Επιλέγοντας παιδικό σταθμό: Πώς, πού και πόσο;

της Έλενας Μπούλια

Η διαδικασία επιλογής παιδικού σταθμού απαιτεί χρόνο και ιδιαίτερη προσοχή, καθώς οι εναλλακτικές είναι αμέτρητες και οι υπηρεσίες που προσφέρονται από τον κάθε σταθμό μπορεί να ταιριάζουν ή να διαφέρουν πολύ από τις επιθυμίες του κάθε γονιού σχετικά με την απασχόληση του παιδιού κατά τον χρόνο που θα βρίσκεται εκεί. Ο παιδικός σταθμός, άλλωστε, είναι το δεύτερο σπίτι του παιδιού, άρα πέρα από την διασκέδαση και την ψυχαγωγία, οι παράγοντες ασφάλεια και υγεία είναι καθοριστικοί.

Η βασική απόφαση, την οποία καλείται ο γονιός να πάρει, είναι αν θα επιλέξει έναν δημοτικό ή ιδιωτικό παιδικό σταθμό. Τα κριτήρια που θα παίξουν ρόλο είναι πολύ περισσότερα από το οικονομικό. Γιατί ναι μεν η φοίτηση στον δημοτικό παιδικό σταθμό είναι -σχεδόν- δωρεάν, εν αντιθέσει με τον ιδιωτικό, όμως για να γίνει δεκτό ένα παιδί εκεί υπάρχει σειρά προτεραιότητας, η οποία μπορεί να καθυστερήσει την εγγραφή αρκετούς μήνες. Επιπλέον, ο δημοτικός παιδικός σταθμός έχει για πολλούς γονείς το μειονέκτημα του ωραρίου. «Επέλεξα να στείλω τον γιο μου σε ιδιωτικό παιδικό σταθμό γιατί μπορούσε να μου τον κρατήσει μέχρι τις 4.15 που σχολάω», μας λέει η Ελένη A., ιδιωτική υπάλληλος.

Από την άλλη, δεν θα πρέπει να φαντάζεται κανείς ότι στους ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς δεν παρουσιάζονται τα ίδια προβλήματα με αυτά των δημοσίων. Ο Γιώργος M., πατέρας ενός αγοριού δύο χρονών, μας λέει: «πήγα τον μικρό για δύο μήνες σε έναν ιδιωτικό παιδικό σταθμό της περιοχής αλλά τον σταμάτησα γιατί κολλούσε συνέχεια αρρώστιες». Τώρα τον έχει στο σπίτι, υπό την φροντίδα των παππούδων. Έτσι κι αλλιώς η φοίτηση στον παιδικό σταθμό δεν είναι υποχρεωτική.

Επιχειρώντας να διευκολύνουμε την σημαντική απόφαση της επιλογής παιδικού σταθμού, μιλάμε με παιδαγωγούς, γονείς και ειδικούς, επισκεπτόμαστε κάποιους σταθμούς, διαφορετικής φιλοσοφίας μεταξύ τους, και συλλέγουμε πολύτιμες πληροφορίες από πρώτο χέρι.

Πώς να επιλέξετε παιδικό σταθμό;
Παλαιότερα ο παιδικός σταθμός ήταν απλά ένας χώρος φύλαξης των παιδιών, όπου στην καλύτερη περίπτωση αυτά ταΐζονταν και κοιμίζονταν. Σήμερα, τόσο οι ιδιωτικοί όσο και οι περισσότεροι δημοτικοί παιδικοί σταθμοί, έχουν εξελιχθεί σε κέντρα αγωγής των παιδιών, με την καθοδήγηση επαγγελματιών που έχουν κάνει ειδικές σπουδές πάνω στην διαπαιδαγώγησή τους. Ο κάθε σταθμός, όμως, μπορεί να διαφέρει πολύ από τους υπόλοιπους, για’αυτό είναι απαραίτητο ο γονιός να επισκεφθεί πολλούς προτού αποφασίσει πού θα στείλει το παιδί του.

Δημοτικοί παιδικοί σταθμοί
Ο κάθε Δήμος στεγάζει έναν ή περισσότερους παιδικούς – βρεφικούς σταθμούς (δείτε τους παιδικούς σταθμούς του Δήμου Αθηναίων εδώ). Οι βρεφικοί σταθμοί δέχονται βρέφη ηλικίας από 8 μηνών έως 2,5 ετών, ενώ οι παιδικοί σταθμοί παιδιά από 2,5 έως 4 ετών. Για να γίνει δεκτό ένα παιδί στον δημοτικό βρεφικό ή παιδικό σταθμό απαραίτητες προϋποθέσεις είναι οι γονείς να κατοικούν στον εν λόγω Δήμο και η μητέρα να εργάζεται. Από εκεί και πέρα, ο γονιός πρέπει να καταθέσει αίτηση στον Δήμο, με την οποία θα ζητά να γίνει δεκτό το παιδί στον σταθμό της περιοχής και η οποία θα συνοδεύεται από τα εξής απαραίτητα δικαιολογητικά: Πιστοποιητικό γεννήσεως, βεβαιώσεις μηνιαίων αποδοχών και των δύο γονέων, πιστοποιητικό εμβολίου μαντού, αντίγραφο φορολογικής δήλωσης, βεβαίωση εργοδότη από το ΙΚΑ, δήλωση οικογενειακής κατάστασης (για πολύτεκνες οικογένειες ή οικογένειες με τρία παιδιά), άδεια παραμονής, αν πρόκειται για αλλοδαπούς, και απόδειξη ΔΕΗ ή ΟΤΕ.

Σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας των παιδικών σταθμών, ο οποίος αναρτάται στην ιστοσελίδα του Δήμου Αθηναίων, αυτοί λειτουργούν επισήμως από 1η Σεπτεμβρίου έως 31η Ιουλίου, καθημερινά 7.00 με 16.00, εκτός σαββατοκύριακου, εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα και επίσημων αργιών. Η προσέλευση γίνεται μεταξύ 7.00 και 9.00 το πρωί, ενώ τα παιδιά μπορούν να αποχωρούν μετά το μεσημεριανό γεύμα –εφόσον το επιθυμούν οι γονείς. Τέλος, σημαντικό να αναφέρουμε είναι ότι για γονείς με ετήσια εισοδήματα άνω των 7.000 ευρώ (αθροιστικά και οι δύο), υπάρχει ένα μηνιαίο πληρωτέο ποσό στους παιδικούς σταθμούς, το οποίο κυμαίνεται συνήθως από 30 και μπορεί να φτάσει τα 150 ευρώ, ανάλογα με το ύψος των εισοδημάτων. Περισσότερες και ακριβέστερες πληροφορίες για τα παραπάνω θα σας δώσει ο Δήμος της περιοχής στην οποία ανήκετε. Άλλωστε, τα παραπάνω ωράρια μπορεί να μην ισχύουν για όλους τους παιδικούς σταθμούς της χώρας.

Ιδιωτικοί παιδικοί σταθμοί
Επισκεφθήκαμε δύο ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς, με εντελώς διαφορετικό προφίλ ο ένας από τον άλλον. Στο Προσχολικό Κέντρο «Φροέλεν» (Θησέως 2 & Τατοΐου, Ν. Κηφισιά, τηλ. 210 8070566 –δείτε στον χάρτη) συναντήσαμε τον ιδιοκτήτη και διευθυντή κ. Γ. Σταθόπουλο, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιδιοκτητών Παιδικών Σταθμών (ΠΑ.Σ.Ι.Π.Σ.), ο οποίος μας μίλησε για την σημασία των κριτηρίων, τα οποία πρέπει να αναζητήσουν οι γονείς πριν επιλέξουν τον κατάλληλο παιδικό σταθμό. Με τριάντα επιτυχημένα χρόνια λειτουργίας στο ενεργητικό του, εντυπωσιακές εγκαταστάσεις με κήπο και παιδική χαρά, αλλά και άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό ο παιδικός σταθμός «Φροέλεν» έχει να καμαρώνει για το ότι πληροί όλα αυτά τα κριτήρια. Εξ ου, άλλωστε, και τα υψηλά του δίδακτρα, τα οποία -ανάλογα την ηλικιακή ομάδα του παιδιού και τις παροχές που θα επιλέξουν οι γονείς από τον σταθμό- κυμαίνονται από 3.000 έως 10.000 ευρώ ετησίως.

«Η ασφάλεια, η υγεία και η σωστή διαπαιδαγώγηση του παιδιού είναι τα σημαντικότερα στοιχεία που πρέπει να αναζητά σε έναν σταθμό ο γονιός», λέει ο κ. Σταθόπουλος. Πιο συγκεκριμένα, όταν πρόκειται για επιλογή ιδιωτικού παιδικού σταθμού, ο κ. Σταθόπουλος τονίζει την σημασία του να βρίσκεται στην γειτονιά της οικογένειας, ώστε να είναι για τους γονείς πιο άμεση η πρόσβαση και η επικοινωνία. Συμβουλεύει, μάλιστα, τους γονείς να επισκεφθούν αρκετούς παιδικούς σταθμούς για να συγκρίνουν παροχές, περιβάλλον και τιμές, ξεκινώντας, μάλιστα, νωρίς την έρευνά τους. «Τελικά, ο σταθμός που θα επιλέξουν θα πρέπει να είναι αυτός που ταιριάζει καλύτερα στο παιδί και τον χαρακτήρα του», προσθέτει.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Σταθόπουλος μας ενημερώνει για τα τριάντα σημεία, τα οποία πρέπει να προσέξει ο γονιός κατά την επιλογή ενός ιδιωτικού παιδικού σταθμού, όπως αυτά έχουν καταγραφεί από τον ΠΑ.Σ.Ι.Π.Σ. Από αυτά απαριθμούμε τα σημαντικότερα. Κατά την επίσκεψή σας στους παιδικούς σταθμούς που έχετε ξεχωρίσει να προσέξετε:
- Το εξωτερικό περιβάλλον: Τον τρόπο που είναι οργανωμένη η αυλή και την ασφάλεια που προσφέρει ο χώρος.
- Την παιδαγωγική ταυτότητα: Γνωρίστε τους υπεύθυνους, την φιλοσοφία τους, και ζητήστε να δείτε την άδεια λειτουργίας του σταθμού, καθώς υπάρχουν πολλοί παράνομοι.
- Το εσωτερικό περιβάλλον: Είναι οργανωμένο; Υπάρχουν μέτρα ασφαλείας; Είναι διαχωρισμένα τα παιδιά σε ηλικιακές ομάδες;
- Το παιδαγωγικό πρόγραμμα: Υπάρχει παιδαγωγικό πρόγραμμα; Ποιος είναι οι βασικές παροχές του σταθμού; Ποιο είναι το ωράριο λειτουργίας; Υπάρχει σχολικό; Προσφέρεται φαγητό; Υπάρχει στον χώρο κάποιος κοινωνικός λειτουργός ή ψυχολόγος; Υπάρχει παιδίατρος;
- Τρόπος συνεργασίας με τους γονείς: Πώς επικοινωνούν οι γονείς με τους νηπιαγωγούς;
- Οργάνωση εκδηλώσεων: Ποιος εκδηλώσεις διοργανώνεται; Πού γίνονται οι έξοδοι των παιδιών;

Επόμενη στάση ο παιδικός σταθμός «Ροζ & Μπλε» (Ρεθύμνης 41, Γαλάτσι, τηλ. 210 2917263 –δείτε στον χάρτη), ένας μικρός, συνοικιακός παιδικός σταθμός που λειτουργεί στο Γαλάτσι από το 1993. Όπως μας λέει ο διευθυντής του σταθμού, κ. Αργύρης Παπαδόπουλος, «μπορεί να μην προσφέρουμε τις μεγάλες εγκαταστάσεις ή τις εξωσχολικές δραστηριότητες άλλων παιδικών σταθμών, όμως εδώ λειτουργεί ένα σύστημα οικογενειακό. Τα παιδιά είναι λίγα, όσα μπορούμε να φιλοξενούμε σύμφωνα με την άδειά μας, και η έμφαση δίνεται στην ασφάλεια, το φαγητό και την ανάπτυξή τους, τόσο ψυχοκινητικά όσο και σωματικά». Οι χαμηλές τιμές του σταθμού, άλλωστε, οι οποίες ξεκινούν από 280 ευρώ τον μήνα –περιλαμβανομένων όλων των γευμάτων της ημέρας-, κάνουν τον εν λόγω ιδιωτικό παιδικό σταθμό προσιτό.

Στον σταθμό «Ροζ & Μπλε» βρεθήκαμε μεσημέρι. Την ώρα εκείνη πολλές μαμάδες είχαν έρθει να παραλάβουν τα μικρά τους, η τάξη του βρεφικού και μετα-βρεφικού τμήματος κοιμόταν, ενώ τα μεγαλύτερα παιδάκια του προ-νηπιακού τμήματος βρίσκονταν στην μικρή αλλά περιποιημένη αυλή του σταθμού, όπου έπαιζαν και άκουγαν παραμύθια από τις γλυκύτατες βρεφοκόμους. Η εντύπωση που μας δόθηκε επιβεβαιώθηκε από τα λόγια του κ. Παπαδόπουλου «θέλουμε τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά να νιώθουν τον σταθμό μας σαν προέκταση του σπιτιού τους, με μόνη διαφορά ότι εδώ τα παιδιά μπορούν να συνεργάζονται, να μαθαίνουν την έννοια του ‘όλοι μαζί’, αλλά και να αυτονομούνται σε κάποια πράγματα».

Ρωτάμε τον κ. Παπαδόπουλο με ποιο κριτήριο θα πρέπει ένας γονιός να επιλέξει παιδικό σταθμό για το παιδί του: «Ο γονιός να βρει τον σταθμό που θα ταιριάζει με την δική του θεωρία περί μεγαλώματος του παιδιού. Άλλος μπορεί να θέλει πολλές κούνιες για να παίζει το παιδί, άλλος δίνει έμφαση στην ασφάλεια και την επικοινωνία με τον νηπιαγωγό. Σημασία έχει μετά την επιλογή αυτή να παρακολουθείται η ανάπτυξη του παιδιού στενά από τους γονείς –ο χαρακτήρας, άλλωστε, του παιδιού αναπτύσσεται σε ποσοστό άνω του 50% μεταξύ 2 και 5 ετών, οπότε καταλαβαίνουμε την σημασία του σωστού παιδικού σταθμού. Δε μπορεί ο γονιός ούτε να είναι συνέχεια καχύποπτος ούτε ανυποψίαστος: διακριτικά από κοντά.»

Τι λένε γονείς και ειδικοί;
Η συντριπτική πλειοψηφία των γονιών με τους οποίους μιλήσαμε, απάντησε ότι αποφάσισε να στείλει το παιδί σε ιδιωτικό παιδικό σταθμό για τους εξής βασικούς λόγους: Ωράριο – Παροχές γεύματος και ύπνου – Απόσταση από το σπίτι. Η Ελένη Α., μητέρα ενός επτάχρονου γιου σήμερα, συμπληρώνει «είμαι πολύ ευχαριστημένη από τον παιδικό σταθμό ‘Καραμελένια’, στον οποίον έστειλα τον μικρό τέσσερα συναπτά έτη. Επέλεξα τον συγκεκριμένο σταθμό καταρχήν γιατί ήταν ακριβώς δίπλα στο σπίτι μας. Είχε εξαιρετικές εγκαταστάσεις, πολλές δραστηριότητες και υπηρεσίες προσχολικής αγωγής, π.χ. κάποια απλά μαθήματα αγγλικών και μαθηματικών. Δεν χρειάστηκε να χρησιμοποιεί σχολικό και για όλα τα παραπάνω πληρώναμε περί τα 300 ευρώ τον μήνα».

Ο Γιάννης Π., πάλι, πατέρας τριών παιδιών, δεν έμεινε εξίσου ευχαριστημένος από τον ιδιωτικό παιδικό σταθμό που αρχικά επέλεξε, ενώ είχε δοκιμάσει πρώτα να τα στείλει στον δημοτικό σταθμό της περιοχής, αλλά «μας κόψανε λόγω εισοδήματος –ήταν αρκετά υψηλό και είχαν προτεραιότητα παιδιά από οικογένειες με χαμηλότερα εισοδήματα, ή όσοι είχαν κάποιον γνωστό στον Δήμο. Τελικά, τα έστειλα σε ιδιωτικό παιδικό σταθμό της γειτονιάς, αλλά δεν έμεινα ευχαριστημένος γιατί, μετά το πρόγευμα, ‘έπηζαν’ τα παιδιά στην τηλεόραση». Είχε, τουλάχιστον, κάποια έκπτωση στον συγκεκριμένο σταθμό, λόγω του ότι τα παιδιά ήταν τρία, και πλήρωνε περί τα 250 ευρώ τον μήνα για το κάθε ένα, ενώ οι ώρες που απασχολούνταν εκεί ήταν καθημερινά από τις 7.30 το πρωί μέχρι τις 2.00 το μεσημέρι.

Πότε, όμως, είναι η κατάλληλη ηλικία για να στείλει ένας γονιός το παιδί στον σταθμό; Η Ευθυμία Π., ψυχολόγος στο επάγγελμα και μητέρα δύο παιδιών, είναι της άποψης ότι η κατάλληλη ηλικία για να πάει ένα παιδί στον παιδικό σταθμό είναι αφού συμπληρώσει τα 3 ή 3,5 χρόνια του, καθώς από αυτήν την ηλικία και μετά είναι σε θέση να επικοινωνεί και να λέει στους γονείς αν απολαμβάνει τις ώρες που βρίσκεται εκεί ή όχι. Φυσικά, οι επαγγελματικές υποχρεώσεις των γονιών είναι συνήθως τέτοιες που τους αναγκάζουν να αποχωριστούν τα μικρά τους ενώ είναι ακόμα πολύ μικρά, ακόμα και βρέφη. Και εκείνη επέλεξε να στείλει τα παιδιά της σε ιδιωτικό παιδικό σταθμό, καθώς ο δημοτικός της περιοχής της έκλεινε στις 12.00 το μεσημέρι.