Οι Εξόριστοι: Παίζουν τη γάτα με το ποντίκι

της Μάνιας Ζούση
Φωτογραφίες παράστασης: Μαριλένα Σταφυλίδου

Σαν σε παρτίδα μπιλιάρδου, μια καραμπόλα υψηλής ακρίβειας και τεχνικής, εκτυλίσσεται κάθε βράδυ στους «Εξόριστους» του Τζέιμς Τζόυς που ανεβαίνει στο «Από Μηχανής Θέατρο» σε σκηνοθεσία Ρούλας Πατεράκη.

Κυρίαρχο πρόσωπο ο συγγραφέας Ρίτσαρντ Ρούαν που δεν είναι άλλος από τον Τζέιμς Τζόυς στο πρόσωπο του ηθοποιού Άκι Βλουτή. Στο μοναδικό αυτό θεατρικό έργο με σαφή αυτοβιογραφικά στοιχεία, του συγγραφέα του «Οδυσσέα» και των «Δουβλινέζων», ο Άκις Βλουτής γίνεται Τζόυς σε τέτοιο βαθμό, που καταφέρνει να πείσει ακόμα και τον πιο ανυποψίαστο θεατή ότι είναι ο μεγάλος Ιρλανδός.

Αν και δεν είναι ο λιγνός, ξερακιανός, σχεδόν λιποβαρής και οστεώδης Τζόυς, ο Βλουτής καταφέρνει να τον ζωντανέψει μέσα από λεπτομέρειες και αποκαλυπτικές σκηνές που δημιουργούν μια μοναδική ατμόσφαιρα. Ο τρόπος που κινείται χορογραφικά, σαν να στροβιλίζεται σε ομόκεντρους κύκλους, ακόμα και το πώς κοιτά μέσα από τα γυαλιά μυωπίας του ή το πώς συμφιλιώνεται με την παθογένεια της πληγωμένης του όρασης, δείχνουν ότι ο ηθοποιός έχει τον εξόριστο Τζόυς στο πετσί του, βιώνοντας έτσι μια ιδιαίτερα ώριμη στιγμή της καριέρας του. Στους «Εξόριστους» ο Βλουτής μεταμορφώνεται απόλυτα, αποδεικνύοντας τις μεγάλες υποκριτικές του ικανότητες. Πρόκειται αναμφίβολα για έναν μεγάλο ρολίστα.

Η παράσταση, μια ακροβασία συναισθημάτων και λέξεων, φέρει την διαφανή σκηνοθετική ματιά, ανάγνωση και ανάπτυξη της Ρούλας Πατεράκη, γνωστή για την εμμονή και την βαθιά γνώση της στο θέατρο κειμένου. Η ίδια υπογράφει – σε συνεργασία με τον Αντώνη Γαλέο – και την μετάφραση.

Η πλοκή
Ο συγγραφέας Ρίτσαρντ Ρούαν επιστρέφει στο Δουβλίνο με τη σύντροφό του Βέρθα και τον γιό τους Άρτσι, μετά την αυτοεξορία τους στη Ρώμη. Εκεί ξαναβρίσκουν τους παλιούς τους φίλους, Ρόμπερτ και Βεατρίκη, με τον πρώτο να πολιορκεί εκ νέου τη Βέρθα και την δεύτερη να έχει μοιραστεί με τον Ρίτσαρντ την αγωνία της γραφής και της δημιουργίας μέσα από χρόνια αλληλογραφίας, παραμένοντας πιστή μούσα του.

Εξέλιξη αλλά και ένταση στη δράση προσδίδει η ερωτική πολιορκία της Βέρθας από τον Ρόμπερτ, που πιστή στον Ρίτσαρντ, τον ενημερώνει για όλα και εκείνος παρέχει και στους δυο την απόλυτη ελευθερία να τον απατήσουν χωρίς ποτέ να ρωτήσει και να μάθει
τι πραγματικά έγινε. Έτσι λοιπόν η αμφιβολία βασιλεύει. Και όπως χαρακτηριστικά γράφει ο ίδιος ο Τζόυς στις σημειώσεις του για το έργο, «πρόκειται για τρεις πράξεις παιχνιδιού της γάτας με το ποντίκι».

Φεύγοντας
Οι «Εξόριστοι» κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή αποσπώντας την προσοχή του για τρεις ολόκληρες ώρες σε μια παράσταση που κυλά αβίαστα, χωρίς να κουράζει, μέσα από απολαυστικές διαλογικές σκηνές και μια χορογραφία σωμάτων που από μόνη της είναι μια σκηνοθεσία. Συντονισμένοι και ακριβείς στις σιωπές, τις παύσεις, τις λέξεις, τις εκφράσεις προσώπου και τις στάσεις σώματος, εμφανίζονται οι ηθοποιοί Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, Ίρις Χατζηαντωνίου, Γιάννης Παπαδόπουλος, Τασία Σοφιανίδου, και τα παιδιά Ηλίας Βλάχος και Χρήστος Λιώλης.

Ένα έργο απόλυτου θεατρικού λόγου και μια παραγωγή χωρίς εκπτώσεις, αντάξια κρατικής σκηνής, οι «Εξόριστοι» του Τζέιμς Τζόυς στο «Από Μηχανής Θέατρο», στο Μεταξουργείο σε σκηνοθεσία Ρούλας Πατεράκη, αναδεικνύονται σε μια από τις σημαντικότερες παραστάσεις της χρονιάς.

Η Ταυτότητα της Παράστασης
Μετάφραση: Ρούλα Πατεράκη & Αντώνης Γαλέος
Σκηνοθεσία: Ρούλα Πατεράκη
Σκηνικά–Κοστούμια: Γιώργος Πάτσας
Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος
Εικαστική Επιμέλεια: Νίκος Αναγνωστόπουλος
Σύμβουλος κίνησης: Μπέτυ Δραμισιώτη
Σύνθεση Ήχων - Μουσική Επιμέλεια: Νέστωρ Κοψιδάς
Σκηνοθεσία Βίντεο: Μαρία Αθανασοπούλου
Μεταγραφή για πιάνο & ερμηνεία (Αbend Stern από τον Tannhäuser του Wagner): Διονύσης Μαλλούχος
Ερμηνεύουν: Άκις Βλουτής, Γιάννης Παπαδόπουλος, Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, Τασία Σοφιανίδου, Ίρις Χατζηαντωνίου και τα παιδιά Ηλίας Βλάχος και Χρήστος Λιώλης

Info: «Εξόριστοι» του Τζέιμς Τζόυς 
Από Μηχανής Θέατρο: Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο,  210 5231131  210 5231131  
Παραστάσεις: 5 Νοεμβρίου 2010 – 13 Φεβρουαρίου 2011 
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο 20.00, Κυριακή 17.30 
Εισιτήρια: 20€, φοιτητικό: 14€, Τετάρτη & Πέμπτη 2 άτομα με 1 εισιτήριο
Διάρκεια: 195 λεπτά (με 2 διαλείμματα)