Τι συμβαίνει όταν πεθαίνουμε: 5 ενδιαφέρουσες θεωρίες

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Τι συμβαίνει όταν πεθαίνουμε; Δυστυχώς η επιστήμη δεν έχει καταφέρει μέχρι στιγμής να δώσει απάντηση στο προαιώνιο αυτό ερώτημα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο καθένας δεν έχει σχηματίσει την δική του θεωρία για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Ένα σύντομο γκάλοπ στο Facebook με έφερε αντιμέτωπο με απαντήσεις όπως:

«Τίποτα» - Νικόλας
«Σαπίζουμε» - Δημήτρης
«Τροφή για τα σκουλήκια» - Βασίλης
«Αν υπάρχει Θεός τον πίνουμε» - Σάκης
«Τίποτα. Δεν μπορούμε να ξέρουμε όμως» - Κώστας
«Όσοι είναι καλά παιδιά θα πάνε στο bar Άδεισο» - Δημήτρης
«Ο,τι και πριν γεννηθούμε. Όλα τα άλλα είναι να ´χαμε να λέγαμε (βασικά να έχουν οι θρησκείες να λένε...)!» - Θοδωρής
«Ἀφοῦ ἀποθάνετε, αἰωνίως θὰ καίγσεσθε εἰς τὸ πῦρ τὸ ἐξώτερον ἐνῶ ἡμεῖς, οἱ βασιλόφρονες οὕτως εἰπεῖν, θὰ αἰνοῦμε τὸν Κύριον ἐν χορδαῖς καὶ ὀργάνων εἰς τὴν βασιλείαν Του!» - Ὑπομοίραρχος Ἑλληνικῆς Βασιλικῆς Χωροφυλακῆς

Ενδιαφέρουσες, αν μη τι άλλο, όμως ανά τους αιώνες έχουν διαμορφωθεί και μερικές ακόμα, οι οποίες παρουσιάζουν πολύ περισσότερο ενδιαφέρον. Παρακάτω ακολουθούν πέντε από τις πιο διαδεδομένες. Εσείς τι πιστεύετε;

Ο θάνατος δεν είναι το τέλος

Το 2007, ο Αμερικανός επιστήμονας Robert Lanza διατύπωσε τη θεωρία του Βιοκεντρισμού. Σύμφωνα με αυτήν την θεωρία, η οποία προέρχεται από τον χώρο της κβαντοφυσικής και της θεωρίας των παράλληλων Συμπάντων, το Σύμπαν υπάρχει μόνο γιατί υπάρχει ο παρατηρητής, δηλαδή ένα ζωντανό υποκείμενο. Όπως υποστήριξε ο Lanza, η ζωή προϋπάρχει της φυσικής και της χημείας και δεν υφίσταται όπως της αντιλαμβανόμαστε εμείς, γιατί υπάρχει έξω από την έννοια του χρόνου όπως τον ξέρουμε.

Ο εγκέφαλός μας δηλαδή αδυνατεί να κατανοήσει το συμπαντικό άπειρο και έτσι περιορίζεται, σύμφωνα με τον Βιοκεντρισμό, στην κατανόηση ενός συγκεκριμένου χωροχρόνου κατανοώντας τον θάνατο ως το τέλος μιας ζωής. Όμως δεν μπορεί να κατανοήσει ότι αυτό το «τέλος» υφίσταται σε ένα Σύμπαν το οποίο δεν έχει χρόνο ούτε χώρο. Εν ολίγοις, η θεωρία του Lanza λέει, μεταξύ άλλων, ότι η εμπειρία του θανάτου μπορεί να υφίσταται όπως τη βιώνουμε με τον «περιορισμένης» λειτουργίας εγκέφαλό μας, αλλά η εμπειρία αυτή δεν ανταποκρίνεται σε μια αντικειμενική πραγματικότητα.

Η «αστρόσκονη»

Ο διάσημος αστρονόμος Carl Sagan, δημιουργός του ντοκιμαντέρ Cosmos, είχε πει πως στη διάρκεια της γέννησης του Σύμπαντος γεννήθηκαν δύο χημικά στοιχεία, το Υδρογόνο και το Ήλιο, ενώ όλα τα υπόλοιπα που υπάρχουν ελεύθερα στη φύση, γεννήθηκαν στο εσωτερικό των άστρων, στις θερμοπυρηνικές τους αντιδράσεις και στις «επιθανάτιες» αστρικές τους εκρήξεις.

Σύμφωνα με τον Sagan, χωρίς τις αστρικές εκρήξεις των σουπερνόβα δεν θα υπήρχαν πλανήτες και δορυφόροι. Χωρίς τις σουπερνόβα δεν θα υπήρχε η Γη, δεν θα υπήρχαν βράχια και βότσαλα, δεν θα υπήρχαν φυτά και ζώα. Χωρίς τις εκρήξεις αυτές, δεν θα υπήρχε ο άνθρωπος. Επομένως, ολόκληρη η ύλη στα σώματά μας, όλα τα χημικά στοιχεία που το αποτελούν, φτιάχτηκε στην «κόλαση» τέτοιων αστρικών «θανάτων». Είμαστε δηλαδή, αστράνθρωποι που δημιουργηθήκαμε από χημικά στοιχεία φτιαγμένα στις θανατηφόρες εκρήξεις υπεργιγάντιων άστρων. Είμαστε αστρόσκονη, και κάποια μέρα θα ξαναγυρίσουμε στα άστρα. Γιατί, σύμφωνα με τον ίδιο, ακόμη κι όταν πεθάνουμε, τα χημικά στοιχεία των σωμάτων μας δεν πρόκειται να εξαφανιστούν, αλλά θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν στο Σύμπαν.


Τα παράλληλα σύμπαντα

Σίγουρα θα έχετε ακούσει κάποια στιγμή για την θεωρία των Παράλληλων Συμπάντων. Σύμφωνα με αυτήν, σε πολύ γενικές γραμμές, το Σύμπαν διακλαδίζεται σε πολλαπλά αντίγραφά του, και έτσι ένα oν μπορεί να έχει πολλές ταυτόσημες υπάρξεις σε πολλά χωροχρονικά σημεία, είτε του ίδιου σύμπαντος είτε άλλων. Έτσι όταν πεθαίνουμε, πεθαίνουμε μόνο σε αυτό το Σύμπαν που ζούμε. Όμως υπάρχει ένας άπειρος αριθμός άλλων Συμπάντων στα οποία… ζούμε και βασιλεύουμε. Αν πεθάνουμε δηλαδή σε ένα ατύχημα, μπορεί ο θάνατός μας να φαίνεται τελεσίδικος, αλλά σύμφωνα με τη θεωρία των πολλών Συμπάντων σε ένα άλλο κλάδο της πραγματικότητας το ατύχημα δε συνέβη κι εμείς εξακολουθούμε να ζούμε.

Επίσης, σύμφωνα με μια πιο «ελεύθερη» ερμηνεία της παραπάνω θεωρίας, υπάρχει η πιθανότητα να γεννηθούμε ξανά σε κάθε παράλληλο Σύμπαν, ζώντας τη ζωή μας ξανά και ξανά με παραλλαγές. Έτσι την μια φορά μπορεί να είμαστε π.χ. γιατροί και την άλλη δικηγόροι. Οι υποστηρικτές αυτής της θεωρίας, φέρνουν ως παράδειγμα το déjà vu, θεωρώντας ότι το φαινόμενο αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δύο Σύμπαντα συγκρούονται και έτσι νοιώθουμε ότι έχουμε βιώσει εκείνη τη στιγμή παλαιότερα, επειδή όντως την έχουμε βιώσει αλλά σε ένα άλλο Σύμπαν.

Πάνω στη θεωρία των Παράλληλων Συμπάντων, «πατάει» και μια άλλη θεωρία, εκείνη των μεμβρανών ή χορδών. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, το σύμπαν μας υπάρχει μέσα σε έναν πολυδιάστατο υπερχώρο έντεκα συνολικά διαστάσεων, όπου υπάρχουν και άλλες μεμβράνες που αντιπροσωπεύουν παράλληλα με το δικό μας σύμπαντα. Οι δονήσεις αυτών των μεμβρανών ή χορδών, επηρεάζει τη συμπεριφορά όλης της ύλης στο Σύμπαν και στις έντεκα διαστάσεις.

Δείτε ένα κατατοπιστικό βίντεο για τη Θεωρία των Παράλληλων Συμπάντων:



Η θεωρία της Εξομοίωσης
Αν έχετε δει το Matrix ή το The 13th Floor πιθανότατα αυτή η θεωρία να σας είναι οικεία. Η κεντρική της ιδέα «πάει» κάπως έτσι: Αν οι άνθρωποι μπορέσουν κάποια στιγμή να προσομοιώσουν το Σύμπαν μας (ακόμα και σε μικρότερες διαστάσεις), τότε λογικά είναι το ίδιο πιθανό ένα ον σε αυτό το Σύμπαν επίσης να εξομοιώσει ένα Σύμπαν. Το εξομοιωμένο Σύμπαν σε αυτό το Σύμπαν μπορεί επίσης να εξομοιώσει ένα Σύμπαν…. και ούτω καθ’ εξής. Έτσι καταλήγουμε με έναν εικονικά άπειρο αριθμό εξομοιωμένων Συμπάντων και ένα πραγματικό Σύμπαν. Πώς όμως ξέρουμε αν βρισκόμαστε στο πραγματικό Σύμπαν ή σε έναν εξομοιωτή;

Πολύ απλά, δεν ξέρουμε. Και αν βρισκόμαστε σε μια εξομοίωση Σύμπαντος, οι πιθανότητες για κάποια μορφή μετά θάνατον ζωής είναι υπαρκτές, όσο παράξενο και αν φαίνεται. Για παράδειγμα, μπορεί το «Σύμπαν» μας απλά να υφίσταται μια «επανεκκίνηση» και να ζούμε ξανά τις ζωές μας ή να ήμαστε στην πραγματικότητα «είδωλα» ενός όντος υψηλότερου επιπέδου σε ένα διαφορετικό Σύμπαν και όταν πεθάνουμε, θα ξυπνήσουμε στο σώμα κάποιου περίεργου εξωγήινου όντος.

Η Θεωρία της Εξομοίωσης έχει μια κάποια επιστημονική αξιοπιστία, αν και μέχρι στιγμής δεν εξετάζεται σοβαρά ως πιθανότητα. Ένας Σουηδός καθηγητής Φιλοσοφίας της Οξφόρδης εν ονόματι Nick Bostrom, υποστήριξε ότι είναι πιο πιθανό να βρισκόμαστε σε μια τέτοια προσομοίωση από το να μην βρισκόμαστε και δικαιολόγησε τη σκέψη του λέγοντας ότι αν τέτοιες προσομοιώσεις είναι πιθανές στη θεωρία, τότε αργά ή γρήγορα οι άνθρωποι θα τις δημιουργήσουν και κατά πάσα πιθανότητα θα δημιουργήσουν μπόλικες από δαύτες. Κι’ αν γίνει αυτό, μακροχρόνια θα υπάρξουν πολλοί περισσότεροι προσομοιωμένοι κόσμοι από μη προσομοιωμένους. Έτσι στατιστικά είναι πιο πιθανό να ζούμε σε έναν προσομοιωμένο κόσμο απ’ ό,τι σε έναν πραγματικό.

Η Θεωρία του Παράδεισου και της Κόλασης

Ο Παράδεισος και η Κόλαση αποτελούν τη βάση των κλασικών θρησκειών της Μέσης Ανατολής και είναι ίσως η πιο διαδεδομένη (και παραδόξως αποδεκτή από την πλειοψηφία του πληθυσμού) θεωρία για το τι συμβαίνει αφού πεθάνουμε. Αυτή η πεποίθηση, η οποία μεταδίδεται από γενιά σε γενιά και διαφέρει ελάχιστα ανάλογα με την εκάστοτε θρησκεία, βασίζεται στην ιδέα ότι όλοι έχουμε αιώνιες ψυχές και ανάλογα με τις πράξεις μας σε αυτή τη ζωή, είτε θα βρεθούμε στις πύλες του Παραδείσου ή θα καούμε στις φλόγες της Κόλασης. Απλά πράγματα.

Προφανώς μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να αποδεικνύουν κάτι τέτοιο, όμως υπάρχουν μερικά επιχειρήματα τα οποία κατά κάποιον τρόπο ευσταθούν. Το πρώτο αφορά την απιθανότητα της ύπαρξής μας. Από μαθηματικής πλευράς, οι πιθανότητες να βρισκόμαστε εδώ, σήμερα είναι ελάχιστες, σχεδόν μηδενικές (δείτε εδώ μια εικόνα που τις περιγράφει). Και αν το σύμπαν μας έχει πεπερασμένο χαρακτήρα από τη φύση του, θα φαινόταν αστείο να υποστηρίξουμε ότι βρισκόμαστε εδώ τυχαία. Έτσι οι εναλλακτικές είναι είτε ένα άπειρο Σύμπαν, είτε άπειρα παράλληλα Σύμπαντα είτε απλά ένας… Δημιουργός.

“Do I fear death? No, I am not afraid of being dead because there's nothing to be afraid of, I won't know it. I fear dying, of dying I feel a sense of waste about it and I fear a sordid death, where I am incapacitated or imbecilic at the end which isn't something to be afraid of, it's something to be terrified of.” 

Christopher Hitchens -Αγγλοαμερικανός συγγραφέας και αρθρογράφος