Καλωσήρθατε στον εγκέφαλό σας: Το μυστήριο του ανθρώπινου μυαλού αποκαλύπτεται

Εντάξει, λοιπόν, μια απορία μου ετών λύθηκε. Το τρίδυμο νεύρο του εγκεφάλου είναι μια πολυσύχναστη διάταξη, το οποίο μεταφέρει μηνύματα που μπορεί να διασκορπίζονται σε πολλές γειτονικές περιοχές, προκαλώντας αντιδράσεις οι οποίες δεν συσχετίζονται κατ’ ανάγκην. Η απορία μου που λύθηκε είναι γιατί τρελαίνομαι στο φτάρνισμα όταν τύχει να κοιτάξω τον ήλιο (χαρακτηριστικό που εμφανίζει ένας στους τέσσερις ανθρώπους στις ΗΠΑ και παρακαλώ να μετρηθούμε και στην Ελλάδα): το μήνυμα για συστολή της κόρης του ματιού μεταφέρει (κατά λάθος) ταυτόχρονα και το «γαργάλημα» στη μύτη…

Αστείο; Πιθανώς. Αλλά το βιβλίο των Σάντρα Άαμοντ και Σαμ Γουόνγκ «Καλωσήρθατε στον εγκέφαλό σας» (με τον υπότιτλο «Ένας πλήρης οδηγός για τον εγκέφαλο, τον νου, τα συναισθήματα και την ευφυΐα – και πώς να τα βελτιώσετε») αφορμή μόνο βρίσκει σε τέτοιου είδους «αστεία» παραδείγματα για να παρουσιάσει εκτενέστερα και «απτά» τη λειτουργία του πιο εντυπωσιακού οργάνου στο σώμα μας, του εγκέφαλου.

Το βιβλίο παρουσιάζει κατ’ αρχάς τον ίδιο τον εγκέφαλο, τη δομή του και τη λειτουργία του ως οργάνου. Κατόπιν περνά στις αισθήσεις και μετά στις αλλαγές στις οποίες υπόκειται ο εγκέφαλος κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Τέλος, εξετάζει πιο σύνθετα ζητήματα, όπως αυτά των συναισθημάτων, της ευφυΐας, τις διαφορές των δύο φύλων, για να καταλήξει με τις εναλλακτικές καταστάσεις συνείδησης, όπως ο ύπνος, η ασθένεια, τα ναρκωτικά και το αλκοόλ.

Απλά γραμμένο και με καλές δόσεις χιούμορ, το βιβλίο είναι κατανοητό σε αναγνώστες που δεν έχουν ασχοληθεί προηγουμένως με το θέμα, αλλά και σε γνώστες που θα ήθελαν να έχουν σε ενιαία μορφή και ανάπτυξη ένα πλήρες εγχειρίδιο για τις κύριες λειτουργίες του εγκεφάλου. Πλεονέκτημα (και πιο «ερεθιστικό» σημείο ίσως) για την ανάγνωσή του τα πολλά και χαρακτηριστικά του παραδείγματα (το… φτάρνισμα στον ήλιο είναι μόνο ένα απ’ αυτά), που εκτείνονται σε φάσμα αντίστοιχα ευρύ με το θέμα που κάθε αφορά αναπτύσσεται.

Να αναφέρουμε ενδεικτικά τον διαδεδομένο μύθο (όπως υποστηρίζει το βιβλίο) ότι χρησιμοποιούμε μόνο το 10% του εγκεφάλου μας, τα πλεονεκτήματα του στρες (ναι, κατά βάση είναι καλό πράγμα), τη νευροεπιστήμη των οραμάτων (κατά βάση οι καλύτερες θρησκευτικές εμπειρίες συμβαίνουν σε μέρη με μεγάλο υψόμετρο και λιγότερο οξυγόνο…), την εκπαίδευση της θέλησης.

Το βιβλίο είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Και, καθώς δίνει αρκετή δουλειά στο… όργανο που εξετάζει, τον εγκέφαλο (τροφή για σκέψη και περισσότερη αναζήτηση), είναι πραγματικά απολαυστικό. Και χρήσιμο για κάποιους άλλους άνδρες που φταρνίζονται την ώρα του οργασμού, τώρα μπορούν να μάθουν γιατί και μπορούν να το πουν άφοβα στην καλή τους: ναι, πάλι το τρίδυμο νεύρο φταίει...

Χρήστος Ζαρίφης

Σάντρα Άαμοντ & Σαμ Γουάνγκ, «Καλωσήρθατε στον εγκέφαλό σας», εκδόσεις «Αβγό», σελίδες 344, τιμή 20 ευρώ