Το Bollywood για αρχάριους

της Ηρώς Κουνάδη 

Τι σκέφτεστε όταν ακούτε Bollywood; Επικές χορογραφίες, πολύχρωμα κοστούμια και… Benny Lava; Κι όμως, ο ινδικός κινηματογράφος που φέτος γιορτάζει τα 102 του χρόνια, είναι πολύ περισσότερα απ’ αυτά. Είναι, για την ακρίβεια, ένα ολόκληρο σύμπαν κινηματογραφικής μαγείας, με τους δικούς του σταρ, τα δικά του blockbuster (εννέα ταινίες έκαναν εισπράξεις που ξεπερνούσαν το ένα εκατομμύριο ρουπίες, ή δέκα εκατομμύρια ευρώ, η καθεμία το 2012) και τους δικούς του κινηματογραφικούς κώδικες.

Για αρχή, τα βασικά

Το Bollywood είναι επίσης απλούστερα γνωστό και ως ινδικό σινεμά. Η λέξη Bollywood είναι πάντρεμα του Hollywood με τη Βομβάη, η οποία τώρα λέγεται Mumbai. Η γλώσσα που ακούγεται στις ταινίες είναι τα Hindi, η επίσημη γλώσσα της Ινδίας, αν και τα τελευταία χρόνια πολύ δημοφιλή είναι και τα Hinglish, μια μείξη αγγλικών και ινδικών.

Οι κλασικές ταινίες του Bollywood είναι τεράστιες σε διάρκεια (γύρω στις τέσσερις ώρες) και έχουν περίπου δέκα σκηνές με τραγούδι και χορό από αυτές που σας έρχονται στο μυαλό όταν ακούτε Bollywood. Οι πιο σύγχρονες ταινίες, αυτές της τελευταίας εικοσαετίας, έχουν λιγότερες τέτοιες σκηνές, ενώ –ετοιμαστείτε να σοκαριστείτε– υπάρχουν και ταινίες του Bollywood χωρίς καθόλου τραγούδι και χορό. Η παλαιότερη από αυτές είναι ένα δικαστικό δράμα του 1961, το Kanoon.

Χωρίς να θέλουμε να καταφύγουμε σε στερεότυπα, πρέπει να προσθέσουμε ότι τα σενάρια του Bollywood τείνουν να δίνουν την έμφασή τους και να στρέφονται γύρω από το συναίσθημα έναντι της «κοινής λογικής» –κι αυτό είναι ένα από τα πράγματα που τις κάνουν απολαυστικές.

Κάτι τελευταίο που πρέπει να ξέρετε πριν βουτήξετε στον μαγικό κόσμο του Bollywood είναι ότι, ακριβώς επειδή φτιάχνονται για να απευθυνθούν σε ένα απίστευτα ετερόκλητο κοινό ενός-και-βάλε-δισεκατομμυρίου ανθρώπων με διαφορετικές κουλτούρες/ θρησκείες/ ταμπού/ τρόπους ζωής, οι ινδικές ταινίες λογοκρίνονται υπερβολικά πολύ. Πόσο πολύ είναι το «υπερβολικά πολύ»; Τόσο ώστε κάθε ταινία που δείχνει τους πρωταγωνιστές της να φιλιούνται στο στόμα να παίρνει απευθείας το αντίστοιχο “R” (Restricted) του δυτικού κινηματογράφου, που δηλώνει ότι απευθύνεται αυστηρά σε ενήλικο κοινό. Αυτό για να έχετε στο πίσω μέρος του μυαλού σας ότι η αφελής αθωότητα που βλέπετε να εκτυλίσσεται στην οθόνη δεν είναι απαραίτητα αφελής.

7 ταινίες για να ξεκινήσετε

Jab We Met (2007): Πλούσιος businessman στα όρια της κατάθλιψης βλέπει τη ζωή του να αλλάζει όταν γνωρίζει ξέγνοιαστη κορασίδα (θα γράφαμε «την οποία και ερωτεύεται», αλλά είναι μάλλον περιττό).
 
English Vinglish (2012): Ήσυχη, γλυκιά νοικοκυρά υπομένει μικρές καθημερινές ταπεινώσεις από τον μορφωμένο σύζυγο και την κόρη της επειδή δεν μιλάει αγγλικά. Πρωταγωνιστεί η “Meryl Streep της Ινδίας”, η σούπερ σταρ Sridevi (ναι, σκέτο).
 
Sholay (1975): Πρώην αστυνομικός προσλαμβάνει δύο εγκληματίες για να τον βοηθήσουν να βρει και να εκδικηθεί έναν διαβόητο, αδίστακτο ληστή που σκότωσε την οικογένειά του.
 
Mother India (1957): Ένα από τα κλασικά αριστουργήματα του Bollywood διηγείται την ιστορία της ζωής μιας φτωχής γυναίκας που μεγαλώνει μόνη τους γιους της μέσα από πολλές δοκιμασίες, παραμένοντας πιστή στις ηθικές αρχές της.
 
Love Aaj Kal (2009): Γηραιός κύριος, αθεράπευτα ρομαντικός, διηγείται την ιστορία της ζωής του σε έναν νεαρό που μόλις χώρισε, για να του δείξει ότι η αγάπη και ο έρωτας δεν αλλάζουν και δεν «εκμοντερνίζονται» με τα χρόνια.
 
Hum Dil De Chuke Sanam (1999): Φοιτητής κλασικής μουσικής ερωτεύεται την κόρη του καθηγητή του. Η οικογένειά της, όμως, της έχει κανονίσει προξενιό με κάποιον που κρίνουν κατάλληλο. Ο νέος γαμπρός εκπλήσσει τους πάντες με το πώς χειρίζεται την κατάσταση.
 
Dil Chahta Hai (2001): Τρεις νέοι φίλοι, ο Akash, ο Sameer, και ο Siddharth, με εντελώς διαφορετικούς χαρακτήρες, οι σχέσεις τους και ο τρόπος που τους επηρεάζουν –τον καθένα ξεχωριστά αλλά και τη μεταξύ τους σχέση.