Οι… μουτζούρες βοηθούν στην αυτοσυγκέντρωση (!)

Μήπως είστε και εσείς από τους τύπους που ζωγραφίζουν καλικαντζούρες; Ξέρετε, από αυτούς που ενώ μιλάνε στο τηλέφωνο ή παρακολουθούν ένα meeting, ή μία συνέντευξη ή ένα μάθημα σχεδιάζουν ασυναρτησίες σε όποιο χαρτί βρεθεί μπροστά τους, οι οποίες ασυναρτησίες όμως μπορεί να αποδειχθούν μικρά «έργα τέχνης», με τα οποία κολλάτε και συνεχίζετε να ασχολείστε ακόμα και όταν κλείσετε το τηλέφωνο. Και συχνά οι άλλοι σας γκρινιάζουν, «με προσέχεις;», «ακούς τι λέω;», «τι βλακείες μουτζουρώνεις πάλι εκεί;». Το μήνυμα που κρύβεται, όμως, στις φράσεις τους είναι: Συγκεντρώσου.

Και εσείς συχνά απαντάτε «δεν ακούω με τα μάτια!» και έχετε δίκιο. Γιατί στην πραγματικότητα έχετε προσέξει τα πάντα από αυτά που ακούτε, και με το παραπάνω. Αυτό τουλάχιστον αποδεικνύει μία νέα έρευνα που διαβάσαμε σήμερα στο www.time.com, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Applied Cognitive Psychology και διεξάχθηκε από την ψυχολόγο Jackie Andrade του Πανεπιστημίου του Plymouth της νότιας Αγγλίας. Η έρευνα, λοιπόν, λέει ότι όταν τους ζητείται να επαναλάβουν ανιαρές συζητήσεις που άκουσαν (π.χ. σε κάποια βαρετή διάλεξη) οι τύποι που κάνουν αυτές τις καλικαντζούρες (οι doodlers όπως είναι ο όρος στα αγγλικά) θυμούνται πολλά περισσότερα από τους μη-doodlers.

Το πείραμα
Στην σύντομη αλλά ενδελεχή της έρευνα, η Andrade χώρισε 40 συμμετέχοντες σε δύο γκρουπ των 20. Και οι 40 ολοκλήρωσαν ένα άσχετο ψυχολογικό πείραμα και περισσότεροι είχαν στο μυαλό τους να γυρίσουν σπίτι (ή να πάνε για καφέ). Πριν από αυτό, όμως, τους ζητήθηκε αν μπορούσαν να ξοδέψουν πέντε ακόμα λεπτά για να βοηθήσουν στην έρευνα. Οδηγήθηκαν, λοιπόν, σε ένα ήσυχο δωμάτιο και εκεί τους ζητήθηκε να ακούσουν μία κασέτα 2μιση λεπτών, η οποία -τους ενημέρωσαν- ήταν πολύ βαρετή.

Η κασέτα δε ήταν τόσο βαρετή που απορούμε πώς δεν έχουν σκεφτεί ακόμα οι αξιωματούχοι στο Guantanamo να την χρησιμοποιήσουν ως μη-θανάσιμη μέθοδο βασανιστηρίων. Επρόκειτο για ένα κουραστικό (και ψεύτικο) μήνυμα τηλεφωνητή που στην ουσία προσκαλούσε τον ακροατή σε ένα πάρτι γενεθλίων. Ο οικοδεσπότης του πάρτι αναφέρει μία άρρωστη γάτα ενός φίλου, την ανακαινισμένη του κουζίνα, τον καιρό, το καινούργιο σπίτι κάποιου στην εξοχή και ένα ταξίδι στο Εδιμβούργο που περιλάμβανε μουσεία και βροχή. Εν ολίγοις, αναφέρει οχτώ ονόματα περιοχών και οχτώ διαφορετικούς ανθρώπους που θα έρθουν σίγουρα στο πάρτι.

Πριν αρχίσει η κασέτα, στους μισούς από τους συμμετέχοντες στην έρευνα ζητήθηκε να σχεδιάζουν ενώ θα ακούν μικρά τετραγωνάκια και κύκλους σε ένα χαρτί. Τους είπαν να μην ανησυχούν για το αν τα σχέδια αυτά θα είναι προσεγμένα ή πολύ βιαστικά (η Andrade δεν τους είπε συγκεκριμένα να κάνουν καλικαντζούρες, το οποίο θα τους ωθούσε να είναι συνειδητά προσεκτικοί σε όλη την διαδικασία). Στους άλλους μισούς δεν ζητήθηκε τίποτα. Σε όλους όμως, κατά την διάρκεια της ακρόασης, ζητήθηκε να καταγράψουν στη μνήμη τους τα ονόματα αυτών που θα ερχόντουσαν στο πάρτι, κάτι που για τους doodlers θα σήμαινε πως ενώ ζωγράφιζαν θα έπρεπε παράλληλα να προσέχουν τι ακούν.

Το αποτέλεσμα
Στην συνέχεια τα χαρτιά τους απομακρύνθηκαν και ζητήθηκε και στους 40 να ανακαλέσουν προφορικά τα τοπωνύμια και τα ονόματα των ατόμων που θα ερχόντουσαν στο πάρτι. Οι doodlers έκαναν σκόνη τους μη-doodlers! Θυμόντουσαν κατά μέσο όρο 7,5 στοιχεία πληροφοριών (από τα 16), 29% περισσότερο δηλαδή από τους άλλους που θυμόντουσαν κατά μέσο όρο 5,8 στοιχεία.

Η εξήγηση
Γιατί όμως οι καλικαντζούρες ενισχύουν την μνήμη; Η Andrade έχει αναπτύξει διάφορες θεωρίες, αλλά η πιο πειστική είναι ότι όταν ζωγραφίζεις ή σχεδιάζεις δεν αφαιρείσαι ούτε ονειροβατείς. Μπορεί όταν είμαστε αφηρημένοι να σκεφτόμαστε κάτι τελείως αδιάφορο, αλλά στην πραγματικότητα εκείνη την ώρα το μυαλό μας καταβάλει πολλή διαδικαστική ισχύ. Ξεκινάμε να ονειροβατούμε σκεπτόμενοι π.χ. τις διακοπές μας, που μας οδηγεί να σκεφτούμε τους πιθανούς προορισμούς και μετά πόσο θα μας κοστίσει το ταξίδι, αν θα πάμε με αυτοκίνητο ή αεροπλάνο, πού θα βρούμε καλό ξενοδοχείο. Αυτοί οι συνειρμοί απαιτούν αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «εκτελεστική λειτουργία» -για παράδειγμα όταν κάνουμε σχέδια για το μέλλον και συγκρίνουμε τα κόστη και τα οφέλη.

Το να ζωγραφίζεις καλικαντζούρες, αντίθετα, απαιτεί χρήση πολύ λιγότερων εκτελεστικών πηγών, αλλά αρκετή συνειρμική σκέψη, η οποία μπορεί να σε αποτρέψει από το να αφαιρεθείς. Έτσι η προσοχή του doodler παραμένει σε ένα σταθερό επίπεδο (ενώ ζωγραφίζει) και δεν «χάνεται» σε βαθύτερες σκέψεις. Το μυαλό του, δηλαδή, ξοδεύει όση ενέργεια χρειάζεται για να μην παρασυρθεί και αφαιρεθεί μεν ούτε όμως για να σταματήσει τελείως να προσέχει.

Έτσι, αν την επόμενη φορά που θα σκαλίζετε ασυναρτησίες στο χαρτί σας, σας κατηγορήσουν ότι δεν προσέχετε, απαντήστε τους με αυτοπεποίθηση ότι έχετε ακούσει και την παραμικρή λέξη. Μην μας απογοητεύσετε όμως, ε;

Επιμέλεια: Έλενα Μπούλια
Πηγή: www.time.com