Πώς να διαχειριστείτε τα κομπλιμέντα
Γιατί αρνούμαστε πεισματικά να δεχθούμε τα θετικά σχόλια που μας κάνουν; Η κοινωνιολογία απαντά κι εμείς μαθαίνουμε να διαχειριζόμαστε τα κομπλιμέντα.
Ας υποθέσουμε πως σας προσφέρουν ένα δώρο. Είναι ποτέ δυνατόν, όσο και να μην σας αρέσει, ανοίγοντάς το να πείτε σε αυτόν που σας το χάρισε: «Λυπάμαι, δεν μου ταιριάζει, μπορείς να τα πάρεις πίσω»; Κι όμως, μπορεί στην περίπτωση των απτών δώρων να συνειδητοποιούμε πως η παραπάνω είναι μια ελαφρώς αντικοινωνική συμπεριφορά, αλλά συμβαίνει το ίδιο στην περίπτωση ενός άλλου είδους «δώρων»;
Αναφερόμαστε στα κομπλιμέντα, τα οποία μπορεί κάποιος να μας απευθύνει, αλλά η πρώτη μας αντίδραση είναι να το αποκρούσουμε. «Όταν κάποιος σου λέει κάτι θετικό, επισημαίνει στην ουσία πως παρατήρησε κάτι αξιέπαινο σε εσένα. Όταν αρνείσαι αυτό το κομπλιμέντο, στην ουσία του λες πως δεν έχει ορθή κρίση, καλό γούστο ή ειλικρινείς προθέσεις. Με άλλα λόγια, του ανταποδίδεις τα καλά του λόγια με μια προσβολή», αναφέρει το ιστολόγιο περί «χαμένης ανδροπρέπειας», Art of Manliness. Συγκεντρώνει μάλιστα τους λόγους που τείνουμε να αποκρούουμε τα κομπλιμέντα, καθώς και τους λόγους για τους οποίους δεν θα έπρεπε να το κάνουμε.
*Πώς απορρίπτουμε τα κομπλιμέντα;
Οι κοινωνιολόγοι και οι γλωσσολόγοι διακρίνουν τις αντιδράσεις σε ένα κομπλιμέντο στις εξής τρεις ευρείες κατηγορίες: Αποδοχή, άρνηση και εκτροπή. Παραδόξως(;) η αποδοχή αποτελεί σπάνιο φαινόμενο, ενώ οι περισσότερες αντιδράσεις μας εμπίπτουν στις δύο άλλες κατηγορίες. Δείτε, παρακάτω, παραδείγματα τέτοιων συμπεριφορών:
-Το «αψήφιστο» κομπλιμέντο:
«Έπαιξες εξαιρετικά σήμερα, εσύ κράτησες όλη την ομάδα».
Η απάντηση: «Όκει, πεινάω πολύ, δεν πάμε για φαγητό;»
-Η άρνηση:
«Ο ήχος στο live σας ήταν πολύ καλός»
Η απάντηση: «Ναι, καλά. Χάλια μαύρα ήταν».
-Η αυτο-προσβολή:
«Ωραίο καπέλο!»
Η απάντηση: «Ναι, χρειαζόμουν κάτι να αποσπά την προσοχή από την τεράστια μύτη μου»
-Η αμφισβήτηση:
«Οι καλύτερες φωτογραφίες της έκθεσης είναι οι δικές σου».
Η απάντηση: «Πλάκα κάνεις; Μάλλον δεν έχεις πάει σε πολλές εκθέσεις στη ζωή σου».
-Η μεταβίβαση ευσήμων:
«Το πάρτι ήταν τέλειο, φοβερή οργάνωση»
Η απάντηση: «Στην ουσία η Μαρία τα ετοίμασε όλα μόνη της»
-Το «μπούμερανγκ»:
«Ωραίο το νέο σου κούρεμα».
Η απάντηση: «Δεν πιάνει μία μπροστά στο δικό σου».
-Η αναζήτηση επιβεβαίωσης:
«Ο λόγος που έβγαλες ήταν πολύ καλός, τους έπεισες όλους»
Η απάντηση: «Αλήθεια το πιστεύεις; Εγώ νομίζω ότι έγινα ρεζίλι εκεί πάνω».
-Η απαξίωση:
«Πολύ ωραίο το μπλουζάκι σου».
Η απάντηση: «Είναι παμπάλαιο, το έχω από τα φοιτητικά μου χρόνια».
*Γιατί αποκρούουμε τα κομπλιμέντα;
-Από φόβο μήπως φανούμε υπεροπτικοί: Στην ουσία τρέμουμε μήπως, αποδεχόμενοι τα καλά τους λόγια, φανεί πως… έχουμε καβαλήσει το καλάμι.
-Από ανάγκη να επαναφέρουμε την «ισορροπία»: Ασυνείδητα μερικές φορές, προσπαθούμε να εξισορροπήσουμε τα θετικά λόγια κάποιου με την έμφαση σε κάτι αρνητικό ή με την ανταπόδοση ενός κομπλιμέντου στον άλλον.
-Για να μην αισθανθούμε «υποχρεωμένοι»: Κάποιος μας λέει καλά λόγια, επομένως του χρωστάμε, σωστά;
-Γιατί έχουμε χαμηλή αυτοπεποίθηση: Δεν μπορείς να ενστερνιστείς την θετική γνώμη κάποιου άλλου, όταν εσύ ο ίδιος δεν το πιστεύεις για τον εαυτό σου.
-Από έλλειψη αποφασιστικότητας: Αρκετοί άνθρωποι δεν είναι εξίσου δυναμικοί με άλλους και η «ντροπαλή» τους φύση τους κάνει να πιστεύουν πως το να αποδεχθείς τις δυνατές σου πλευρές δεν είναι κάτι που θα έκανε ένα… καλό παιδί.
-Από καχυποψία: Γιατί άραγε μου κάνει αυτό το κομπλιμέντο ο συγκεκριμένος άνθρωπος; Αυτή η σκέψη πάει πακέτο με όσους είναι γενικότερα καχύποπτοι με τους συνομιλητές του – ή σε κάποιες περιπτώσεις που έχουν δίκιο να μην εμπιστεύονται τα κίνητρα αυτού που στέκεται απέναντί τους.
-Από επιθυμία να φανούμε ακόμη καλύτεροι: Όταν μας επαινούν, συχνά αρνούμαστε να αποδεχθούμε τον έπαινο, για να εισπράξουμε άλλον ένα: Αυτόν της σεμνότητας.
*Γιατί θα έπρεπε να αποδεχόμαστε τα κομπλιμέντα
Αν δεν είναι προφανείς οι λόγοι, ας τους επισημάνουμε: Πρώτον, για να μην προσβάλλουμε αυτόν που μας τα «χαρίζει» και να μην τον κάνουμε να νιώσει άβολα. Από την άλλη, με αυτή μας τη στάση, αποκλείουμε αυτόματα την επανάληψη μιας τέτοιας προσπάθειας από μέρους του: Όταν αποπαίρνουμε όποιον μας λέει καλά λόγια, δύσκολα θα μπει στον κόπο να μας ξαναπεί κάτι θετικό. Φυσικά, θα πρέπει να θυμόμαστε πως πρέπει να τα αποδεχόμαστε και για το δικό μας καλό: Δεν αξίζει να μειώνουμε τον εαυτό μας. Αντίθετα, αξίζει να αφεθούμε στο ευχάριστο αίσθημα πως κάποιος εκτιμά τα καλά στοιχεία μας.
*Πώς να απαντήσετε σε ένα κομπλιμέντο
Κατ’ αρχάς, πρέπει να θυμάστε πως το να αποδεχθείτε και να απαντήσετε στο κομπλιμέντο δεν σας καθιστά αυτόματα υπεροπτικούς. Άλλωστε, η πρώτη απάντηση που θα πρέπει να δώσετε στον συνομιλητή σας είναι απλή και καθόλου υπεροπτική: «Ευχαριστώ»! Όσο για το τι μπορείτε να προσθέστε μετά από αυτό το (τελικά υποτιμημένο) «ευχαριστώ», δοκιμάστε τα εξής:
-«Το χάρηκα πραγματικά», «Χαρά μου που βοήθησα» ή «Χάρηκα που πήγε τόσο καλά» (στην περίπτωση μιας επιτυχίας σας)
-«Δεν θα μπορούσε να συμβεί χωρίς την βοήθεια του τάδε» (ναι, μετά το «ευχαριστώ», μπορείτε να επισημάνετε και την συμβολή άλλων στην επιτυχία)
-«Αυτό που λες σημαίνει πολλά για μένα», «εκτιμώ την γνώμη σου, κανείς δεν μου το έχει ξαναπεί» ή «έναν καλό λόγο τον χρειαζόμουν» (στις περιπτώσεις ένθερμων, ιδιαίτερα προσωπικών κομπλιμέντων)
-«Ξέρεις, κι εσύ έπαιξες εξαιρετικά απόψε, πολύ καλή δουλειά!» (όταν πραγματικά εννοείτε το κομπλιμέντο-«μπούμερανγκ», αξίζει να πείτε κι εσείς έναν καλό λόγο)
Αναφερόμαστε στα κομπλιμέντα, τα οποία μπορεί κάποιος να μας απευθύνει, αλλά η πρώτη μας αντίδραση είναι να το αποκρούσουμε. «Όταν κάποιος σου λέει κάτι θετικό, επισημαίνει στην ουσία πως παρατήρησε κάτι αξιέπαινο σε εσένα. Όταν αρνείσαι αυτό το κομπλιμέντο, στην ουσία του λες πως δεν έχει ορθή κρίση, καλό γούστο ή ειλικρινείς προθέσεις. Με άλλα λόγια, του ανταποδίδεις τα καλά του λόγια με μια προσβολή», αναφέρει το ιστολόγιο περί «χαμένης ανδροπρέπειας», Art of Manliness. Συγκεντρώνει μάλιστα τους λόγους που τείνουμε να αποκρούουμε τα κομπλιμέντα, καθώς και τους λόγους για τους οποίους δεν θα έπρεπε να το κάνουμε.
*Πώς απορρίπτουμε τα κομπλιμέντα; Οι κοινωνιολόγοι και οι γλωσσολόγοι διακρίνουν τις αντιδράσεις σε ένα κομπλιμέντο στις εξής τρεις ευρείες κατηγορίες: Αποδοχή, άρνηση και εκτροπή. Παραδόξως(;) η αποδοχή αποτελεί σπάνιο φαινόμενο, ενώ οι περισσότερες αντιδράσεις μας εμπίπτουν στις δύο άλλες κατηγορίες. Δείτε, παρακάτω, παραδείγματα τέτοιων συμπεριφορών:
-Το «αψήφιστο» κομπλιμέντο:
«Έπαιξες εξαιρετικά σήμερα, εσύ κράτησες όλη την ομάδα».
Η απάντηση: «Όκει, πεινάω πολύ, δεν πάμε για φαγητό;»
-Η άρνηση:
«Ο ήχος στο live σας ήταν πολύ καλός»
Η απάντηση: «Ναι, καλά. Χάλια μαύρα ήταν».
-Η αυτο-προσβολή:
«Ωραίο καπέλο!»
Η απάντηση: «Ναι, χρειαζόμουν κάτι να αποσπά την προσοχή από την τεράστια μύτη μου»
-Η αμφισβήτηση:
«Οι καλύτερες φωτογραφίες της έκθεσης είναι οι δικές σου».
Η απάντηση: «Πλάκα κάνεις; Μάλλον δεν έχεις πάει σε πολλές εκθέσεις στη ζωή σου».
-Η μεταβίβαση ευσήμων:
«Το πάρτι ήταν τέλειο, φοβερή οργάνωση»
Η απάντηση: «Στην ουσία η Μαρία τα ετοίμασε όλα μόνη της»
-Το «μπούμερανγκ»:
«Ωραίο το νέο σου κούρεμα».
Η απάντηση: «Δεν πιάνει μία μπροστά στο δικό σου».
-Η αναζήτηση επιβεβαίωσης:
«Ο λόγος που έβγαλες ήταν πολύ καλός, τους έπεισες όλους»
Η απάντηση: «Αλήθεια το πιστεύεις; Εγώ νομίζω ότι έγινα ρεζίλι εκεί πάνω».
-Η απαξίωση:
«Πολύ ωραίο το μπλουζάκι σου».
Η απάντηση: «Είναι παμπάλαιο, το έχω από τα φοιτητικά μου χρόνια».
*Γιατί αποκρούουμε τα κομπλιμέντα; -Από φόβο μήπως φανούμε υπεροπτικοί: Στην ουσία τρέμουμε μήπως, αποδεχόμενοι τα καλά τους λόγια, φανεί πως… έχουμε καβαλήσει το καλάμι.
-Από ανάγκη να επαναφέρουμε την «ισορροπία»: Ασυνείδητα μερικές φορές, προσπαθούμε να εξισορροπήσουμε τα θετικά λόγια κάποιου με την έμφαση σε κάτι αρνητικό ή με την ανταπόδοση ενός κομπλιμέντου στον άλλον.
-Για να μην αισθανθούμε «υποχρεωμένοι»: Κάποιος μας λέει καλά λόγια, επομένως του χρωστάμε, σωστά;
-Γιατί έχουμε χαμηλή αυτοπεποίθηση: Δεν μπορείς να ενστερνιστείς την θετική γνώμη κάποιου άλλου, όταν εσύ ο ίδιος δεν το πιστεύεις για τον εαυτό σου.
-Από έλλειψη αποφασιστικότητας: Αρκετοί άνθρωποι δεν είναι εξίσου δυναμικοί με άλλους και η «ντροπαλή» τους φύση τους κάνει να πιστεύουν πως το να αποδεχθείς τις δυνατές σου πλευρές δεν είναι κάτι που θα έκανε ένα… καλό παιδί.
-Από καχυποψία: Γιατί άραγε μου κάνει αυτό το κομπλιμέντο ο συγκεκριμένος άνθρωπος; Αυτή η σκέψη πάει πακέτο με όσους είναι γενικότερα καχύποπτοι με τους συνομιλητές του – ή σε κάποιες περιπτώσεις που έχουν δίκιο να μην εμπιστεύονται τα κίνητρα αυτού που στέκεται απέναντί τους.
-Από επιθυμία να φανούμε ακόμη καλύτεροι: Όταν μας επαινούν, συχνά αρνούμαστε να αποδεχθούμε τον έπαινο, για να εισπράξουμε άλλον ένα: Αυτόν της σεμνότητας.
*Γιατί θα έπρεπε να αποδεχόμαστε τα κομπλιμέντα
Αν δεν είναι προφανείς οι λόγοι, ας τους επισημάνουμε: Πρώτον, για να μην προσβάλλουμε αυτόν που μας τα «χαρίζει» και να μην τον κάνουμε να νιώσει άβολα. Από την άλλη, με αυτή μας τη στάση, αποκλείουμε αυτόματα την επανάληψη μιας τέτοιας προσπάθειας από μέρους του: Όταν αποπαίρνουμε όποιον μας λέει καλά λόγια, δύσκολα θα μπει στον κόπο να μας ξαναπεί κάτι θετικό. Φυσικά, θα πρέπει να θυμόμαστε πως πρέπει να τα αποδεχόμαστε και για το δικό μας καλό: Δεν αξίζει να μειώνουμε τον εαυτό μας. Αντίθετα, αξίζει να αφεθούμε στο ευχάριστο αίσθημα πως κάποιος εκτιμά τα καλά στοιχεία μας.
*Πώς να απαντήσετε σε ένα κομπλιμέντο Κατ’ αρχάς, πρέπει να θυμάστε πως το να αποδεχθείτε και να απαντήσετε στο κομπλιμέντο δεν σας καθιστά αυτόματα υπεροπτικούς. Άλλωστε, η πρώτη απάντηση που θα πρέπει να δώσετε στον συνομιλητή σας είναι απλή και καθόλου υπεροπτική: «Ευχαριστώ»! Όσο για το τι μπορείτε να προσθέστε μετά από αυτό το (τελικά υποτιμημένο) «ευχαριστώ», δοκιμάστε τα εξής:
-«Το χάρηκα πραγματικά», «Χαρά μου που βοήθησα» ή «Χάρηκα που πήγε τόσο καλά» (στην περίπτωση μιας επιτυχίας σας)
-«Δεν θα μπορούσε να συμβεί χωρίς την βοήθεια του τάδε» (ναι, μετά το «ευχαριστώ», μπορείτε να επισημάνετε και την συμβολή άλλων στην επιτυχία)
-«Αυτό που λες σημαίνει πολλά για μένα», «εκτιμώ την γνώμη σου, κανείς δεν μου το έχει ξαναπεί» ή «έναν καλό λόγο τον χρειαζόμουν» (στις περιπτώσεις ένθερμων, ιδιαίτερα προσωπικών κομπλιμέντων)
-«Ξέρεις, κι εσύ έπαιξες εξαιρετικά απόψε, πολύ καλή δουλειά!» (όταν πραγματικά εννοείτε το κομπλιμέντο-«μπούμερανγκ», αξίζει να πείτε κι εσείς έναν καλό λόγο)
