Μανωλάδα: «Άγριες» φράουλες και εκμετάλλευση

του Νικόλα Γεωργιακώδη

«Οι φράουλες στην Ηλεία, ο ‘κόκκινος χρυσός’ της Μανωλάδας και της Βάρδας, κρύβει ανθρώπους πρωτοπόρους και αναπτύχθηκε εκτατικά. Υπήρξαν ειδικές καλλιεργητικές πρακτικές...»

Απόσπασμα από την ομιλία του Ανδρέα Παπανδρέου το 2011 στο πλαίσιο ημερίδας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με θέμα: "Η Ελληνική Γεωργία καινοτομεί".

Το σοκαριστικό περιστατικό της συμπλοκής Ελλήνων επιχειρηματιών και αλλοδαπών εργαζομένων στα χωράφια της Μανωλάδας μπορεί να συγκλόνισε την κοινή γνώμη, όμως ήταν το… φραουλάκι στην τούρτα της ανθρώπινης εκμετάλλευσης στην περιοχή. Ο χαρακτηρισμός του από την πολιτεία ως «μεμονωμένου περιστατικού» φαίνεται πως όχι απλά δεν ευσταθεί, αλλά αποτελεί εκτός πραγματικότητας διαπίστωση, μιας και τα παρόμοια περιστατικά τα τελευταία χρόνια ήταν πολλά.

Η ομερτά και τα καρτέλ της φράουλας

Τον Ιούνιο του 2009 σκηνές αμερικάνικου Νότου διαδραματίζονται στην Νέα Μανωλάδα. Δύο αγρότες, ηλικίας 31 και 24 ετών, αποφασίζοντας να πάρουν τον νόμο στα χέρια τους, γρονθοκοπούν δύο μετανάστες που εργάζονταν στις καλλιέργειες της περιοχής και στη συνέχεια τους δένουν σε δίκυκλο σέρνοντάς τους στο κέντρο του χωριού, με την κατηγορία της ζωοκλοπής. Οι θύτες ισχυρίζονται πως οι δύο μετανάστες είχαν κλέψει αιγοπρόβατα από το αγρόκτημά τους, κλοπές που όμως δεν είχαν ποτέ δηλωθεί στην αστυνομία.

Το 2011, ο δημοσιογράφος Γιώργος Πουλιόπουλος και ο φωτορεπορτερ Ιάκωβος Χατζησταύρου δέχονται επίθεση την ώρα που κάνουν ρεπορτάζ για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των αλλοδαπών εργατών στα χωράφια από παραγωγό και «βοηθούς», οι οποίοι τους γρονθοκοπούν. Τον Αύγουστο του 2012, ένας νεαρός Αιγύπτιος βασανίζεται από δύο Έλληνες οι οποίοι ύστερα από διαπληκτισμό για τα λεφτά που του χρωστούν, του σφηνώνουν το κεφάλι στο παράθυρο του αυτοκινήτου και τον σέρνουν στον δρόμο.

Βίντεο μετά τους πρόσφατους πυροβολισμούς στη Μανωλάδα:



«Όλη αυτή η κατάσταση, αυτά τα γεγονότα υφίστανται εδώ και μια δεκαετία και εκπλήσσομαι που αυτές τις ημέρες κάποιοι τεχνηέντως προσπαθούν να τα παρουσιάσουν ως μεμονωμένα περιστατικά», λέει η κ. Νατάσσα Παναγιωτάρα, Πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Αμαλιάδας και αναρωτιέται για το κατά πόσο το κράτος κατάφερε να ασφαλίσει εν μία νυκτί πέντε χιλιάδες αλλοδαπούς εργαζομένους: «Κατέβηκε ο κ. Δένδιας μαζί με μια μεικτή υπηρεσία ελέγχου και κατάφεραν μέσα σε μία νύχτα να ασφαλίσουν τόσο κόσμο;»

Δηλώσεις Δένδια για το περιστατικό:



Σύμφωνα με την κ. Παναγιωτάρα το θέμα με τους ανασφάλιστους εργαζομένους στα χωράφια της Μανωλάδας έχει αφεθεί ηθελημένα στην… τύχη του από το κράτος. «Τόσα χρόνια δεν έχει γίνει τίποτα γιατί πολύ απλά η Μανωλάδα υπάρχει ηθελημένα, δεν εξηγείται αλλιώς. Και δεν είναι μόνο αυτή. Υπάρχουν πολλές «Μανωλάδες» στην Ελλάδα. Όλοι είναι γνώστες και υπήρξα μάρτυρας σε πολλές από αυτές τις επισκέψεις κλιμακίων από το 2008. Έρχονται, λένε είναι τραγικό και δεν μπορεί άνθρωπος να εργάζεται εδώ πέρα και μετά γίνονται Υπουργοί», λέει χαρακτηριστικά.

«Υπουργοποιήθηκαν όλοι και μετά δεν σηκώνουν τηλέφωνο. Και σήμερα πέφτουν από τα σύννεφα. Βγαίνουν οι πολιτικοί της Ηλείας και διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους, όμως είναι όλοι γνώστες. Μάλιστα κάποιοι από αυτούς είναι ιατροί. Τόσα χρόνια δεν τους ενδιέφερε η δημόσια υγεία; Προχθές δηλαδή συνειδητοποίησαν ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά; Όταν άρχισαν να πέφτουν οι πιστολιές; Είναι δυνατόν ολόκληρος Υπουργός να ισχυρίζεται ότι είχε άγνοια;», προσθέτει.

Βίντεο με την συζήτηση επιχειρηματία – αλλοδαπών για την πληρωμή τους:



Οι εργάτες στα χωράφια της Μανωλάδας είναι ως επί το πλείστον αλλοδαποί από το Μπαγκλαντές, την Αίγυπτο, την Ρουμανία και την Αλβανία, όμως το πόσοι από αυτούς εργάζονται νόμιμα ή παράνομα δεν έχει εξακριβωθεί ακόμα. «Δεν γνωρίζω να υπάρχουν Έλληνες, ο Έλληνας δεν θα έμενε αν τον πλήρωναν και του φέρονταν έτσι, θα είχε αποταθεί στις υπηρεσίες γιατί δεν θα φοβόταν να πάει σε αυτές. Το πόσοι από αυτούς είναι παράνομοι δεν το γνωρίζουμε, δεν έχουν γίνει καν έλεγχοι. Ποιος θα μπει εκεί μέσα; Συνειδητοποιείτε ότι στην περιοχή κυριαρχεί ομερτά; Αν θέλω εγώ αύριο να πάω μόνη μου στα θερμοκήπια θα πρέπει να έχω συνοδεία για να το κάνω», αναφέρει η ίδια.

Όσον αφορά το τι πρέπει να γίνει μελλοντικά, η κ. Παναγιωτάρα έχει αποφασίσει να λάβει δραστικά μέτρα, μιας και μέχρι στιγμής ο επιχειρηματίας που φέρεται ως ο ηθικός αυτουργός της επίθεσης δεν έχει δώσει ακόμα εντολή πληρωμής των αλλοδαπών ούτε των φαρμάκων τους. «Θα κάνουμε τον αντίστροφο κύκλο και θα ελέγξουμε τους ελέγχοντες. Από την Τρίτη 23/4 το πρωί, επειδή μας δουλεύουν ψιλό γαζί θα πάρουμε μία μία τις υπηρεσίες, ΙΚΑ, επιθεώρηση εργασίας και υγειονομικό και θα προσπαθήσουμε να μάθουμε τι γίνεται με το θέμα. Δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση», λέει χαρακτηριστικά.

Αξίζει να αναφέρουμε πάντως, πως κατόπιν… μπαλωθιών, ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, κ. Γιάννης Βρούτσης, έδωσε εντολή στον Ειδικό Γραμματέα ΣΕΠΕ κ. Μιχάλη Κανδαράκη να στείλει στην περιοχή κλιμάκιο του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας. Επίσης, ο Συνήγορος του Πολίτη, εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για τις συνθήκες διαβίωσης και τα δικαιώματα των αλλοδαπών εργατών γης, ενώ κάλεσε (ξανά, μετά το 2008) τους αρμόδιους δημόσιους φορείς να αναλάβουν δράση.

Η πλευρά των παραγωγών

Την προηγούμενη Παρασκευή οι πρόεδροι των δύο αγροτικών συνεταιρισμών φράουλας, που δραστηριοποιούνται στην περιοχή «Υρμίνη» και «Ήλιδα», έστειλαν επιστολή στην οποία αναφέρεται μεταξύ άλλων η ανάγκη εύρεσης λύσης για το ανθρωπιστικό ζήτημα των αλλοδαπών εργατών αλλά και η ζημιά που προκαλείται στις πωλήσεις από την ισοπεδωτική στάση των Μέσων.

«Οι πωλήσεις μας έχουν πέσει 50% από αυτό το περιστατικό. Εμείς δεν έχουμε ανασφάλιστους, τους πληρώνουμε κανονικά με εργόσημο. Ουδέποτε είχαμε αντιδράσεις από πλευράς τους. Από εσάς πιο πολλά χρήματα παίρνει ο εργάτης, 25€ καθαρά το εξάωρο. Τα περιστατικά που έγιναν είναι μεμονωμένα, δεν σημαίνει ότι επειδή ένας επιχειρηματίας δεν πληρώνει τους εργαζόμενους ότι όλοι το κάνουμε», λέει ο κ. Ανδρέας Βούλγαρης, Πρόεδρος του αγροτικού συνεταιρισμού «Ηλίδας» και τονίζει ότι για το περιστατικό δεν ευθύνεται κάποιος ντόπιος αγρότης αλλά ένας επενδυτής που ήρθε από την Αθήνα, ο κατηγορούμενος Νίκος Βαγγελάτος: «Αυτός δεν είναι παραγωγός είναι μεγαλέμπορος από την Αθήνα, δεν είναι από εδώ. Απλά έχει νοικιάσει κάποια κτήματα και τα διαχειρίζεται. Τους εργάτες του δεν τους πληρώνει λόγω κρίσης».

«Οι διαφορές εργοδότη - εργαζόμενου δεν λύνονται με βία»

Από την πλευρά του ο κ. Αχμέντ Καλίζ Ιμπραήμ, Πρόεδρος της Ένωσης Μεταναστών Ελλάδος, τίθενται ενάντια στην βίαιη λύση των εργατικών διαφορών. «Στην Μανωλάδα δεν είναι τα μοναδικά περιστατικά προβλημάτων μεταξύ αλλοδαπών και αφεντικών. Υπάρχουν παντού. Όμως η λύση δεν βγαίνει μέσω βίας. Υπάρχουν δικαστήρια, υπάρχει Αστυνομία», λέει, χαρακτηριστικά και επισημαίνει ότι κάθε μέρα έρχονται δεκάδες αλλοδαποί στα γραφεία της Ένωσης για εργασιακά προβλήματα.

«Το θέμα είναι να γίνει κάτι για να μην είναι πλέον παράνομα στην χώρα. Δεν έχουν κανένα χαρτί και φοβούνται να πάνε στην Αστυνομία. Έτσι θεωρούν σωστό να λύσουν τις διαφορές τους με τα λόγια ή με τα χέρια τους. Δεν έχουν άλλη δύναμη. Αυτό όμως πρέπει να αλλάξει και είναι στο χέρι του ελληνικού κράτους να το κάνει», προσθέτει.

Όπως αναφέρει ο κ. Καλίζ, ύστερα από συμφωνία με τους επιχειρηματίες οι αλλοδαποί της Μανωλάδας πληρώνονται 22€ την ημέρα, όμως παραμένουν απλήρωτοι εδώ και έξι μήνες. «Όλα αυτά τα λεφτά τα στέλνουν μετά στην πατρίδα τους, στις οικογένειές τους. Γι’ αυτό ζουν και σε παράγκες μέσα στα χωράφια, για να μην πληρώνουν ενοίκιο. Τι να κάνουμε εμείς; Αυτά είναι δουλειά της Κυβέρνησης. Γνωρίζουν ότι υφίστανται εδώ και χρόνια αυτά τα προβλήματα, όμως δεν κάνουν τίποτα», καταλήγει.