Προς Κατεδάφιση: Ο Tennessee Williams στις ράγες των τραίνων

Ενα μονόπρακτο μιούζικαλ ξετυλίγεται στις ράγες του τραίνου. Ο συνθέτης Χρίστος Θεοδώρου, ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Ομάδας Ελληνικού Μουσικού Θεάτρου «Σπείρα-Σπείρα», μετά από πέντε χρόνια προετοιμασίας, προσκαλεί τον εφευρετικό και πρωτοποριακό σκηνοθέτη Γρηγόρη Χατζάκη και μαζί συναντούν τον Tennessee Williams για 10 μέρες στην Αθήνα, στην καρδιά του καλοκαιριού. Υιοθετούν το Προς Κατεδάφιση, το ντύνουν με ζωντανή μουσική, μετατρέποντάς το για πρώτη φορά παγκοσμίως σε μιούζικαλ και με μια αεράτη καλοκαιρινή διάθεση το μεταφέρουν στο φυσικό του χώρο, τις ράγες των τραίνων στην Κωνσταντινουπόλεως, από τις 10 έως τις 20 Ιουλίου.

Σύνοψη
Ενα κρύο και υγρό πρωινό η μικρή Γουίλι συναντάει τον Τομ στις ράγες του τραίνου μιας μικρής πόλης του Μισισίπι, με φόντο την οικονομική εξαθλίωση της δεκαετίας του ΄30. Η συνάντηση αυτή θα εξελιχθεί σε μια αποκαλυπτική εξομολόγηση που θα φέρει στο φως το παρελθόν, το παρόν αλλά και το αβέβαιο μέλλον της Γουίλι. Εγκαταλελειμμένη, μόνη και προσκολλημένη πεισματικά στο παρελθόν της, αφηγείται στον Τομ την ιστορία της, στιγματισμένη κυρίως από το θάνατο της αδερφής της, Αλβα.

Η Ταυτότητα της Παράστασης
Μουσική Χρίστος Θεοδώρου
Λιμπρέτο-Διασκευή Διαμαντής Γκιζιώτης
Σκηνοθεσία Γρηγόρης Χατζάκης
Χορογραφία-Κίνηση Ελενα Γεροδήμου
Ενορχήστρωση Γιάννης Γιαννάκος
Φωτισμοί Κωστής Ζάγκας
Ερμηνεύουν Βικτωρία Ταγκούλη, Κωνσταντίνος Κωτσαδάμ

Ερμηνεύει ζωντανά εννιαμελής ορχήστρα:
Βιολί Δήμητρα Τριανταφύλλου Βιόλα Φώτης Πεζός Τσέλο Λίνα Τριανταφύλλου Κοντραμπάσο Απόστολος Παπαπέτρος Κλαρινέτο Τριαντάφυλλος Μαρούγκας Τρομπέτα Γιώργος Δεσσύλας Κόρνο Χρήστος Κατσιγιάννης Φλάουτο Ιωάννα Ζιώγα Πιάνο Χρίστος Θεοδώρου
Συμμετέχει ο Dj Jimmy Jib 

Art House Theater Club, Κωνσταντινουπόλεως 46, Κεραμεικός, τηλ.: 6970134560, 2130330480
Παραστάσεις 10 έως 20 Ιουλίου 2008 Καθημερινά στις 21.30 
Τιμές εισιτηρίων 20 € (κανονικό), 15 € (φοιτητικό)

Το Εργο
Ενα από τα πρώιμα και λιγότερο γνωστά στο ελληνικό κοινό έργα του Tennessee Williams. Ζώντας, τότε, στη Νέα Υόρκη, ένα χρόνο πριν ολοκληρώσει το «Λεωφορείον ο Πόθος», ο Williams έγραψε το «Προς Κατεδάφιση», ένα σκοτεινά λυρικό έργο που σημαδεύεται από την παιδική αφοπλιστικότητα των ηρώων του, χαρακτηριστικό που φανερώνει στεγνά και απόλυτα τη σκληρή φύση της πραγματικότητας που ζούνε.

Συνήθης φυσιογνωμία στα έργα του Tennessee Williams είναι μια ηρωίδα στα όρια της παράνοιας, όπως άλλωστε ήταν και η αγαπημένη του αδερφή Ρόουζ, που έπασχε από σχιζοφρένεια, πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής της σε ψυχιατρικές κλινικές και αναγκάστηκε να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση λοβοτομής. Ετσι και στο «Προς Κατεδάφιση», το κεντρικό πρόσωπο είναι η μικρή Γουίλι –ή μάλλον η αδερφή της Αλβα που, παρόλο που δεν εμφανίζεται ποτέ επί σκηνής, ζωντανεύει μέσα από τις διηγήσεις της Γουίλι στον, εξίσου μικρό ηλικιακά, Τομ.

Σημείωμα Δημιουργού
Το έργο, όπως παρουσιάζεται στην παρούσα μουσική του εκδοχή, φιλοδοξεί ν’ αναδείξει τους δυο χαρακτήρες και, συγχρόνως, να ζωντανέψει την «ευτυχισμένη» εποχή της οικογένειας της Γουίλι, όπως αυτή αναδύεται από τη διήγησή της, η οποία έχει ως κεντρικό σημείο αναφοράς την αδερφή της, Αλβα. Η υψηλή συγκίνηση και η, μέσα από τη μουσική επεξεργασία, ανάδειξη του χαρακτήρα της ηρωίδας είναι οι δυο βασικοί στόχοι. Η επιλογή των γραμμών του τρένου από τον Γρηγόρη Χατζάκη ως χώρος παρουσίασης του έργου πιστεύω ότι συμβάλλει καθοριστικά στο τελικό αποτέλεσμα. Πέντε χρόνια πριν, ο Σταμάτης Κραουνάκης μου έδωσε την ιδέα να μετατραπεί το «Προς Κατεδάφιση» σε μιούζικαλ. Τον ευχαριστώ θερμά.
Χρίστος Θεοδώρου

Σημείωμα Σκηνοθέτη
Το «Προς Κατεδάφιση» το γνώριζα, κατά βάσιν, βλέποντάς το από συμφοιτητές μου που το δουλεύανε στη σχολή. Κι όπως συμβαίνει συνήθως με τα έργα που βλέπεις εκατομμύρια φορές στη σχολή, το είχα σιχαθεί. Οταν άκουσα τη δουλειά του Χρίστου πάνω στο έργο αυτό, με μάγεψε και για πρώτη φορά ένοιωσα τη γλυκόπικρη σπαρακτική πλευρά του. Μεταφέροντάς το στο φυσικό του χώρο (πάνω στις ράγες των τραίνων) μέσα στη ζωή της πόλης, και προβάλλοντας τα σύμβολα που ενυπάρχουν στο κείμενο του Williams, πιστεύω πως αναδεικνύεται ο «απόκοσμα» ρεαλιστικός χαρακτήρας του έργου.
Γρηγόρης Χατζάκης

Ο Συγγραφέας
«Ο Tennessee Williams κατατάσσεται στους μεγαλύτερους συγγραφείς στην ιστορία των αμερικανικών γραμμάτων.»
Ευγένιος Ο’ Νιλ

«Γιατί γράφω; Γιατί βρίσκω τη ζωή απογοητευτική.»
Tennessee Williams

Ενας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του αμερικανικού θεάτρου του 20ού αιώνα αλλά και ένας άνθρωπος με αδυναμίες, εξαρτήσεις και τραυματικές εμπειρίες, ο Tennessee Williams (1911-1983) σημάδεψε το θέατρο με τη διεισδυτική του ματιά πάνω σε χαρακτήρες παγιδευμένους στην παράνοιά τους, χαρακτήρες που μελετούσε σε βάθος, μια και τους έτρεφε μια ιδιαίτερη αδυναμία.

Επασχε από κατάθλιψη σχεδόν για όλη του τη ζωή. Μεγαλώνοντας σε μια προβληματική οικογένεια, με βίαιο πατέρα, διαταραγμένη μητέρα και σχιζοφρενή αδερφή, είναι προφανές ότι για την ανάπτυξη των ψυχικά άρρωστων χαρακτήρων του χρησιμοποίησε σε μεγάλο βαθμό στοιχεία από τους πιο κοντινούς του ανθρώπους. Ενας απών πατέρας, μια επιθετική μητέρα και εξαρτημένες οικογενειακές σχέσεις εν γένει, βρίσκονται σχεδόν σε όλα του τα έργα. Αλκοολικός, εθισμένος σε φάρμακα και αντιμέτωπος με σκληρή κριτική εξαιτίας του τρόπου που ζούσε και των ομοφυλοφιλικών του προτιμήσεων, ο Williams βρήκε από μικρός καταφύγιο στο γράψιμο.

Ο Tennessee Williams γεννήθηκε το 1911 στο Κολόμπους του Μισισίπι. Σε ηλικία 5 ετών διαγνώστηκε με παράλυση των κάτω άκρων, ασθένεια που τον καθήλωσε για τα επόμενα δυο χρόνια και τον «ανάγκασε» ν’ αρχίσει να φαντάζεται ιστορίες και να τις γράφει. Στα 16 του κέρδισε το πρώτο του βραβείο, για το δοκίμιό του «Can a Good Wife Be a Good Sport?» και έχοντας δουλέψει ως ταξιθέτης, σερβιτόρος και χειριστής ανελκυστήρα, μετακόμισε το 1939 στη Νέα Ορλεάνη, όπου έζησε για μεγάλο χρονικό διάστημα και αφοσιώθηκε στη συγγραφή. Εγραψε ποιήματα, μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και παιχνίδια, ιστορίες και μυθιστορήματα, κέρδισε το Βραβείο Πούλιτζερ το 1948 για το «Λεωφορείον ο Πόθος» και το 1955 για τη «Λυσσασμένη Γάτα» και τιμήθηκε με το Βραβείο Tony Καλύτερου Θεατρικού Εργου για το «Τριαντάφυλλο στο Στήθος».

Η Ταινία
Το μονόπρακτο θεατρικό του Tennessee Williams, με αρχική διάρκεια 20 λεπτά, μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη το 1966, σε σκηνοθεσία του θρυλικού Sydney Pollack, με τους Natalie Wood (η οποία για την ερμηνεία της προτάθηκε για Χρυσή Σφαίρα), Robert Redford και Charles Bronson.

Η Αλβα (Natalie Wood), είναι ένα πανέμορφο κορίτσι που γοητεύει τους ταξιδιώτες και τους περαστικούς μιας φανταστικής πόλης του Μισισίπι, του Ντόντσον, κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης του ’30, όμως ονειρεύεται να ξεφύγει από το αποπνικτικό περιβάλλον της παρούσας ζωής της και την εκμετάλλευση της μητέρας της. Οταν ο Οουεν Λέγκεϊτ (Robert Redford) έρχεται στην πόλη με σκοπό να απολύσει αρκετούς από τους τοπικούς υπαλλήλους του σιδηροδρόμου, ο έρωτας μεταξύ τους είναι αναπόφευκτος. Το παθιασμένο ειδύλλιο μετατρέπεται σταδιακά σε έναν καταδικασμένο έρωτα, μια και το απαγορευμένο ζευγάρι έχει να αντιμετωπίσει τη μανία της καταπιεστικής μητέρας της Αλβα και την αγανάκτιση των κατοίκων της πόλης, που, αντιμετωπίζοντας ξαφνικά το οικονομικό αδιέξοδο, ζητούν εκδίκηση.

Ο θεατής μαθαίνει την ιστορία από την αδερφή της Αλβα, τη Γουίλι (Mary Badham), που έχει οικοιοποιηθεί την προσωπικότητα της νεκρής πια αδερφής της και, φορώντας τα ρούχα και τα κοσμήματά της, που έχουν γίνει πια βρώμικα κουρέλια, ορφανή και μόνη, αφηγείται ξανά και ξανά τη ζωή και το θάνατο της Αλβα, σε συνεχόμενα flashbacks, στον Τομ, ένα αγόρι που συναντά όταν και οι δύο περατάνε κατά μήκος των ραγών στη μέση μιας σχολικής ημέρας.

Η διαφορά της ταινίας από το θεατρικό έργο είναι ότι στο θεατρικό η Αλβα στην ουσία δεν υπάρχει, παρά μόνο μέσα από τις διηγήσεις της Γουίλι, ενώ στην ταινία βλέπουμε την πολυτάραχη ζωή της, που οι σεναριογράφοι -μεταξύ των οποίων και ο Francis Ford Coppola- φρόντισαν να εμπλουτίσουν με λεπτομέρειες, για τις ανάγκες της μεταφοράς της στον κινηματογράφο.

5 Αγνωστες Πτυχές
• Το όνομα Tennessee Williams δεν είναι παρά φιλολογικό ψευδώνυμο του Τόμας Λανιέ Ουίλιαμς, που άλλαξε ο ίδιος, αναφερόμενος στην πολιτεία καταγωγής του πατέρα του.
• Το 1969 ο Tennessee Williams για ένα μικρό χρονικό διάστημα νοσηλέυτηκε σε ίδρυμα, μετά από ένα σοβαρό νευρικό κλονισμό.
• Το «Τριαντάφυλλο στο Στήθος» (1951) είναι το μόνο του έργο με ευτυχή κατάληξη.
• Ο Tennessee Williams έδωσε αρχικά το «Προς Κατεδάφιση» στον Ρίτσαρντ Μπάρτον για να το σκηνοθετήσει, με τη γυναίκα του Ελίζαμπεθ Τέιλορ στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Ομως ο Μπάρτον προτίμησε ένα μεγαλύτερο σε διάρκεια έργο – το «Ποιος Φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ».
• Η Natalie Wood αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας το 1965.
• Ο Tennessee Williams βρέθηκε νεκρός το 1983 στη Νέα Υόρκη, πνιγμένος από ένα φελλό κρασιού.