Πώς θα κάνουμε τα παιδιά μας ευτυχισμένα;

Υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό στην ζωή του γονιού από την ευτυχία του παιδιού του; Υπάρχει πιο αισιόδοξη εικόνα από αυτήν ενός μικρού παιδιού όταν ξεσπά σε γέλια; Κι όμως, όπως φαίνεται, οι Έλληνες δεν κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για να διατηρήσουν αυτό το χαμόγελο στα παιδικά χείλη. Αυτό τουλάχιστον, έδειξε, έρευνα που πραγματοποιήθηκε και δημοσιεύτηκε πριν έναν περίπου μήνα από το βρετανικό Πανεπιστήμιο York για λογαριασμό του Child Poverty Action Group, χρησιμοποιώντας στοιχεία που συλλέχθηκαν το 2006.

Οι ερευνητές ασχολήθηκαν με 29 χώρες της Ευρώπης, εκτιμώντας τις απαντήσεις σε 43 διαφορετικά κριτήρια (παιδική θνησιμότητα, παχυσαρκία, φτώχεια, κατάλυμα κ.λ.π.), από νέα παιδιά έως 19 ετών. Και ποια θέση κατέλαβε η Ελλάδα ανάμεσα στις 29 χώρες; Την 23η. Και όχι, δεν αισιοδοξούμε που αφήσαμε πίσω μας την Μεγάλη Βρετανία που έχει να αντιμετωπίσει την μεγάλη ανεργία των γονιών, αλλά αναρωτιόμαστε τι είναι αυτό που έφερε στις πρώτες θέσεις την Ολλανδία, την Σουηδία, τη Νορβηγία, την Ισλανδία και την Φινλανδία –όλες βόρειες, παγωμένες χώρες με ιδιαίτερα υψηλό, ωστόσο, βιοτικό επίπεδο. Γιατί δεν γνωρίζουμε και εμείς αυτό το μυστικό;

Τα κριτήρια στα οποία «πάτωσε» η Ελλάδα, σύμφωνα με την έρευνα, είναι η υγεία, οι κοινωνικές σχέσεις των παιδιών, τα υλικά αγαθά, η συμπεριφορά και οι κίνδυνοι και η εκπαίδευση. Αρκετά μέτρια τα πήγαμε και στα κριτήρια που έχουν να κάνουν με την υποκειμενική καλοπέραση και το κατάλυμα-οικιακό περιβάλλον. Αν σκεφτεί κανείς ότι τα περισσότερα παιδιά μπορούν να νιώσουν χαρά σχετικά εύκολα, συγκριτικά με τους ενήλικες, το γεγονός ότι τα ελληνόπουλα είναι από τα λιγότερο χαρούμενα παιδιά της Ευρώπης είναι ιδιαίτερα δυσάρεστο.

Τι μπορούμε να κάνουμε
Σύμφωνα με τους παιδοψυχολόγους, τα παιδιά είναι συνήθως χαρούμενα και ικανοποιημένα όταν νιώθουν ασφαλή, σημαντικά και όταν τους προσφέρονται οι κατάλληλες δραστηριότητες που διεγείρουν το μυαλό τους. Όλα αυτά, βέβαια, είναι δικό μας καθήκον να τους τα προσφέρουμε και να τα ενθαρρύνουμε να ξετυλίξουν όλες τις ικανότητές τους. Να επιβεβαιώνουμε συνεχώς την αγάπη μας, την αποδοχή μας και τον θαυμασμό μας σε αυτά. Και να φροντίζουμε να καλύπτουμε τις πέντε βασικές τους ανάγκες, όπως τοποθετούνται από την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού. Αυτές είναι: Η αγάπη, το κατάλυμα, το παιχνίδι, η τροφή και η κινητοποίηση/δραστηριοποίηση. Από εκεί και πέρα υπάρχουν οι ανάλογες προεκτάσεις.

Βέβαια, η μετάδοση του συναισθήματος της χαράς σε ένα παιδί διαφέρει από ηλικία σε ηλικία. Ενώ σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να θεωρήσουμε την ευτυχία ως ένα δώρο, που προσφέρεται κατά το δοκούν. Στα μικρά παιδιά, για παράδειγμα, λένε οι ειδικοί, ευτυχία δεν σημαίνει να τους κάνουμε πάντα το χατίρι, να τους δίνουμε ότι ζητήσουν, να τους αγοράζουμε παιχνίδια κ.λ.π. Γιατί αν μάθουν να αποκτούν οτιδήποτε ζητήσουν, μπορεί μεγαλώνοντας να γίνουν απαιτητικά, βαριεστημένα και να μην χαίρονται με τίποτα. Άλλωστε, όσο πιο μικρό είναι ένα παιδί, τόσο πιο εύκολο είναι να καταλάβουμε πότε είναι χαρούμενο και πότε όχι: Συνήθως γελάει με την καρδιά του, το πρόσωπό του και τα μάτια του λάμπουν. Ακόμα, ένα χαρούμενο παιδί είναι συνήθως δραστήριο, παίζει, είναι περίεργο, δείχνει ενδιαφέρον τόσο για τα άλλα παιδιά όσο και γι οτιδήποτε γύρω του, και δεν χρειάζεται παρακίνηση για να κάνει πράγματα. Το γεγονός ότι είναι τόσο «ανοιχτό βιβλίο» μας βοηθά και εμάς πολύ να καταλάβουμε τι το κάνει χαρούμενο και τι όχι.

Σημαντικότατος παράγοντας στην ευτυχία του παιδιού (κάθε ανθρώπου στην πραγματικότητα, απλά μεγαλώνοντας το ξεχνάμε) είναι η διασκέδαση. Και όταν λέμε διασκέδαση δεν εννοούμε μόνο να αφήνετε το παιδί σας να παίζει όσο θέλει ή να τρώει κάθε μέρα παγωτό. Εννοούμε εσάς. Την παρουσία σας στην ζωή του, και μάλιστα την χαρούμενη παρουσία σας. Προσωπικά, από τις πιο χαρούμενες στιγμές της ζωής μου ως παιδί, όσο μπορώ να θυμηθώ, ήταν όταν έπαιζα με τον μπαμπά μου επιτραπέζια. Και πέρναγα καλά, επειδή πέρναγε και εκείνος καλά. Και το καταλάβαινα. Όλα τα παιδιά το καταλαβαίνουν. Παίζοντας τα παιδιά μαθαίνουν βασικά πράγματα για την ζωή τους, αναπτύσσουν τα ταλέντα τους αλλά και την ιδιοσυγκρασία τους. Γίνονται καλύτερα σε αυτά που τους αρέσουν και όσο καλύτερα γίνονται, αμφίδρομα, τόσο πιο ευτυχισμένα νιώθουν. Επίσης, δεν χρειάζεται να τα βοηθάτε συνέχεια όταν αντιμετωπίζουν μικροπροβλήματα για να μην στεναχωρηθούν. Η ικανότητα του να μάθουν να λύνουν μόνα τους τα προβλήματά τους θα τα κάνει ακόμα πιο χαρούμενα. Θα τα μάθει να νιώθουν ανεξάρτητα και να αναπτύξουν την αυτοπεποίθησή τους. Είναι απλό: Για να εκτιμήσουν την χαρά, πρέπει να μάθουν τι σημαίνει στεναχώρια. Εσείς, άλλωστε, είστε πάντα εκεί όταν τα πράγματα δυσκολέψουν πολύ.

Ακόμα, αξίζει να λάβουμε υπ’όψιν μας τις έρευνες που λένε ότι ένας γονιός μπορεί να περάσει την ιδιοσυγκρασία του στο παιδί του, όχι μέσω των γονιδίων αλλά μέσω της συμπεριφοράς του. Έτσι, αφού τα παιδιά μιμούνται τον συναισθηματικό μας κόσμο, είναι αυτονόητο πως όσο πιο χαρούμενοι είμαστε εμείς τόσο πιο χαρούμενα θα είναι και τα παιδιά μας. Παρατηρήστε, π.χ., ένα μωρό. Όταν γελάτε θα γελάσει και αυτό, και θα μάθει να γελάει συχνά. Αρκεί να μην προσποιούμαστε ότι είμαστε χαρούμενοι, γιατί το παιδί μας θα το καταλάβει.

Η σημασία της αισιοδοξίας
Ένα βασικό κλειδί στο να καταφέρουμε να κάνουμε τα παιδιά μας πιο χαρούμενα -κάτι που προκύπτει από διάφορες δημοσκοπήσεις που γίνονται κατά καιρούς στα Ελληνόπουλα στην εφηβεία- είναι να τα κάνουμε να νιώθουν πιο αισιόδοξα. Επειδή καθώς το παιδί μεγαλώνει, δε μπορούμε να είμαστε κάθε στιγμή δίπλα του για να το προστατεύουμε από προβλήματα και στεναχώριες, είναι σημαντικό από μικρή ηλικία να το μάθουμε να βλέπει από μόνο του την ζωή με θετικό μάτι. Γιατί με αυτόν τον τρόπο θα καταφέρνει να τα ξεπερνά πιο εύκολα και γρήγορα. Άλλωστε, σύμφωνα με τους επιστήμονες οι αισιόδοξοι άνθρωποι αφενός είναι πιο υγιείς, αφετέρου είναι και πιο τυχεροί! Τι άλλο μπορεί να εύχεται ένας γονιός για το παιδί του;

Και σε αυτήν την περίπτωση ισχύει η θεωρία της μίμησης του παιδιού προς τον γονιό. Είναι δεδομένο πως όσο πιο χαμογελαστοί, φιλικοί και πρόσχαροι είναι οι γονείς, άλλο τόσο θα είναι και το παιδί αν μάθει έτσι από μικρό. Και δεν είναι δύσκολο να το πετύχουμε αυτό. Όταν είμαστε με το παιδάκι μας, πάντα μπορούμε να βρίσκουμε αφορμές για χαρά και κέφι, μέσα από συζητήσεις, παιχνίδια, εκπλήξεις, όνειρα και σχέδια για το μέλλον που θα το κάνουν να νιώθει την σιγουριά πως και αύριο θα είναι έτσι χαρούμενο, μαζί σας. Αυτή η σιγουριά δίνει στα παιδιά ηρεμία και η ηρεμία τα κάνει, φυσικά, χαρούμενα.

Ακόμα, όσο τυπικό κι αν ακούγεται, το να επιβεβαιώνουμε στο παιδί μας την θετική και αισιόδοξη πλευρά την ζωής με φράσεις όπως «όλα θα πάνε καλά», «όλα θα γίνουν», «θα βρούμε μία λύση» κ.λ.π. θα του δημιουργήσουν υποσυνείδητα μία ασφάλεια που θα το ακολουθεί σε όλη του την ζωή. Θα το μάθετε έτσι να μην φοβάται τα λάθη του, ότι με τα λάθη θα μάθει και θα γίνει καλύτερο, ότι προσπαθώντας η ζωή μας μπορεί να γίνει καλύτερη. Ότι η ζωή, μπορεί να έχει δυσκολίες, αλλά είναι τόσο όμορφη. Εσείς το ξέρετε ήδη, το νιώθετε όταν κρατάτε αγκαλιά το παιδί σας. Δώστε του τα κλειδιά να νιώσει και αυτό το ίδιο. Κάντε το χαρούμενο.

Επιμέλεια: Έλενα Μπούλια