Έρευνα δύο επιστημόνων από τα Πανεπιστήμια του Ohio και του Friedrichshafen της Γερμανίας αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι νεαρής και προχωρημένης ηλικίας τους εαυτούς τους και τις άλλες ηλικιακές ομάδες. Τα συμπεράσματα αποκτούν ενδιαφέρον χάρη στο εύρημα ότι οι πιο ηλικιωμένοι διαλέγουν να μαθαίνουν αρνητικές ιστορίες για νεότερούς τους.
Σύμφωνα με τους Γερμανούς επικοινωνιολόγους, οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι νιώθουν υποτιμημένοι στο πλαίσιο του κοινωνικού συνόλου, αφού θεωρείται πως οι νέοι είναι η «σημαντική» γενιά που διαμορφώνει σε κάθε εποχή τις εξελίξεις.
Οι δύο επιστήμονες που συνεργάστηκαν για χάρη της έρευνας, η Silvia Knobloch-Westerwick και ο Matthias Hastall, μελέτησαν την συμπεριφορά 276 ατόμων, εκ των οποίων οι 178 ανήκαν στην νεότερη ηλικιακή ομάδα (18-30 ετών), ενώ οι 98 εκπροσωπούσαν την «πρεσβύτερη» ομάδα (50-65 ετών). Αρχικά, έδωσαν την δυνατότητα στον καθένα να «ξεφυλλίσει» ένα ηλεκτρονικό περιοδικό. Σε αυτό υπήρχαν άρθρα με πρωταγωνιστές είτε νέους είτε μεγαλύτερους ανθρώπους, συνοδευόμενα με την ανάλογη φωτογραφία τους. Το περιεχόμενό τους, χωρίς τα υποκείμενα της έρευνας να το γνωρίζουν, διαχωρίζονταν σε αρνητικές και θετικές ειδήσεις.
Αυτό που οι μελετητές παρατήρησαν είναι η τάση των μεγαλύτερων σε ηλικία υποκειμένων να αγνοούν τις ειδήσεις για τους συνομηλίκους τους και να διαβάζουν άρθρα για νεότερούς τους, των οποίων οι περιγραφόμενες πράξεις ήταν αρνητικά φορτισμένες. Την ίδια στιγμή, τα μέλη της νεαρής ομάδας επέλεξαν να επιδοθούν στην ανάγνωση θετικών ειδήσεων για τους συνομηλίκους τους.
Οι υπεύθυνοι του «ηλικιακού πειράματος» απέδωσαν την επιλογή των ηλικιωμένων στην ανάγκη τους για ενίσχυση της αυτοπεποίθησής τους. Οι νέοι δεν έχουν ανάγκη από κάτι τέτοιο, λόγω της θέσης τους στην κοινωνία, που τους προσδίδει το «κύρος» της φρεσκάδας τους. Αντίθετα, τα μεγαλύτερα άτομα επιθυμούν την επιβεβαίωση, μέσω του σχηματισμού κακής εικόνας για τη νέα γενιά και ως εκ τούτου την ανύψωση του δικού τους προφίλ. Την πραγματικότητα αυτή επιβεβαίωσε και η ανάλυση ερωτηματολογίων που απαντήθηκαν από τα ίδια άτομα της έρευνας. Μετά την ανάγνωση των «κακών» ειδήσεων για νέους, η αυτοπεποίθηση των γηραιότερων εμφανίστηκε σε αυξημένα επίπεδα.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στην Γερμανία και όλοι οι συμμετέχοντας κατάγονταν από το συγκεκριμένο κράτος. Ωστόσο, ο «εγκέφαλος» της ανάλυσης, Silvia Knobloch-Westerwick θεωρεί ότι η εθνικότητα δεν παίζει σημαντικό ρόλο. «Τα ίδια αποτελέσματα θα ανέμενα και για τους Αμερικανούς πολίτες, αν μια ανάλογη έρευνα γινόταν στις Ηνωμένες Πολιτείες», είπε χαρακτηριστικά η επικοινωνιολόγος.
Η μελέτη της αυτό-εικόνας μιας κοινωνικής ομάδας, όπως είναι οι ηλικιωμένοι άνθρωποι, αποδεικνύει ότι η κοινωνική μας ταυτότητα επηρεάζει την πρόσληψη ερεθισμάτων, τα οποία κατατάσσουμε στην συνείδησή μας με τον τρόπο που μας βολεύει. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία συνάνθρωποί μας μπορεί να έχουν το προσωνύμιο των «σοφών» και «έμπειρων», αλλά απ’ ό,τι φαίνεται η αυτοεκτίμησή τους χρειάζεται «ενέσεις».
Η έρευνα των Knobloch και Hastall που έφερε στο φως αυτά τα συμπεράσματα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Communication».
Επιμέλεια: Γιώργος Κόκουβας