Μονογαμία και απιστία: Είναι θέμα φύλου;

Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο Dr. Alfred Leffingwell ανακάλυψε πως σε μία αγγλική πόλη υπήρχαν τρεις φορές περισσότερα νόθα παιδιά απ’ ό,τι νόμιμα. Εντυπωσιακό; Πρακτικά αυτό σημαίνει πως η «μερίδα του λέοντος» στην κοινωνία είχε –και ίσως έχει- αφήσει την μονογαμία κατά μέρους και… έκανε έρωτα κατά βούληση.

Τι ισχύει σήμερα; Αν το πρότυπο της οικογένειας θέλει το ζευγάρι πιστό και με αποκλειστικότητα, τότε γιατί τα παράπονα περί της απιστίας είναι τόσο «δημοφιλή»; «Πριν τρεις μήνες περίπου κατάλαβα πως η γυναίκα μου έχει σχέση, το έμαθα παγιδεύοντας κινητό και υπολογιστή», λέει αναγνώστης του in2life, ζητώντας την συμβουλή των ειδικών μας, μετά το συζυγικό «κεράτωμα» (δείτε εδώ την απάντηση).

Κάπως έτσι, λοιπόν, σκεφτήκαμε να ψάξουμε λίγο περισσότερο την έννοια της μονογαμίας και της πολυγαμίας. «Οι άνθρωποι αποφάσισαν για λόγους κοινωνικούς να γίνουν μονογαμικοί, δεν είναι όμως στην φύση τους», είχε δηλώσει σε παλαιότερη συνέντευξή του στους «Πρωταγωνιστές» ο διάσημος ψυχίατρος Ματθαίος Γιωσαφάτ.

Πράγματι, αν επιχειρήσουμε μια ανθρωπολογική ανάλυση, θα δούμε πως το concept της μονογαμίας είναι ανύπαρκτο στον πρωτόγονο άνθρωπο. Ο κάθε άνδρας έχει όσες γυναίκες μπορεί, ενώ δεν έχει συνδέσει ακόμη την δράση του με την εγκυμοσύνη της γυναίκας. «Όταν ο άνθρωπος συνδέει το σεξ με την γέννηση παιδιών, τότε εμφανίζονται οι πρώτες μορφές οικογένειας και η «ανάγκη» για μονογαμία», μας λέει η ψυχολόγος του in2life.

Σύμφωνα με τον φυσιολόγο της σεξουαλικής συμπεριφοράς Dr. Robin Baker, η ανάγκη για πολλούς ερωτικούς συντρόφους κρύβεται στην «στρατηγική της αναπαραγωγής». Με απλά λόγια, οι άνθρωποι πάντα έτειναν να έχουν πολλούς συντρόφους για να σιγουρευτούν ότι θα βρουν τα καλύτερα γονίδια για τους απογόνους τους.

Η μάχη των φύλων
«Ο γάμος απαιτεί ειδικό ταλέντο, όπως αυτό ενός ηθοποιού. Η μονογαμία απαιτεί ιδιοφυϊα», είχε πει ο Warren Beatty. Έξυπνου ή όχι, όμως, είναι πάντα στο χέρι του άνδρα η υπόθεση πολυγαμία;

Παλαιότερα ήταν. Ο άνδρας, ως κεφαλή της οικογένειας είχε τον πρώτο λόγο και οι γυναίκες έπρεπε απλώς να ακολουθούν αδιαμαρτύρητα. Ο ισχυρότερος είχε όσα θηλυκά ήθελε. Κατά τον τελευταίο αιώνα, η γυναίκα έχει αρχίσει να ανεξαρτητοποιείται και να αποκτά οικονομική άνεση, που σημαίνει πως δεν χρειάζεται να είναι πλέον υπό την προστασία ενός –και μοναδικού- άνδρα. Έτσι, η πολυγαμία γίνεται και γυναικεία υπόθεση, φέροντας καίριο πλήγμα στα μονογαμικά πρότυπα.

Πλέον, οι αριθμοί ίσως δείχνουν μια πραγματικότητα κρυμμένη στα ένστικτα του ανθρώπου: δεν είναι φτιαγμένος για μονογαμία. Βρετανική έρευνα του 2004, έδειξε ότι μία στις πέντε γυναίκες έχει «παραστρατήσει» από την αποκλειστική σχέση της κάποια στιγμή στην ζωή της, ενώ το 90% των γυναικών έχουν σκεφτεί να απιστήσουν. Φαίνεται, λοιπόν, πως οι άνδρες δεν έχουν το μονοπώλιο στην πολυγαμία.

«Υπολογίζουμε ότι το 30% των Ελλήνων έχει μια δεύτερη μόνιμη σχέση, έναν δεύτερο "γάμο" δηλαδή», έχει δηλώσει ο κ. Γιωσαφάτ, συμπληρώνοντας πως η πλειονότητα των ανδρών έχουν δοκιμάσει την εξωσυζυγική σχέση. «Αυτό δεν σημαίνει πως έπαψαν να αγαπούν τον σύντροφό τους ή ότι η σχέση τους δεν λειτουργεί πια», μας λέει η ψυχολόγος του in2life. «Απλώς χρειάζεται ένα “τρίγωνο” για να ισορροπήσει. Είναι κάτι που συμβαίνει», επισημαίνει.

Ας μιλήσουν οι αριθμοί
Ποιο φύλο δεν έχει, λοιπόν, μέσα του την μονογαμία; Μήπως, τελικά, το «διπλό ταμπλό» είναι κοινό μυστικό; Οι αριθμοί που συνέλεξε το αμερικανικό site MenStuff κάνουν το τοπίο λίγο πιο ορατό:

- 22% των παντρεμένων ανδρών είχαν παράλληλη σχέση τουλάχιστον μία φορά κατά την διάρκεια του γάμου τους.
- 14% είναι το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες.
- Όσο πιο νεαρή η ηλικία, τόσο πιο πιθανή η «λοξοδρόμηση» από την μονογαμία, με τα ποσοστά ανδρών και γυναικών να συμπίπτουν.
- 70% των παντρεμένων γυναικών και 54% των παντρεμένων ανδρών δεν γνώριζαν για την «κρυφή» ερωτική ζωή του συντρόφου τους.

Ίσως γι’ αυτό να γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς οι «ανοιχτές σχέσεις», στις οποίες οι σύντροφοι συμφωνούν εξ αρχής πως μπορούν να έχουν σεξουαλικές επαφές με άλλους ανθρώπους. Χωρίς αμφιβολία, πάντως, όπως μας διαβεβαιώνουν οι ειδικοί, η υπόθεση «μονογαμία» δεν είναι απαραίτητα θέμα φύλου, αλλά της κοινωνίας και, φυσικά, της προσωπικότητας και της ιδέας που έχει για την ηθική ο κάθε άνθρωπος.

Επιμέλεια: Γιώργος Κόκουβας