης και εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών».

Τέλος, η κ. Μοσχοβάκη συμβουλεύει να αποφεύγουμε την παθητική ή ενεργητική έκθεση σε καπνό όταν είμαστε κρυωμένοι, καθότι οι τοξικές ουσίες που περιέχει αλλοιώνουν σημαντικά την άμυνα του αναπνευστικού επιθηλίου και την συστηματική άμυνα του σώματος.