Δες τι σε τσίμπησε να σου πω τι είναι
Μάθετε να αναγνωρίζετε το τσίμπημα του τσιμπουριού από αυτό της αράχνης, της αλογόμυγας, του ψύλλου και άλλων εντόμων και δείτε πώς θα το αντιμετωπίσετε για να μην γίνει επικίνδυνο.
Φαγούρα, τσούξιμο, ακόμα και αλλεργία; Κάτι, προφανώς, σε τσίμπησε. Τι όμως; Και πώς θα το αντιμετωπίσεις κατάλληλα για να μην παρουσιάσεις χειρότερα συμπτώματα; Δείτε φωτογραφίες με λιγότερο κοινά τσιμπήματα εντόμων και μάθετε ποια από αυτά μπορεί να είναι επικίνδυνα.
Τσιμπούρι
Το τσιμπούρι έχει την ιδιότητα όχι απλά να τσιμπάει, αλλά να «χώνεται» κάτω από το δέρμα, επιχειρώντας να ρουφήξει ακόμα περισσότερο αίμα. Τα τσιμπούρια βρίσκονται ελεύθερα στη φύση και μπορεί να σας επιτεθούν αν «σκαλίζετε» ξεραμένα χορτάρια, π.χ. για να τα ξεριζώσετε, ή λουλούδια. Κατά κανόνα δεν μεταφέρουν ασθένειες και τα τσιμπήματά τους δεν είναι πολύ σοβαρά, αλλά σε κάποια περιπτώσεις μπορεί να είναι μολυσμένα με την νόσο του Lyme και να σας προκαλέσουν πυρετό. Για να αποφύγετε το τσίμπημα από τσιμπούρι φροντίστε, αν βρίσκεστε σε περιοχές με πολύ γρασίδι και ξύλο, να φοράτε ρούχα που καλύπτουν το δέρμα, και τα οποία μπορεί να έχετε ψεκάσει με ειδικό απωθητικό φάρμακο για τσιμπούρια.
Τι να κάνετε: Αν καταλάβετε ότι έχετε τσιμπούρι πρέπει να το αφαιρέσετε αμέσως χρησιμοποιώντας ένα τσιμπιδάκι φρυδιών, με το οποίο θα πιάσετε καλά το τσιμπούρι και θα το τραβήξετε προς τα πάνω. Αν δεν έχετε τσιμπιδάκι χρησιμοποιήστε τα νύχια σας, κατά προτίμηση φορώντας πλαστικά γάντια, ή εφόσον έχετε πλύνει καλά τα χέρια σας. Αφού θα έχετε αφαιρέσει το τσιμπούρι, πλύνετε καλά την περιοχή του τσιμπήματος με ζεστό νερό και σαπούνι. Αν παρατηρήσετε αλλεργική αντίδραση στην περιοχή επισκεφθείτε κάποιο ιατρικό κέντρο.
Αράχνη «Μαύρη Χήρα»
Η «Μαύρη Χήρα» συχνάζει σε σωρούς ξύλων και σε κολοβώματα δέντρων. Αναγνωρίζεται από τα μακριά της πόδια και το λαμπερό μαύρο της χρώμα, ενώ έχει μία χαρακτηριστική πορτοκαλο-κόκκινη κλεψύδρα στην κοιλιά της. Το μήκος της είναι περίπου 4 εκατοστά. Το τσίμπημα της «Μαύρης Χήρας» άλλες φορές προκαλεί οξύ, έντονο πόνο στο μέλος του σώματος που επιτέθηκε, και άλλες φορές όχι. Θα το αναγνωρίσετε από τα δύο κόκκινα σημάδια που αφήνουν τα δόντια της και το συνολικό κοκκίνισμα-ερεθισμό της περιοχής. Αμέσως μετά μπορεί να ακολουθήσουν κράμπες, ναυτία, εμετός, διάρροια και αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
Τι να κάνετε: Αν αντιληφθείτε ότι σας τσίμπησε η συγκεκριμένη αράχνη θα πρέπει να σπεύσετε άμεσα σε κάποιο ιατρικό κέντρο για να σας χορηγηθεί αντι-δηλητηριώδες φάρμακο. Αν μπορείτε έχετε μαζί σας και την αράχνη, για να την αναγνωρίσει κάποιος ειδικός γιατρός.
Αράχνη Loxosceles reclusa (ή «Αράχνη Βιολί»)
Θα την αναγνωρίσετε από το σχήμα βιολιού στην επάνω επιφάνειά της που «δείχνει» από το κεφάλι προς την κοιλιά. Συχνάζει σε απόμερα, ζεστά και σκοτεινά μέρη (π.χ. σοφίτες, υπόγεια, ντουλάπια, παπούτσια) ή στο ύπαιθρο. Έχει μήκος από 7-20mm, χρώμα καφέ ή βαθύ κίτρινο, είναι μακριά και έχει λεπτά καφέ πόδια καλυμμένα με τρίχες. Χαρακτηριστικά είναι τα μάτια της, τα οποία είναι έξι (σε ζεύγη) και βρίσκονται ημικυκλικά στο κεφάλι της. Η αράχνη αυτή τσιμπά μόνο όταν συνθλίβεται, αν κάποιος την ακουμπήσει ή αν ενοχληθεί, και τότε χύνει δηλητήριο. Κάποιοι άνθρωποι επηρεάζονται από αυτό το δηλητήριο, π.χ. νιώθουν τσούξιμο και μετά πόνο, και κάποιοι όχι.
Τι να κάνετε: Αν σας τσιμπήσει η συγκεκριμένη αράχνη το δέρμα κοκκινίζει, έπειτα ασπρίζει και σχηματίζει μία κόκκινη βούλα με λευκή περίμετρο, ενώ μετά από λίγο αρχίζει να πονά. Σε σπάνιες περιπτώσεις τέτοια τσιμπήματα μπορεί να αποβούν και θανατηφόρα. Απευθυνθείτε αμέσως σε κάποιο ιατρικό κέντρο για να σας χορηγήσουν τα απαραίτητα φάρμακα.
Ψύλλοι
Οι ψύλλοι είναι μικροσκοπικοί, δεν έχουν φτερά και παρασιτούν στο αίμα του «οικοδεσπότη» τους, ο οποίος συνήθως είναι κάποιο ζώο, αλλά καμιά φορά επιτίθενται και σε ανθρώπους. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε για να μην σας τσιμπήσουν ψύλλοι είναι να απαλλαγείτε από αυτούς, καθαρίζοντας τακτικά το σπίτι και τα κατοικίδιά σας. Επίσης, μην αφήνετε τα κατοικίδια να ανεβαίνουν στο κρεβάτι σας.
Τι να κάνετε: Αν σας τσιμπήσουν ψύλλοι θα παρατηρήσετε μικροσκοπικές, σκουρόχρωμες κηλίδες που περιβάλλονται από κοκκινισμένη περιοχή και πρήζονται ελαφρώς. Συνήθως προκαλείται φαγούρα, αλλά θα πρέπει να αποφύγετε να ξύσετε την περιοχή για να μην δημιουργηθεί μόλυνση. Απευθυνθείτε στον φαρμακοποιό σας που θα σας δώσει το κατάλληλο φάρμακο για να αντιμετωπίσετε τις ενοχλήσεις από αυτά τα τσιμπήματα.
Μυρμήγκια «της φωτιάς»
Μοιάζουν με κανονικά μυρμήγκια, κυκλοφορούν σε ομάδες και γίνονται πολύ επιθετικά όταν τα ενοχλήσουν. Μπορούν, δηλαδή, να σκαρφαλώσουν στο ανθρώπινο δέρμα, να το δαγκώσουν με τα ισχυρά τους σαγόνια και να εκχύσουν δηλητήριο από τα μικρά κεντριά που έχουν στην κοιλιά τους. Τότε δημιουργείται πληγή στην περιοχή, με αίσθημα καψίματος, ενώ μπορεί να συγκεντρωθεί και πύον.
Τι να κάνετε: Τοποθετήστε στην πληγή παγοκύστες και αν πονάτε πολύ πάρτε παυσίπονα και αντισταμινικά. Αν εμφανίσετε αλλεργία επισκεφθείτε άμεσα κάποιο ιατρικό κέντρο.
Μύγες
Οι κοινές μύγες είναι τα πιο βρώμικα έντομα –στο σώμα τους κουβαλούν περισσότερα από ένα εκατομμύριο βακτήρια, τα οποία μπορούν να διασπείρουν ακόμα κι αν απλά καθίσουν στο φαγητό μας. Γεννούν τα αυγά τους σε ουσίες που βρίσκονται σε αποσύνθεση (π.χ. σε περιττώματα ή σε σκουπίδια), από τις οποίες τρέφονται οι προνύμφες. Συνήθως ζουν μέχρι δύο μήνες.
Τι να κάνετε: Ο κίνδυνος με τις μύγες δεν είναι το τσίμπημά τους, αλλά και μόνο η ύπαρξή τους στον χώρο. Φροντίστε να φυλάτε τα τρόφιμα σε κλειστά μέρη για να μην μπορούν να τα προσεγγίσουν οι μύγες και έχετε πάντα κλειστούς τους κάδους των σκουπιδιών. Ακόμα, αν υπάρχουν πολλές μύγες εκεί που μένετε, τοποθετήστε στα παράθυρα σήτες.
Αλογόμυγες
Οι μύγες αυτές ζουν σε υδροβιότοπους, σε δάση και σε περιοχές με πολλή υγρασία. Αν βρίσκεστε σε τέτοια περιοχή φροντίστε να φοράτε μακριά ρούχα και ψεκάστε το ακάλυπτο δέρμα με ειδικό εντομοαπαθωτικό.
Τι να κάνετε: Αν σας τσιμπήσει αλογόμυγα πλύνετε καλά την περιοχή με οινόπνευμα. Κάποιες αλογόμυγες είναι μολυσμένες και μπορεί να προκαλέσουν τουλαραιμία, η οποία απαιτεί συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή.
Κατσαρίδες
Δεν είναι απλά σιχαμερές, είναι και επικίνδυνες, αφού «κουβαλούν» ασθένειες όπως η σαλμονέλα. Ακόμα και όταν πεθαίνουν, το κουφάρι τους μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις ή και άσθμα. Οι κατσαρίδες τρέφονται με οτιδήποτε οργανικό, αν και προτιμούν τροφές με πολλή ζάχαρη, άμυλο ή και λίπος, ενώ επιλέγουν τις βραδινές ώρες για την αναζήτηση της τροφής τους.
Τι να κάνετε: Οι κατσαρίδες κατά κανόνα δεν τσιμπάνε το δέρμα, αλλά μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα και μόνο περπατώντας το. Για να τις αποφύγετε, δυστυχώς, δε μπορείτε να κάνετε πολλά. Φροντίστε να διατηρείτε καθαρό το σπίτι σας, ιδιαίτερα την κουζίνα, και να επιδιορθώσετε ραγίσματα και τρύπες σε τοίχους και πατώματα που επιτρέπουν την είσοδο κατσαριδών στον χώρο. Κατά τα άλλα, μπορείτε να τις πολεμήσετε με ειδικά κατσαριδοκτόνα.
Και με τον ιό του Νείλου τι γίνεται;
Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται μέσω του τσιμπήματος των απλών κουνουπιών και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι ασθενείς παραμένουν ασυμπτωματικοί ή έχουν ήπια συμπτωματολογία. Τονίζεται πως οι πιο σοβαρές εκδηλώσεις της νόσου εμφανίζονται σε ηλικιωμένα άτομα και ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.
Καθώς δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη ένδειξη βάσει της οποίας να μπορούμε να καταλάβουμε ποιο κουνούπι είναι μολυσμένο και επειδή τα συμπτώματα της μόλυνσης εμφανίζονται περίπου μία εβδομάδα μετά το τσίμπημα, το Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων (ΚΕΕΛΠΝΟ) επισημαίνει την τήρηση των μέτρων προστασίας από τα κουνούπια.
Η πρόληψη της νόσου επικεντρώνεται στην προστασία από τα κουνούπια τόσο σε προσωπικό επίπεδο (χρήση εντομοαπωθητικών ουσιών, σήτες, κουνουπιέρες), όσο και σε επίπεδο κοινότητας (συστηματικές κουνουποκτονίες, καθαρισμός λιμναζόντων υδάτων).
Δείτε στα Σχετικά Άρθρα πώς θα αντιμετωπίσετε τσιμπήματα από κουνούπια, μέλισσες, σκορπιούς και από άλλα «καλοκαιρινά» έντομα.
Επιμέλεια: Έλενα Μπούλια
Τσιμπούρι
Το τσιμπούρι έχει την ιδιότητα όχι απλά να τσιμπάει, αλλά να «χώνεται» κάτω από το δέρμα, επιχειρώντας να ρουφήξει ακόμα περισσότερο αίμα. Τα τσιμπούρια βρίσκονται ελεύθερα στη φύση και μπορεί να σας επιτεθούν αν «σκαλίζετε» ξεραμένα χορτάρια, π.χ. για να τα ξεριζώσετε, ή λουλούδια. Κατά κανόνα δεν μεταφέρουν ασθένειες και τα τσιμπήματά τους δεν είναι πολύ σοβαρά, αλλά σε κάποια περιπτώσεις μπορεί να είναι μολυσμένα με την νόσο του Lyme και να σας προκαλέσουν πυρετό. Για να αποφύγετε το τσίμπημα από τσιμπούρι φροντίστε, αν βρίσκεστε σε περιοχές με πολύ γρασίδι και ξύλο, να φοράτε ρούχα που καλύπτουν το δέρμα, και τα οποία μπορεί να έχετε ψεκάσει με ειδικό απωθητικό φάρμακο για τσιμπούρια.
Τι να κάνετε: Αν καταλάβετε ότι έχετε τσιμπούρι πρέπει να το αφαιρέσετε αμέσως χρησιμοποιώντας ένα τσιμπιδάκι φρυδιών, με το οποίο θα πιάσετε καλά το τσιμπούρι και θα το τραβήξετε προς τα πάνω. Αν δεν έχετε τσιμπιδάκι χρησιμοποιήστε τα νύχια σας, κατά προτίμηση φορώντας πλαστικά γάντια, ή εφόσον έχετε πλύνει καλά τα χέρια σας. Αφού θα έχετε αφαιρέσει το τσιμπούρι, πλύνετε καλά την περιοχή του τσιμπήματος με ζεστό νερό και σαπούνι. Αν παρατηρήσετε αλλεργική αντίδραση στην περιοχή επισκεφθείτε κάποιο ιατρικό κέντρο.
Αράχνη «Μαύρη Χήρα»
Η «Μαύρη Χήρα» συχνάζει σε σωρούς ξύλων και σε κολοβώματα δέντρων. Αναγνωρίζεται από τα μακριά της πόδια και το λαμπερό μαύρο της χρώμα, ενώ έχει μία χαρακτηριστική πορτοκαλο-κόκκινη κλεψύδρα στην κοιλιά της. Το μήκος της είναι περίπου 4 εκατοστά. Το τσίμπημα της «Μαύρης Χήρας» άλλες φορές προκαλεί οξύ, έντονο πόνο στο μέλος του σώματος που επιτέθηκε, και άλλες φορές όχι. Θα το αναγνωρίσετε από τα δύο κόκκινα σημάδια που αφήνουν τα δόντια της και το συνολικό κοκκίνισμα-ερεθισμό της περιοχής. Αμέσως μετά μπορεί να ακολουθήσουν κράμπες, ναυτία, εμετός, διάρροια και αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
Τι να κάνετε: Αν αντιληφθείτε ότι σας τσίμπησε η συγκεκριμένη αράχνη θα πρέπει να σπεύσετε άμεσα σε κάποιο ιατρικό κέντρο για να σας χορηγηθεί αντι-δηλητηριώδες φάρμακο. Αν μπορείτε έχετε μαζί σας και την αράχνη, για να την αναγνωρίσει κάποιος ειδικός γιατρός.
Αράχνη Loxosceles reclusa (ή «Αράχνη Βιολί»)
Θα την αναγνωρίσετε από το σχήμα βιολιού στην επάνω επιφάνειά της που «δείχνει» από το κεφάλι προς την κοιλιά. Συχνάζει σε απόμερα, ζεστά και σκοτεινά μέρη (π.χ. σοφίτες, υπόγεια, ντουλάπια, παπούτσια) ή στο ύπαιθρο. Έχει μήκος από 7-20mm, χρώμα καφέ ή βαθύ κίτρινο, είναι μακριά και έχει λεπτά καφέ πόδια καλυμμένα με τρίχες. Χαρακτηριστικά είναι τα μάτια της, τα οποία είναι έξι (σε ζεύγη) και βρίσκονται ημικυκλικά στο κεφάλι της. Η αράχνη αυτή τσιμπά μόνο όταν συνθλίβεται, αν κάποιος την ακουμπήσει ή αν ενοχληθεί, και τότε χύνει δηλητήριο. Κάποιοι άνθρωποι επηρεάζονται από αυτό το δηλητήριο, π.χ. νιώθουν τσούξιμο και μετά πόνο, και κάποιοι όχι.
Τι να κάνετε: Αν σας τσιμπήσει η συγκεκριμένη αράχνη το δέρμα κοκκινίζει, έπειτα ασπρίζει και σχηματίζει μία κόκκινη βούλα με λευκή περίμετρο, ενώ μετά από λίγο αρχίζει να πονά. Σε σπάνιες περιπτώσεις τέτοια τσιμπήματα μπορεί να αποβούν και θανατηφόρα. Απευθυνθείτε αμέσως σε κάποιο ιατρικό κέντρο για να σας χορηγήσουν τα απαραίτητα φάρμακα.
Ψύλλοι
Οι ψύλλοι είναι μικροσκοπικοί, δεν έχουν φτερά και παρασιτούν στο αίμα του «οικοδεσπότη» τους, ο οποίος συνήθως είναι κάποιο ζώο, αλλά καμιά φορά επιτίθενται και σε ανθρώπους. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε για να μην σας τσιμπήσουν ψύλλοι είναι να απαλλαγείτε από αυτούς, καθαρίζοντας τακτικά το σπίτι και τα κατοικίδιά σας. Επίσης, μην αφήνετε τα κατοικίδια να ανεβαίνουν στο κρεβάτι σας.
Τι να κάνετε: Αν σας τσιμπήσουν ψύλλοι θα παρατηρήσετε μικροσκοπικές, σκουρόχρωμες κηλίδες που περιβάλλονται από κοκκινισμένη περιοχή και πρήζονται ελαφρώς. Συνήθως προκαλείται φαγούρα, αλλά θα πρέπει να αποφύγετε να ξύσετε την περιοχή για να μην δημιουργηθεί μόλυνση. Απευθυνθείτε στον φαρμακοποιό σας που θα σας δώσει το κατάλληλο φάρμακο για να αντιμετωπίσετε τις ενοχλήσεις από αυτά τα τσιμπήματα.
Μυρμήγκια «της φωτιάς»
Μοιάζουν με κανονικά μυρμήγκια, κυκλοφορούν σε ομάδες και γίνονται πολύ επιθετικά όταν τα ενοχλήσουν. Μπορούν, δηλαδή, να σκαρφαλώσουν στο ανθρώπινο δέρμα, να το δαγκώσουν με τα ισχυρά τους σαγόνια και να εκχύσουν δηλητήριο από τα μικρά κεντριά που έχουν στην κοιλιά τους. Τότε δημιουργείται πληγή στην περιοχή, με αίσθημα καψίματος, ενώ μπορεί να συγκεντρωθεί και πύον.
Τι να κάνετε: Τοποθετήστε στην πληγή παγοκύστες και αν πονάτε πολύ πάρτε παυσίπονα και αντισταμινικά. Αν εμφανίσετε αλλεργία επισκεφθείτε άμεσα κάποιο ιατρικό κέντρο.
Μύγες
Οι κοινές μύγες είναι τα πιο βρώμικα έντομα –στο σώμα τους κουβαλούν περισσότερα από ένα εκατομμύριο βακτήρια, τα οποία μπορούν να διασπείρουν ακόμα κι αν απλά καθίσουν στο φαγητό μας. Γεννούν τα αυγά τους σε ουσίες που βρίσκονται σε αποσύνθεση (π.χ. σε περιττώματα ή σε σκουπίδια), από τις οποίες τρέφονται οι προνύμφες. Συνήθως ζουν μέχρι δύο μήνες.
Τι να κάνετε: Ο κίνδυνος με τις μύγες δεν είναι το τσίμπημά τους, αλλά και μόνο η ύπαρξή τους στον χώρο. Φροντίστε να φυλάτε τα τρόφιμα σε κλειστά μέρη για να μην μπορούν να τα προσεγγίσουν οι μύγες και έχετε πάντα κλειστούς τους κάδους των σκουπιδιών. Ακόμα, αν υπάρχουν πολλές μύγες εκεί που μένετε, τοποθετήστε στα παράθυρα σήτες.
Αλογόμυγες
Οι μύγες αυτές ζουν σε υδροβιότοπους, σε δάση και σε περιοχές με πολλή υγρασία. Αν βρίσκεστε σε τέτοια περιοχή φροντίστε να φοράτε μακριά ρούχα και ψεκάστε το ακάλυπτο δέρμα με ειδικό εντομοαπαθωτικό.
Τι να κάνετε: Αν σας τσιμπήσει αλογόμυγα πλύνετε καλά την περιοχή με οινόπνευμα. Κάποιες αλογόμυγες είναι μολυσμένες και μπορεί να προκαλέσουν τουλαραιμία, η οποία απαιτεί συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή.
Κατσαρίδες
Δεν είναι απλά σιχαμερές, είναι και επικίνδυνες, αφού «κουβαλούν» ασθένειες όπως η σαλμονέλα. Ακόμα και όταν πεθαίνουν, το κουφάρι τους μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις ή και άσθμα. Οι κατσαρίδες τρέφονται με οτιδήποτε οργανικό, αν και προτιμούν τροφές με πολλή ζάχαρη, άμυλο ή και λίπος, ενώ επιλέγουν τις βραδινές ώρες για την αναζήτηση της τροφής τους.
Τι να κάνετε: Οι κατσαρίδες κατά κανόνα δεν τσιμπάνε το δέρμα, αλλά μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα και μόνο περπατώντας το. Για να τις αποφύγετε, δυστυχώς, δε μπορείτε να κάνετε πολλά. Φροντίστε να διατηρείτε καθαρό το σπίτι σας, ιδιαίτερα την κουζίνα, και να επιδιορθώσετε ραγίσματα και τρύπες σε τοίχους και πατώματα που επιτρέπουν την είσοδο κατσαριδών στον χώρο. Κατά τα άλλα, μπορείτε να τις πολεμήσετε με ειδικά κατσαριδοκτόνα.
Και με τον ιό του Νείλου τι γίνεται;
Ο ιός του Δυτικού Νείλου μεταδίδεται μέσω του τσιμπήματος των απλών κουνουπιών και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι ασθενείς παραμένουν ασυμπτωματικοί ή έχουν ήπια συμπτωματολογία. Τονίζεται πως οι πιο σοβαρές εκδηλώσεις της νόσου εμφανίζονται σε ηλικιωμένα άτομα και ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.
Καθώς δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη ένδειξη βάσει της οποίας να μπορούμε να καταλάβουμε ποιο κουνούπι είναι μολυσμένο και επειδή τα συμπτώματα της μόλυνσης εμφανίζονται περίπου μία εβδομάδα μετά το τσίμπημα, το Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων (ΚΕΕΛΠΝΟ) επισημαίνει την τήρηση των μέτρων προστασίας από τα κουνούπια.
Η πρόληψη της νόσου επικεντρώνεται στην προστασία από τα κουνούπια τόσο σε προσωπικό επίπεδο (χρήση εντομοαπωθητικών ουσιών, σήτες, κουνουπιέρες), όσο και σε επίπεδο κοινότητας (συστηματικές κουνουποκτονίες, καθαρισμός λιμναζόντων υδάτων).
Δείτε στα Σχετικά Άρθρα πώς θα αντιμετωπίσετε τσιμπήματα από κουνούπια, μέλισσες, σκορπιούς και από άλλα «καλοκαιρινά» έντομα.
Επιμέλεια: Έλενα Μπούλια
