Γιατί δεν συμπίπτει πάντα το Πάσχα μας με των Καθολικών;

Πώς υπολογίζουμε το Πάσχα εμείς, και πώς οι Καθολικοί, και γιατί κάποιες φορές συμπίπτει και κάποιες όχι; Είναι περίπλοκο, δώσε βάση.
Γιατί δεν συμπίπτει πάντα το Πάσχα μας με των Καθολικών;
Στην εποχή του Google, αν θες να μάθεις πότε έχουμε, είχαμε ή θα έχουμε Πάσχα, γράφεις απλά «Πάσχα [χρονολογία]», παίρνεις την απάντησή σου και ξεμπερδεύεις. Αν όμως είσαι λάτρης των trivia (που στα ελληνικά αποκαλούμε άχρηστες πληροφορίες, αλλά θα μας επιτρέψεις να διαφωνούμε, καμιά πληροφορία δεν είναι άχρηστη) ίσως σε νοιάζει να μάθεις πώς υπολογίζουμε κάθε φορά πότε θα πέσει το Πάσχα.

Θα ξεκινήσουμε από τα βασικά: Σύμφωνα με την απόφαση της Α’ Οικουμενικής συνόδου που έγινε στην Νίκαια το 325 μ.Χ., Πάσχα είναι η πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη Πανσέληνο μετά την εαρινή Ισημερία. Εύκολο, ε;

Δεν είναι όμως τόσο: Η οικουμενική σύνοδος ανέθεσε τότε στον Πατριάρχη της Αλεξάνδρειας να υπολογίσει τις ημερομηνίες της εαρινής πανσελήνου, και κατ’ επέκταση του χριστιανικού Πάσχα, κι αυτός το έκανε με βάση τον κύκλο του Μέτωνα που χρησιμοποιούσαν εκείνη την εποχή (βρισκόμαστε στο 325 μ.Χ., θυμίζουμε) για τον προσδιορισμό των Πανσελήνων. Ο Μέτων ήταν Αθηναίος αστρονόμος που έζησε τον 5ο αιώνα π.Χ. και ο οποίος είχε ανακαλύψει ότι κάθε 19 έτη οι ημερομηνίες των φάσεων της σελήνης επαναλαμβάνονται.

Το πρόβλημα με τον κύκλο του Μέτωνα είναι ότι δεν αντιστοιχεί ακριβώς σε 19 χρόνια –έχει ένα σφάλμα πέντε ημερών, το οποίο μπορεί να έχεις ακούσει να αποκαλούν μετώνειο σφάλμα. Κι επειδή για κάθε σφάλμα υπάρχει και μία διόρθωση, η Εκκλησία της Ελλάδας υπολογίζει το Πάσχα με τη λεγόμενη «μετώνεια διόρθωση»: Στην ημερομηνία της Πανσελήνου που ακολουθεί την εαρινή ισημερία, προσθέτει πέντε μέρες. Η επόμενη Κυριακή, θα είναι η Κυριακή του Πάσχα.

Σε μπερδέψαμε; Έλα να το πούμε με παράδειγμα: Έστω ότι η εαρινή ισημερία είναι στις 21 Μαρτίου –είναι πιο περίπλοκο απ’ αυτό, αλλά θα το πάμε βήμα-βήμα. Φέτος η πρώτη Πανσέληνος μετά τις 21/3 ήταν στις 16 Απριλίου, ημέρα Σάββατο. Την άλλη μέρα, Κυριακή, οι Καθολικοί (που δεν χρησιμοποιούν την μετώνειο διόρθωση) γιόρτασαν το Πάσχα. Εμείς, που χρησιμοποιούμε τη μετώνειο διόρθωση, λέμε ότι η Πανσέληνος δεν ήταν στις 16 Απριλίου –που την είδαμε στον ουρανό– αλλά στις 21 Απριλίου. Γιατί; Γιατί προσθέτουμε όπως είπαμε πέντε μέρες, για να διορθώσουμε το σφάλμα του Μέτωνα.

Και έχει κι άλλο: Εμείς υπολογίζουμε την εαρινή ισημερία με βάση το παλιό ημερολόγιο, το οποίο η Εκκλησία της Ελλάδος συμφώνησε το 1924 να το αποτάξει για χάρη του νέου, του λεγόμενου και Γρηγοριανού, υπό τον όρο όμως ότι θα κρατήσει το παλιό (το Ιουλιανό) για να υπολογίζει το Πάσχα και κάποιες άλλες γιορτές που εξαρτώνται από αυτό. Έτσι, για εμάς το Πάσχα δεν μπορεί ποτέ να πέφτει νωρίτερα από τις 2 Απριλίου, που είναι η εαρινή ισημερία κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο. Κι αυτό εξηγεί γιατί οι Καθολικοί έχουν κάποιες φορές Πάσχα τον Μάρτιο, ενώ εμείς ποτέ.

Για να συμπέσει το Πάσχα ορθόδοξων και καθολικών, πρέπει να υπάρξουν δύο προϋποθέσεις: Πρώτον, η πρώτη πανσέληνος μετά την εαρινή ισημερία να είναι μετά τις 2 Απριλίου. Αυτό φέτος ισχύει, αφού είπαμε πρώτη πανσέληνο είχαμε στις 16/4. Δεύτερον, αυτή η Πανσέληνος να πέσει Κυριακή ή Δευτέρα, έτσι ώστε οι μεν Καθολικοί να υπολογίσουν την κανονική ημερομηνία της, οι δε Ορθόδοξοι να θεωρήσουν ότι «έπεσε» αντίστοιχα Παρασκευή ή Σάββατο (προσθέτοντας τις πέντε μέρες του Μέτωνα) και έτσι να γιορτάσουμε όλοι το Πάσχα την Κυριακή που ακολουθεί. Αυτό φέτος δεν συνέβη, γιατί η Πανσέληνος του Απριλίου έπεσε μέρα Σάββατο, οπότε η Εκκλησία της Ελλάδος την μετράει όχι για 16/4 αλλά για 21/4, εξ ου και έχουμε Πάσχα την Κυριακή 24/4.

Ηρώ Κουνάδη
Μπείτε στη συζήτηση

σχόλια

v