To Voyager στην άκρη του Ηλιακού μας Συστήματος

Το Voyager I, το διαστημόπλοιο που έχει απομακρυνθεί περισσότερο από κάθε άλλο από την Γη, φτάνει πλέον σε ένα νέο ορόσημο: Την έξοδο από το Ηλιακό Σύστημα. Απέχοντας αυτή τη στιγμή 17,4 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από την πατρίδα του, το "παλαίμαχο" εξερευνητικό όχημα εντόπισε αξιοσημείωτη διαφοροποίηση στην ροή των σωματιδίων που το περιβάλλουν: Τα σωματίδια αυτά, τα οποία απορρέουν από τον Ήλιο, δεν ταξιδεύουν πλέον προς τα έξω, αλλά κινούνται πλαγίως. Αυτό σημαίνει ότι το Voyager πρέπει να βρίσκεται πολύ κοντά στο μεγάλο άλμα προς το διαστρικό σύμπαν –το διάστημα ανάμεσα στα αστέρια.

Ο Edward Stone, επικεφαλής επιστήμoνας στο πρότζεκτ του Voyager, εξυμνώντας τον διαστημικό εξερευνητή, αναφέρθηκε στις εντυπωσιακές πληροφορίες που συνεχίζει να στέλνει στην Γη, 33 χρόνια μετά την απογείωσή του. «Όταν εκτοξεύθηκε το Voyager, οι απτές γνώσεις μας σχετικά με το διάστημα περιορίζονταν σε μόνο 20 χρόνια μελετών, οπότε δεν υπήρχε κάποια βάση για να γνωρίζουμε ότι ένα διαστημόπλοιο θα «άντεχε» τόσα πολλά χρόνια», είπε ο Stone πρόσφατα στο BBC News. «Δεν είχαμε ιδέα πόσο μακριά θα έπρεπε να ταξιδέψουμε για να βγούμε εκτός Ηλιακού Συστήματος. Τώρα ξέρουμε ότι το πολύ σε πέντε χρόνια θα είμαστε για πρώτη φορά έξω από αυτό».

Χείμαρρος σωματιδίων
To Voyager Ι εκτοξεύθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1977, ενώ το ‘αδερφάκι’ του Voyager ΙΙ, στις 20 Αυγούστου 1977. Ο αρχικός στόχος της Nasa ήταν να παρατηρηθούν μακρινοί πλανήτες όπως ο Δίας, ο Κρόνος, ο Ουρανός και ο Ποσειδώνας, κάτι που είχε ήδη γίνει μέχρι το 1989. Τα διαστημόπλοια στάλθηκαν ακόμα πιο μακριά στο διάστημα, με γενική πορεία προς το κέντρο του Γαλαξία.

Συντηρούμενα από ραδιοενεργά πακέτα ισχύος, τα όργανα των διαστημόπλοιων συνεχίζουν να λειτουργούν καλά και να στέλνουν στοιχεία στην Γη. Λόγω της τεράστιας απόστασης που τα χωρίζει από την «πατρίδα» τους, βέβαια, οι πληροφορίες πλέον σήμερα κάνουν περί τις 16 ώρες για να φτάσουν. Οι τελευταίες πληροφορίες σχετικά με τα σωματίδια γύρω από το Ηλιακό Σύστημα προήλθαν από ελέγχους που όργανα του Voyager I πραγματοποίησαν πάνω στην ταχύτητα του ηλιακού ανέμου.

Ο χείμαρρος αυτός των φορτισμένων σωματιδίων σχηματίζει μία εικόνα από φυσαλίδες, γύρω από το Ηλιακό Σύστημα. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται Ηλιόσφαιρα. Ο άνεμος ταξιδεύει με υπερηχητική ταχύτητα μέχρι να διασχίσει ένα κρουστικό κύμα, το οποίο ονομάζεται κύμα τερματισμού. Σε εκείνο το σημείο ο άνεμος επιβραδύνεται δραματικά και φτάνει καυτός σε μία περιοχή που ονομάζεται ηλιόπαυση. Το Voyager υπολόγισε ότι η ταχύτητα του ανέμου στο σημείο που βρίσκεται αυτή τη στιγμή έχει μειωθεί στο μηδέν.

Και συνεχίζει…
«Φτάσαμε στο σημείο όπου ο αέρας από τον Ήλιο, ο οποίος μέχρι τώρα είχε πάντα κίνηση προς τα έξω, πλέον κινείται μόνο πλαγίως έτσι ώστε να μπορεί να καταλήξει κάτω, στην ‘ουρά’ της ηλιόπαυσης, η οποία μοιάζει με κομήτη», είπε ο Dr. Stone, ο οποίος βρίσκεται στο California Institute of Technology, στην Pasadena της California.

Το φαινόμενο αυτό είναι συνέπεια του ανέμου, ο οποίος πιέζει αντίθετα με την ύλη που έρχεται από άλλα αστέρια. Το όρια μεταξύ των δύο είναι η «επίσημη» άκρη του Ηλιακού Συστήματος –η ηλιόπαυση. Όταν το Voyager διασχίσει αυτό το όριο, θα βρίσκεται σε δια-αστρικό σύμπαν.

Τα πρώτα σημάδια ότι το Voyager είχε προσεγγίσει κάτι νέο ήρθαν τον Ιούνιο. Μερικούς μήνες αργότερα οι πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν επιβεβαίωσαν την εν λόγω παρατήρηση. «Όταν συνειδητοποίησα ότι λαμβάναμε ‘ξερά’ μηδενικά εξεπλάγην», λέει o Rob Decker, μελετητής των οργάνων μετρήσεων που βρίσκονται στο Voyager, από το Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory στο Laurel της Maryland. «Το Voyager, ένα διαστημικό αεροσκάφος το οποίο βρίσκεται σε τροχιά εδώ και 33 χρόνια, μας δείχνει ξανά κάτι εντελώς καινούργιο». Και μένουν λίγα μόνο χρόνια ακόμα για την πραγματικά μεγάλη ανακάλυψη…

E.M.
Πηγή: BBC News.com