Παρκούρ: Η Τέχνη της Φυγής

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Για την πλειοψηφία του ελληνικού κοινού, άγνωστη λέξη. Για τα Ελληνικά ΜΜΕ, αφορμή για χρήση άτοπων (αλλά πιασάρικων) χαρακτηρισμών τύπου «Jackass», «χαβαλεδιάρικο», «extreme sport», «ακροβατικά», «χορός», «Spiderman», «κωλοτούμπες» και «Matrix». Για μερικούς συνειδητοποιημένους νεαρούς που δεν είναι ούτε υπερήρωες ούτε τρελοί, μια ιδιαίτερη σωματική και πνευματική τέχνη η οποία προσφέρει δυνατές συγκινήσεις και αποτελεί μια ιδανική εναλλακτική για όσους έχουν τάσεις φυγής. Το όνομα αυτής; Παρκούρ.

Όπου φύγει – φύγει

Τι είναι το Παρκούρ; Θα αναρωτηθείτε. Το παρκούρ (γαλλικά και αγγλικά: parkour), γνωστό και ως Τέχνη της Φυγής, είναι μια γαλλικής καταγωγής, μη ανταγωνιστική σωματική και πνευματική τέχνη που έχει ως στόχο την ταχύτατη και βέλτιστη δυνατή μετακίνηση από οποιοδήποτε σημείο του χώρου Α σε διαφορετικό σημείο Β, χρησιμοποιώντας μόνο τις ανθρώπινες σωματικές ικανότητες. Για να το κάνουμε λιανά, στην ουσία κινήσεις παρκούρ βλέπουμε στο 99.9% των Χολυγουντιανών ταινιών δράσης, όπου ο ήρωας υπερπηδά φυσικά ή τεχνητά εμπόδια για να ξεφύγει από αυτούς που τον καταδιώκουν.

Όχι, τους traceurs (μαθητές του Παρκούρ) δεν τους καταδιώκει κάποιος, ούτε είναι κασκαντέρ (αν και πολύ πιθανό να γίνουν), ούτε θέλουν να συμμετέχουν στη νέα σεζόν του Jackass. Το μόνο που κάνουν είναι να προπονούνται με βάση αυτό το μοτίβο της φυγής και να καλλιεργούν την ικανότητα να εντοπίζουν εναλλακτικούς τρόπους κίνησης και πορείας, τους οποίους ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν τόσο στη καθημερινή τους ζωή, όσο και σε καταταστάσεις εκτάκτου ανάγκης. Πολεμική τέχνη λοιπόν; Όχι. Extreme Sport; Ούτε. Όσοι εξασκούν το άθλημα είναι ευχαριστημένοι με το να το τοποθετούν στη δική του κατηγορία: «Το Παρκούρ είναι Παρκούρ».

Η τέχνη καθιερώθηκε από τον David Belle τη δεκαετία του '80, και ως γενέτειρά του θεωρείται η Lisses, ένα προάστιο του Παρισιού. Εμπνευστής του Παρκούρ, ωστόσο, είναι ο Βιετναμέζικης καταγωγής Raymond Belle, στρατιώτης, πυροσβέστης και πατέρας και μέντορας του David Belle.

Ο ιδρυτής του Παρκούρ David Belle επί το έργον:



Η φιλοσοφία πίσω από την φυγή

Ένα μεγάλο μέρος του Παρκούρ διέπεται από το ρητό "être et durer", το οποίο μεταφράζεται κυριολεκτικά σε "είναι και διαρκείν". Αυτό σημαίνει ότι η κίνηση ενός traceur δεν πρέπει να είναι αποτελεσματική μόνο ως προς τον άμεσο στόχο του, δηλαδή να μεταφερθεί από το σημείο Α στο Β, αλλά και ως προς τη "διάρκεια" του. Η εξάσκηση του πρέπει να είναι τέτοια, ώστε να μην υπάρχουν τραυματισμοί και καταπόνηση του σώματος, κυρίως των αρθρώσεων. Επίσης, ένα άλλο μέρος του Παρκούρ χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη της ικανότητας να βρίσκει κανείς (εναλλακτικές) λύσεις στα προβλήματα και τα εμπόδια της καθημερινής του ζωής.

Traceur εν Ελλάδι

«Ο κάθε αθλητής θα έχει να σου πει μια διαφορετική ιστορία για το τι τον τράβηξε στο Παρκούρ» μου λέει ο Κώστας Καράσης, traceur εδώ και πέντε χρόνια και δημιουργός της ιστοσελίδας Parkour.gr όταν τον ρωτάω ποια είναι η γοητεία αυτού το αθλήματος. «Η δική μου ξεκινάει από τις πολεμικές τέχνες. Έψαχνα διάφορους τρόπους για να βελτιωθώ, έβλεπα βίντεο, μελετούσα και σε μια φάση έπεσα πάνω σε ένα βίντεο Παρκούρ. Αυτό ήταν. Άρχισα να το χαζεύω και είχε διάφορους τρόπους για το πώς να κυλιστείς στο έδαφος, πώς να πέσεις, πώς να πηδήξεις ένα εμπόδιο. Το μοιράστηκα με φίλους και αρχίσαμε να βγαίνουμε έξω και να πειραματιζόμαστε».

Για τον Κώστα, το Παρκούρ δεν αποτελεί μόνο μια μέθοδος συμπλήρωσης της άσκησής του. Είναι μια τέχνη, μια μέθοδος αυτογνωσίας. «Δεν είναι ότι νιώθω γαμάτος. Είναι ότι ξέρω πώς ένα εμπόδιο μπορώ να το σκαρφαλώσω, ένα άλλο όχι. Ξέρω τα όρια μου», λέει.

Η προπόνηση των traceurs δεν έχει συγκεκριμένα όρια. Προπόνηση Παρκούρ μπορείς να κάνεις παντού, ακόμα και μέσα στο σπίτι σου. Να σημαδέψεις δυο γραμμές και να περάσεις από τη μια γραμμή στην άλλη ή να πηδήξεις πάνω από μια καρέκλα ή από τον καναπέ. Το καλύτερο βέβαια, είναι να βγεις από το σπίτι. «Αυτό που θέλουμε είναι ο κόσμος να σηκωθεί από τον υπολογιστή και από την τηλεόραση. Να τρέξει. Ακόμα και το τρέξιμο είναι μια διαδρομή Παρκούρ. Προπόνηση μπορείς να κάνεις παντού, αρκεί να μην ενοχλείς τον άλλον. Δεν θα πας στην καφετέρια να κάνεις Παρκούρ. Θα πας σε ένα δασάκι, σε ένα άλσος, στην παιδική ή στον ακάλυπτο της πολυκατοικίας σου», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ο Κώστας επί το εργόν:



Αν το καλοσκεφτούμε, Παρκούρ κάναμε από πιτσιρίκια. «Ο άνθρωπος το έχει μέσα του. Έχουμε την τάση να σκαρφαλώνουμε. Αν θυμηθείς την παιδική σου ηλικία έκανες Παρκούρ όταν ανέβαινες στα δέντρα. Απλά το έκανες χωρίς κάποια μορφή. Τώρα που μεγαλώσαμε, θεωρητικά μπορούμε να το κάνουμε πιο ‘επιστημονικά’», καταλήγει ο Κώστας.

Τέχνη μετ’ εμποδίων

Το Παρκούρ στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμα σε νηπιακό στάδιο. Αυτό όμως δεν εμποδίζει παρέες ατόμων, να συγκεντρώνονται σε πλατείες και να κάνουν όλοι μαζί προπονήσεις. Ο καθένας μεταφέρει την εμπειρία του στον άλλον και μαθαίνει από τα λάθη του. Η πιο «δυνατή» κοινότητα Παρκούρ πάντως, βρίσκεται στην Θεσσαλονίκη και έχει πλέον αποκτήσει σταθερό κόσμο και το κυριότερο ποιότητα. Σε αυτό έχει βοηθήσει και η πρώτη επίσημη σχολή Παρκούρ στην συμπρωτεύουσα, η οποία διανύει το τρίτο έτος λειτουργία της. «Υπήρχει πολύς κόσμος που ήθελε να ασχοληθεί, όμως όταν ξεκινάς χρειάζεσαι κάποιον δίπλα σου. Πολύς κόσμος δεν ξεκινούσε γιατί φοβόταν να το κάνει μόνος του, ιδιαίτερα οι κοπέλες», μου λέει ο Τραϊανός Νταβούτης, δημιουργός της σχολής.

Συνέντευξη του Τραϊανού στο κανάλι Nickelodeon:



«Παλαιότερα βγαίναμε όλοι μαζί έξω και ανακοινώναμε σε forum πως θα κάνουμε προπόνηση στο τάδε μέρος και όποιος θέλει ας έρθει. Δεν είχαμε όμως ελεγχόμενο περιβάλλον. Για αυτό έφτιαξα την σχολή μαζί με συνεργάτες και τα παιδιά από το Parkour.gr», προσθέτει. Η σχολή η οποία εδρεύει στο Palais des Sports, προσομοιώνει τις καταστάσεις που θα συναντήσει ένας traceur σε εξωτερικό χώρο, όπως εμπόδια, κάγκελα, τοίχους κτλ. και διαθέτει τα απαραίτητα μέσα προστασίας που δεν θα βρει κάποιος έξω, όπως π.χ. στρώματα για ατυχείς πτώσεις.

Πλάνα από τα μαθήματα στην σχολή:



Θα μπορούσε όμως κάποιος να μάθει εντελώς μόνος του Παρκούρ; Ο Τραϊανός είναι επιφυλακτικός: «Για να κάνεις κάτι τέτοιο μόνος σου θα πρέπει να έχεις μεράκι και να ξεκινήσεις με την προοπτική ότι μπορεί να χτυπήσω. Για αυτό και τα μικρά παιδιά δεν ασχολούνται πολύ. Οι ενήλικες πάντως που θέλουν να ασχοληθούν και το ψάξουν μόνοι τους, μετά από πολλά χρόνια θα μάθουν ακόμα και αν δεν πάνε σε σχολή. Και εμείς που ήμασταν η πρώτη γενιά μάθαμε μόνοι μας. Ταξιδέψαμε στο εξωτερικό, είδαμε πράγματα…».

«Θα πρότεινα πολύ ψάξιμο», καταλήγει, «για το τι είναι, πώς θα πρέπει να γίνονται οι βασικές ασκήσεις. Από εκεί και πέρα έγκειται στην προσωπική σου αντίληψη για το πόσο γρήγορα θα μάθεις. Στην πορεία μπορεί να συναντήσεις προβλήματα που δύσκολα θα ξεπεράσεις μόνος σου, μπορεί να απογοητευτείς, αν μπορέσεις να τα υπερπηδήσεις θα βγεις καλύτερος. Το δύσκολο είναι να μείνεις σε αυτήν την τέχνη χωρίς προπονητή».

Προπονήσεις Παρκούρ στην Αγγλία:



Ο Κώστας από την πλευρά του, πιστεύει πως το Παρκούρ μπορεί να γίνει επικίνδυνο μόνο αν αυτός που θα ασχοληθεί δεν είναι σωστά ενημερωμένος και έχει λάθος εικόνα για το άθλημα. «Είναι αυτά που λέμε φαινόμενα ‘Σούπερμαν’. Κάποιος πιστεύει ότι μπορεί να πηδήξει από ταράτσα σε ταράτσα. Δεν είναι Παρκούρ αυτό. Αν έχει λάθος εικόνα, τότε θα τραυματιστεί και είναι όντως επικίνδυνο. Αν όμως ρωτήσει τα κατάλληλα άτομα και οι πληροφορίες είναι σωστές, τότε το Παρκούρ είναι από τα πιο ασφαλή αθλήματα», λέει. «Τι επικινδυνότητα έχει μια κυβίστηση στο γρασίδι; Πέντε έλξεις στο μονόζυγο; Καμία. Ένα άλμα από ταράτσα σε ταράτσα; Μεγάλη. Αυτό το κάνουν οι επαγγελματίες, δεν το κάνει ο απλός traceur. Παρά μόνο αν βρεθεί σε μια τόσο επικίνδυνη κατάσταση, αν κινδυνεύει η ζωή του. Δεν θα βγαίνει έξω κάθε μέρα και θα πηδάει από ταράτσα σε ταράτσα. Δεν θα πάει να κάνει τον ήρωα και να χτυπήσει. Ίσα ίσα, αυτός που κάνει σοβαρά Παρκούρ ξέρει πότε θα πέσει και ξέρει τι μπορεί να κάνει και τι όχι. Δεν κάνει επιπολαιότητες. Το Παρκούρ σου παρέχει τι γνώση του να ξέρεις ποια είναι τα όρια σου».

Εμπόδια με μέλλον

Στην Αθήνα οι traceur μαζεύονται συνήθως στην πλατεία Κολωνακίου και ξεκινούν από εκεί την προπόνησή τους. Όμως, προς το παρόν τουλάχιστον, επίσημη σχολή Παρκούρ δεν υπάρχει. Ο Τραϊανός πάντως, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να ανοίξει παράρτημα: «Αν είμαστε καλά, νομίζω ότι σε δύο με τρία χρόνια θα μπορέσουμε να κατέβουμε στην Αθήνα. Μην ξεχνάς πως όταν πρωτοξεκινήσαμε, λέγαμε Παρκούρ και δεν καταλάβαινε κανείς τι εννοούσαμε. Τώρα μας ρωτάνε και δείχνουν ενδιαφέρον».

«Βγείτε έξω και κάντε το. Βγείτε έξω και παίξτε», με παρακινεί ο Κώστας. «Η λογική μας είναι αυτή. Να βγάλουμε τα παιδιά έξω. Να γεμίσουν οι πλατείες και οι αλάνες. Αυτό θέλουμε να κάνουμε».