Εξάρχεια: Έρωτας… εξ’ αρχής

κείμενο και φωτογραφίες: Γιώργος Κόκουβας

Σκεπτόμενες φάτσες. Πιο-ελευθερό-δεν-γίνεται dress code. Μικρά καταστήματα που θυμίζουν παλιά Αθήνα. Παρεϊστικα café, βιβλιοπωλεία και ανάμικτες μυρωδιές. Περπατώντας στα Εξάρχεια, δεν ξέρεις αν το χρώμα που βλέπεις τριγύρω οφείλεται στα δέντρα και στα λουλούδια που φυτρώνουν ακόμη ατάκτως στα γοητευτικά σοκάκια ή από τις αφίσες, τα graffiti και τα φυλλάδια που γεμίζουν τους δρόμους με τα παλιά κτίρια και τους τοίχους τους. Δεν ξέρεις αν η περιοχή είναι όμορφη, άσχημη ή όμορφα άσχημη.

Τα Εξάρχεια, πέρα από τα κλισέ της αναρχικής, αριστερίζουσας, καλλιτεχνικής γειτονιάς έχουν μεταφέρει την επαναστατική διάθεση στην καθημερινότητα της περιοχής. Νέες ιδέες, τολμηρές καταλήψεις πάρκων και μετατροπή τους σε παιδική χαρά και «κοινοτικούς χώρους», βιολογική «στροφή» στα προϊόντα, εστιατόρια με εξαιρετικές προτάσεις σε φόντο «φοιτητικής λέσχης» ή χωριάτικης πλατείας είναι μερικοί μόνο από τους λόγους που μας κάνουν να ανηφορίσουμε με ευχαρίστηση την Χαριλάου Τρικούπη ή να κατέβουμε τα σκαλιά της Θεμιστοκλέους.

Καφές και συμπάθεια
Οι αγαπημένες μας γωνιές στην γειτονιά που κάποτε λεγόταν «Πιθαράδικα», εξαιτίας των σχετικών εργαστηρίων που βρίσκονταν στην περιοχή, δεν είναι απαραίτητα οι πιο προφανείς. Τα καλύτερα στέκια είναι κρυμμένα στα στενά, και περιμένουν να τα ανακαλύψουμε όσο βολτάρουμε σε αυτά. Γι’ αυτό, μια έξοδος στα Εξάρχεια δεν είναι ποτέ «έγκυρη» αν δεν ξεκινήσει με έναν περίπατο, με τις απαραίτητες στάσεις:

- Στην οδό Καλλιδρομίου, κάθε Σάββατο «δένει άγκυρα» η μεγαλύτερη και πιο απολαυστική λαϊκή αγορά της πόλης. Φρούτα, λαχανικά και λουλούδια δίνουν επιπλέον χρώμα στην ήδη hip γειτονιά.

- Ακριβώς από πάνω τα γραφικά σκαλάκια οδηγούν στον λόφο του Στρέφη, ιδανικό καταφύγιο για τα ηλιόλουστα πρωινά, για όσων τα πνευμόνια αντέχουν λίγη ανηφόρα.



Διαφορετικά, κατηφορίζουμε την Θεμιστοκλέους και, περνώντας ανάμεσα από το Θέατρο των Εξαρχείων, από το θερινό αποκούμπι μας (το σινέ του Βοξ) και από παρέες που παίζουν τάβλι και διαβάζουν εφημερίδες, φτάνουμε στην πλατεία, η οποία από το περσινό καλοκαίρι προσπάθησε χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες των καταστηματαρχών να απαλλαγεί από την φήμη του κέντρου εμπορίου ναρκωτικών και των περιθωριακών στοιχείων. Και πράγματι, η παιδική χαρά δικαιολογεί πλέον το όνομά της, ενώ όταν ο καιρός είναι καλός, το τραπέζι του πινγκ πόνγκ και το ποδοσφαιράκι που είναι διαθέσιμα ζωντανεύουν την καλή διάθεση των θαμώνων στα διπλανά café. Εκεί κάνουμε στάση κι εμείς, για καφέ σε αγαπημένα στέκια της περιοχής.



- Ginger Ale: 50’s αισθητική, όνομα που παραπέμπει στο δημοφιλές ποτό εκείνης της εποχής, arty διακόσμηση και «αλμοδοβαρικές» μουσικές κρύβονται πίσω από τον προθάλαμο του Ginger Ale. Καφές και free press στο cosy πατάρι, επιτραπέζια στους καναπέδες του κάτω ορόφου και καφέδες σε τιμές… Εξαρχείων, καθώς τα happy hours εδώ εφαρμόζονται και τις πρωινές ώρες (οι καφέδες ξεκινούν από 2,80 ευρώ τις ώρες 8.00-11.00).

- Floral: Στην άλλη γωνία της πλατείας, κάτω από την περίφημη «μπλε πολυκατοικία» στην οποία έχουν διαμείνει καλλιτεχνικές προσωπικότητες, όπως η Σοφία Βέμπο, ο Φρέντυ Γερμανός και ο Αλέκος Σακελλάριος, βρίσκεται το πιο «διαβαστερό» café της περιοχής. Στο Floral, τα ροφήματα συνδυάζονται με την εμπειρία ενός book store και το άνοιγμα των κυριακάτικων εφημερίδων αποτελεί ιεροτελεστία στις καρέκλες του.

- Λίγο πιο πάνω, καλά καμουφλαρισμένο μέσα σε δέντρα, λουλούδια και αυλές, το «Σέλλας» είναι η «καβάτζα» μας για τις ημέρες με καλό καιρό, έχοντας μετατρέψει ένα μικροσκοπικό αλλά γοητευτικότατο στενάκι, την οδό Καλλικράτους, σε «νησιώτικο» χαλαρό στέκι.

- Το «Σπίρτο», τέλος, καλά κρυμμένο μυστικό της οδού Τζαβέλα, σερβίρει τα μεσημέρια ρακόμελα και νόστιμους μεζέδες.

Η αυτοδιαχείριση και τα "δεκεμβριανά"


Στην πλατεία Ναυαρίνου το στίγμα της περιοχής γίνεται εμφανές. Το αυτοδιαχειριζόμενο από τους κατοίκους παρκάκι έχει πάρει νέα ζωή και δημιουργεί την αίσθηση της κοινότητας. Την ίδια κοινότητα νέων που γεμίζει με καλή διάθεση τον «ελεύθερο κοινωνικό χώρο» Nosotros στην οδό Θεμιστοκλέους. Έναν δρόμο πιο κάτω, η ταμπέλα «οδός Μεσολογγίου» έχει επισκιαστεί από μία πιο πρόσφατη, αυτή που μετονομάζει το στενό σε «οδό Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου», συμπληρώνοντας από κάτω «15 ετών, δολοφονήθηκε από την αστυνομία».

Το βλέμμα μας δεν μπορεί να αποφύγει και τις αφίσες που έχουν κολλήσει οι μόνιμοι κάτοικοι των γύρω δρόμων, που διαμαρτύρονται για την φασαρία «που προκαλούν πολλοί νέοι τις βραδινές ώρες στα στενά όπου έφυγε ο μικρός Αλέξανδρος». Είναι, όντως, επικίνδυνη η περιοχή; Δεν μπορούμε παρά να παραδεχθούμε πως το κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις: Βρισκόμενοι στην οδό Μπενάκη, μία ομάδα κουκουλοφόρων πέρασε μπροστά μας καταδιωκόμενη, και έριξε δύο μεγάλους κάδους απορριμμάτων στην μέση του δρόμου, ώστε να καθυστερήσει τους διώκτες τους –οι οποίοι παρεμπιπτόντος δεν εμφανίστηκαν ποτέ. Διερχόμενοι φοιτητές, έτρεξαν και χωρίς σκέψη μάζεψαν τα σκουπίδια από τον δρόμο με τα χέρια και έβαλαν τους κάδους στην θέση τους, ώστε να μην εμποδίζεται η κυκλοφορία. Ποια από τις δύο είναι η «εξαρχιώτικη αντίληψη»; Διαλέγετε και παίρνετε.

Φαγητό α λα Εξάρχεια
Παραδοσιακά μαγερειά, εστιατόρια-μπουφέδες, ταβερνάκια με αυλή, gourmet προτάσεις... Όλα έχουν θέση στις γειτονιές των αρωμάτων. Διαλέγουμε πέντε αγαπημένα μέρη που μας… έχουν ταΐσει καλά και δεν θέλαμε να το κρατήσουμε μυστικό.

Στο Ριφιφί (Μπενάκη 69Α), η ωραία διακόσμηση και το «δροσιστικό» πράσινο χρώμα που κυριαρχεί συνδυάζεται περίφημα με τις ενδιαφέρουσες συνταγές μαγειρευτών πιάτων που αλλάζουν κάθε ημέρα, ενώ το χιτ του εστιατορίου είναι οι σαλάτες και οι πεντανόστιμες πατάτες του (15-25 ευρώ κατ’ άτομο). Στο πιο όμορφο τμήμα της οδού Βαλτετσίου, δίπλα από το θερινό σινεμά της «Ριβιέρα», το "Γιάντες" (Βαλτετσίου 44) σερβίρει πρωτότυπους μεζέδες και πιο ψαγμένες γεύσεις με βιολογικές πρώτες ύλες, σε ελαφρώς πιο τσιμπημένες τιμές (20-30 ευρώ κατ’ άτομο).

Σε μία άλλη γωνία της Εμ. Μπενάκη, στο νούμερο 94, ο «Μπαρμπα-Γιάννης» βρίσκεται σταθερός στο πόστο του εδώ και έναν αιώνα περίπου. Χύμα κρασί, λεμονάτο κοτόπουλο, παραδοσιακά μαγειρεμένα λαδερά και ατμόσφαιρα παλιάς Ελλάδας έχουν μετατρέψει το συγκεκριμένο μαγειρείο σε θρύλο (10-20 ευρώ κατ’ άτομο). Αν θέλετε να δοκιμάσετε κάτι πιο μοντέρνο, το Barbara’s Food Company λίγο πιο κάτω (Εμ. Μπενάκη 63 – και επισήμως ο συγκεκριμένος δρόμος γίνεται ο εχθρός της δίαιτάς μας) σερβίρει σαλάτες και μαγειρευτά με ένα εναλλακτικό touch και δημιουργικές εμπνεύσεις με τα μυρωδικά (10-20 ευρώ κατ’ άτομο).

Για τελευταίο γαστριμαργικό καταφύγιο αφήσαμε ένα μικρό κατάστημα στην γωνία Τρικούπη και Βαλτετσίου, που δεν έχει καν επιγραφή με το όνομά του. Από στόμα σε στόμα, όμως, τα νέα διαδίδονται και ο «Κυματοθραύστης» γίνεται όλο και περισσότερο το «talk of Εξάρχεια». Επιλέγετε μικρό ή μεγάλο πιάτο και το γεμίζετε με όσες επιλογές από τον μπουφέ θέλετε. Πεντανόστιμες πατάτες φούρνου, λουκάνικα με μελιτζάνες, ζυμαρικά με ανθότυρο, πρωτότυπες σαλάτες, μέχρι και… φακοκεφτέδες και ονειρικό χαλβά, ο μπουφές του «Κυματοθραύστη» αποδεικνύεται μικρός αλλά θαυματουργός για τους φοιτητές –και όχι μόνο. Το καλύτερο: το μεγάλο, χορταστικότατο πιάτο στοιχίζει 6 ευρώ, ενώ το μικρό 3,50.

Εξάρχεια by night
Η πιο εναλλακτική περιοχή της πόλης δεν θα μπορούσε παρά να «στεγάζει» τις πιο ροκ παρέες της πρωτεύουσας. Στο Dr. Feelgood (Σπ. Τρικούπη 1) και στο Roi Mat (Σολωμού 17) τα πιο hard rock γούστα σας θα βρούνε χώρο εκτόνωσης. Για κάτι πιο διαφορετικό, ξαναγυρίζουμε στο Floral της πλατείας, όπου εκτός της χαμηλής τιμής στα ποτά (5 ευρώ), διοργανώνονται swing parties κάθε δεύτερη Τετάρτη από την ομάδα Athens Swing Cats, που ολοένα κερδίζουν έδαφος στην νυχτερινή διασκέδαση.

Το Salero (Βαλτετσίου 51) σερβίρει ίσως την καλύτερη sangria της πόλης, συνοδευμένη με νόστιμα tapas, που μας μεταφέρουν στην δυτική Μεσόγειο, ενώ στο Τραλαλά (Ασκληπιού 45) και στο Kazu (Μαυρομιχάλη 3) η μουσική και η διάθεση είναι πιο freestyle και το κλίμα σηκώνει συζήτηση και μπύρα μέχρι το πρωί.