Είναι η Αθήνα το νέο Βερολίνο;

Η έλευση της Documenta 14 πέρσι στην πόλη αποτέλεσε εναρκτήριο λάκτισμα για μια –γενική μεν, αλλά πέρα για πέρα ενδιαφέρουσα – σύγκριση μεταξύ Αθήνας και Βερολίνου.

Ναι, οι δύο πόλεις είναι αρκετά διαφορετικές μεταξύ τους, όμως προσεγγίζοντας διάφορες πτυχές της καλλιτεχνικής και αστικής καθημερινότητας δείχνουν να… μοιάζουν επίσης αρκετά.

H Aθήνα είναι οι κάτοικοί της

Όπως και το Βερολίνο. Είναι οι άνθρωποι που παλεύουν για κάτι καλύτερο, που αντιμετωπίζουν τις καθημερινές δυσκολίες μέσα από συλλογικότητες που έχουν απώτερο σκοπό την αλληλεγγύη. Είναι μια πόλη διαρκώς ανήσυχη, που ποτέ δεν επαναπαύεται, μια μητρόπολη όπου διαρκώς κάτι, κάπου συμβαίνει και ο επισκέπτης ή κάτοικος καλείται να το ανακαλύψει συμμετέχοντας σε ένα πλουραλιστικό και πολυπολιτισμικό «κυνήγι θησαυρού» στους δρόμους της.

Και οι καλλιτέχνες της

Και στις δύο πόλεις οι περισσότεροι καλλιτέχνες δεν ζουν από την Τέχνη τους. Θα τους βρεις να σερβίρουν, να χτυπάνε ποτά στα σέικερ, να μοιράζουν φυλλάδια, να κάνουν δουλειές του ποδαριού για να μπορέσουν να «καλλιτεχνίζονται». Παραμένουν και αυτοί ανήσυχοι, δίνοντας το στίγμα τους στην πόλη που τους περικλείει και φροντίζοντας να κάνουν πάντα κάτι, κάπου για να εκφράσουν την Τέχνη που εκπροσωπούν.

Η Αθήνα είναι «εμείς»

Στην Αθήνα το συλλογικό υπερέχει του ατομικού, ιδιαίτερα στον καλλιτεχνικό χώρο. Από τις εκθέσεις μέχρι τις κινηματογραφικές παραγωγές και τις θεατρικές παραστάσεις, η έννοια της ομάδας υπερισχύει. Κοινός τόπος και στις δύο πόλεις το «εμείς» έναντι του «εγώ» στην Τέχνη, και τη ζωή. Άνθρωποι πολλών ειδικοτήτων και εθνών, δημιουργούν μαζί και χρηματοδοτούν μαζί την έννοια της ομάδας.

Είναι μποέμ

Γκάζι, Κεραμεικός, Μεταξουργείο, Εξάρχεια. Μια μποέμ, απροσποίητη ατμόσφαιρα αποτελεί κοινό τόπο και στις δύο μεγαλουπόλεις. «Χύμα» μπαρ και καφενεία ανοίγουν συνεχώς διατηρώντας την αυθεντικότητά τους, απευθυνόμενα στην νεολαία των ελαχίστων ευρώ και δίνοντας το στίγμα μιας ζωντανής φοιτητούπολης. Δεν είναι άλλωστε παράξενο το γεγονός ότι αυτός ο μποέμ χαρακτήρας της πόλης αποτελεί πόλο έλξης για ομάδες ανθρώπων που έρχονται εδώ από το εξωτερικό, όχι μόνο για να χαζέψουν τα αξιοθέατά της, αλλά για να μείνουν μόνιμα.

Φύσει industrial

Αρχιτεκτονικά οι διαφορές είναι μπόλικες, όμως ο βιομηχανικός χαρακτήρας και στις δύο πόλεις είναι παρών. Κτίρια εγκαταλειμμένα ή μη, μπαρ νέα και παλιά, ολόκληρες περιοχές με ετοιμόρροπα κτίρια ή άλλες που έγιναν μόδα λόγω αυτών (βλ. Γκάζι). Η βιομηχανική γοητεία της Αθήνας – αν μπορεί να θεωρηθεί γοητεία – είναι πανταχού παρούσα.

Η πατρίδα του design

Για κάποιους «βρωμιές» για άλλους Τέχνη, το street art διαμορφώνει τον εικαστικό outdoor χαρακτήρα μιας γκρίζας πόλης, η οποία αποκτά κατά τόπους χρώμα και ζωντάνια χάρη σε εντυπωσιακά stencils, έργα τέχνης από σπρέι και μπογιά σε αμέτρητα τετραγωνικά ετοιμόρροπων τοίχων, φτιαγμένα από artists που διακρίνονται σε εκθέσεις του εξωτερικού αλλά και εγχώριες. Οι «γκραφιτάδες» των δύο πόλεων βάζουν το δικό τους, άλλοτε ασπρόμαυρο άλλοτε γεμάτο χρώμα, περίγραμμα στις γειτονιές. Το design έχει την τιμητική του. Μόδα δεν είναι οι ηθοποιοί ή οι μουσικοί, αλλά οι designers πάσης φύσεως: street artists, fashion, visual.

Είναι (και) τέκνο

Ναοί της ηλεκτρονικής μουσικής στο μεν Βερολίνο, techno και electro πανδαιμόνιο στην μεν πόλη της Παλλάδας. Για όσους δεν το έχουν καταλάβει τα τελευταία χρόνια η πόλη υποδέχεται μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα – θρύλους του είδους που σημάδεψε τη βραδινή ζωή της Γερμανικής πρωτεύουσας. Το αθηναϊκό κοινό λικνίζεται σε ήχους ηλεκτρονικά «σκληρούς» σε εβδομαδιαία βάση, με τα dance parties και events να δίνουν και να παίρνουν ενέργεια σε κάθε ηλικιακή ομάδα.

Multi Culti κουζίνες

Το ζήτημα της μετανάστευσης στις δύο πόλεις εκφράζεται μέσα από μια νόστιμη οδό που γεμίζει αρώματα και μπαχάρια κάθε στενό τους. Στο Βερολίνο σχεδόν σε κάθε γωνιά του θα βρεις γεύσεις Κίνας, Βιετνάμ, Λιβάνου, Ανατολής. Η Αθήνα πάλι σφύζει από πολυπολιτισμική γαστρονομία, αδύνατο να μη βρεις έστω και μία από τις κουζίνες του κόσμου που να μη βρίσκει την έκφρασή της εδώ, είτε μέσα σε κυριλάτα ethnic εστιατορια είτε street διευθύνσεις που μοσχοβολάνε τσίκνα και ανατολίτικο μπαχάρι.

Νικόλας Γεωργιακώδης