Εμείς τα θηρία: Η διάλυση μιας οικογένειας σε λέξεις

Πώς να χαρακτηρίσεις ένα τέτοιο έργο; Σκληρό μέσα στην ελαφρότητά του; Σοκαριστικό μέσα στην παιγνιώδη ματιά του; Τραγικό μέσα στην κωμικότητά του;

Ξεκινάμε με τη ματιά ενός μικρού μπόμπιρα, σαν αυτούς που βλέπουμε σε αμερικάνικες ταινίες να ανακατώνουν τα πάντα και να κάνουν άπειρες σκανδαλιές. Είναι ο αφηγητής, συνοδευόμενος από τα δύο αδέλφια του, τον Μάνι και τον Τζόελ, που στα έξι-εφτά τους χρόνια είναι μικρά θηρία, τα οποία βλέπουν τη ζωή σαν ένα τεράστιο λούνα παρκ. Λιώνουν ντομάτες με το σφυρί, χοροπηδάνε ασταμάτητα, πειράζουν τους περαστικούς, παίζουν ρόλους στα μεταξύ τους παιχνίδια, αναστατώνουν το σπίτι, βρωμίζουν, ενοχλούν, αλωνίζουν… Η μητέρα τους σε νιρβάνα, ο πατέρας τους απών.

Μέχρι εδώ όλα καλά. Ένα κείμενο-σκανδαλιά, μια ατελείωτη παιδική κραιπάλη, ένα τσίρκο που λούζεται στο φως της ανεμελιάς και της ασυνειδησίας. Ώσπου η αφελής ματιά αποκαλύπτει όσα δεν μπορεί να χωρέσει το μικρό μυαλό του αφηγητή. Η μητέρα μωλωπίζεται στο ξύλο (από τον πατέρα;), αυτή παραιτείται από τα πάντα, αυτός φεύγει από το σπίτι, μια διαλυμένη οικογένεια αποσυντίθεται μπροστά στα μάτια μας χωρίς να ξέρουμε επακριβώς τα βαθύτερα αίτια, αφού μαθαίνουμε όσα έντεχνα η παιδική συνείδηση μπορεί να αποκαλύψει. Η οικογένεια επανασυνδέεται, αλλά το όλο περιβάλλον δεν επιτρέπει εφησυχασμούς. Κάτι ελλοχεύει, αφού ζούμε τα πράγματα μέσα από την άγνοια και την αθωότητα, την ανυποψίαστη λογική και την αδύναμη να κάνει λογικούς συσχετισμούς οπτική γωνία του νεαρού αφηγητή.

Η παιδική ματιά ρουφάει τον κόσμο ανύποπτη και ελάχιστα συνειδητοποιημένη. Τα γεγονότα παρελαύνουν ασύνδετα, αλλά σοφά τοποθετημένα συνθέτουν το κάδρο της οικογένειας και της διάλυσής της. Η ιστορία συσσωρεύει στιγμιότυπα που βοηθάνε τον αναγνώστη να καταλάβει τι κρύβεται πίσω από την ανώριμη εντυπωσιοθηρία.

Καθώς ο αφηγητής μεγαλώνει (μέσα στα χάσματα και τα άλματα της αφήγησης, μέσα στα κενά που υπονοούν παρά κατονομάζουν), συνειδητοποιούμε ένα σκληρό περιρρέον περιβάλλον: Κάπου ακούγεται ένας χεβυμεταλάς με ύποπτες ενέργειες, πορνογραφία, ναρκωτικά και άλλα που αφήνουν ένα σωρό υπονοούμενα για τον τρόπο με τον οποίο μεγάλωσαν τα τρία αδέλφια. Το Μπρούκλυν της Αμερικής, ο Πορτορικανός πατέρας, τα θραύσματα από εικόνες και απροσδιόριστες εμπειρίες οδηγούν σταδιακά σε ένα οξύ τέλος. Ο νεαρός αφηγητής δοκιμάζει πράξη παθητικής ομοφυλοφιλίας, έχει ήδη αποξενωθεί από τα ανδροπρεπή αδέλφια του, ακολουθεί άλλον δρόμο σε μια οικογένεια που επιφανειακά πρόσφερε άδολη χαρά, αλλά με τον πέρασμα του χρόνου έδειξε πως άφηνε τεράστια κενά στην ανατροφή των παιδιών.

Ίσως πρέπει να το ξαναδιαβάσω για να βρω γέφυρες μεταξύ των ασύνδετων επεισοδίων, για να ανακαλύψω την αιτιώδη σχέση μεμονωμένων σκηνών με το οδυνηρό τέλος. Ο Τόρρες δεν σερβίρει στο πιάτο τα αίτια και τα αποτελέσματα, αλλά προκαλεί τον αναγνώστη να περάσει μέσα από την παιδική ματιά και έτσι να καταλάβει πώς ανεπαίσθητα, ήπια και ανώδυνα γίνεται κανείς ό,τι δεν θα ήθελε να γίνει.

Πατριάρχης Φώτιος