Δώρα προς γνώση και… συμμόρφωση

του Χρήστου Ζαρίφη

Οι βόλτες στα βιβλιοπωλεία του κέντρου αυτές τις μέρες φαίνονται κάπως δύσκολο… άθλημα λόγω της συγκυρίας, αλλά τα καλά δώρα επιβάλλονται και οι βιβλιοφίλ μετράνε την ωραία σειρά των αργιών για να τεντωθούν με ένα καλό ανάγνωσμα ανά χείρας. Δέκα προτάσεις, λοιπόν, από το in2life για δώρα-βιβλία, για μας ή για τους καλούς μας φίλους, σε μια περίοδο που αφήνει στυφή γεύση και δίνει πολλές αφορμές για λίγη περισσότερη σκέψη και προβληματισμό…

Εν αρχή ο Τούρκος νομπελίστας Ορχάν Παμούκ με «Το σπίτι της σιωπής» (εκδόσεις Ωκεανίδα, σελίδες 461, τιμή 20 ευρώ). Μια ακόμη σπουδή του σπουδαίου συγγραφέα για τη σύγχρονη Τουρκία, μια χώρα όπου οι ακραίες καταστάσεις συγκρούονται διαρκώς σε μια συνεχή αναζήτηση ταυτότητας. Η Δύση κόντρα στην Ανατολή, το παλιό κόντρα στο καινούργιο, το παρελθόν κόντρα στο μέλλον, αλλά και οι εσωτερικές διαβαθμίσεις όλων αυτών, μέσα από μια ιστορία που εκτυλίσσεται σ’ ένα σιωπηλό σπίτι, με ήρωες μια γριά κυρία, τον νάνο υπηρέτη της και τα τρία εγγόνια της, μια ιστορία που τελειώνει δραματικά.

Τα «Γόμορρα» του Ρομπέρτο Σαβιάνο (εκδόσεις Πατάκη, σελίδες 453, τιμή 19,50 ευρώ) το έχουμε ήδη παρουσιάσει αναλυτικότερα απ’ αυτήν εδώ τη στήλη. Απλώς να επαναλάβουμε ότι είναι ένα βιβλίο που σοκάρει με τη δύναμή του και τη βιαιότητά του, αλλά και με τον κόσμο που περιγράφει, ο οποίος μπορεί να είναι πολύ πιο κοντά μας απ’ όσο φανταζόμαστε.

Ο Πάβελ Κόχουτ είναι περισσότερο γνωστός ως θεατρικός συγγραφέας, αλλά θα αρκούσε το μυθιστόρημά του «Η δήμιος» (εκδόσεις Καστανιώτη, σελίδες 488, τιμή 22,99 ευρώ) για να καταλάβει κορυφαία θέση στο πάνθεον των πεζογράφων. Η ιστορία μιας όμορφης αθώας κοπέλας που αποφασίζει να σπουδάσει
επαγγελματίας δήμιος. Καταγγελία των ολοκληρωτικών καθεστώτων, διαποτισμένο από αστυνομικό σασπένς και μαύρο χιούμορ.

Στον John LeCarre επίσης έχουμε αναφερθεί , οπότε το νέο του βιβλίο που εκδόθηκε στα ελληνικά, «Ο Νο1 καταζητούμενος» (εκδόσεις Bell, σελίδες 394, τιμή 17 ευρώ) απλώς το… περιμέναμε. Απλώς να αναφέρουμε ότι η ιστορία εκτυλίσσεται στη σύγχρονη εποχή, με φόντο τους πολέμους της τρομοκρατίας. Δεδομένου ότι όλες οι υποψίες δείχνουν… απολαυστικό ανάγνωσμα, περισσότερα προσεχώς.

Γνωστός μας κυρίως από τις «Πύλες της φωτιάς», ο Στίβεν Πρέσφιλντ αφήνει την αρχαία Ελλάδα και καταπιάνεται με την ανασύνθεση ενός θρυλικού επεισοδίου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στο έργο του «Σκοτώστε τον Ρόμελ» (εκδόσεις Πατάκη, σελίδες 428, τιμή 19,50) αναφέρεται στο –σχεδόν απελπισμένο- σχέδιο των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών να σκοτώσουν τον στρατηγό-θρύλο που τόσα προβλήματα τους δημιούργησε. Τα γεγονότα είναι πραγματικά, η δεξιοτεχνία του Πρέσφιλντ αδιαμφισβήτητη, οπότε το αποτέλεσμα φαντάζει αρκετά προκλητικό.

Ένα ιδιαίτερο δημιούργημα από τον Απόστολο Δοξιάδη και τον Χρίστο Χ. Παπαδημητρίου: το «Logicomix» (εκδόσεις Ίκαρος, σελίδες 359, τιμή 27 ευρώ) δανείζει τον ρόλο του παραμυθά στο φιλόσοφο Μπέρτραντ Ράσελ, μια παρέα φίλων στη σύγχρονη Αθήνα προσπαθεί ταυτόχρονα να αφηγηθεί και να καταλάβει τη μεγάλη περιπέτεια της Λογικής στις αρχές του 20ού αιώνα, περιπέτεια που σημάδεψε ανεξίτηλα την εποχή μας. Πολύ ωραίο αισθητικό αποτέλεσμα, σφιχτοδεμένη αφήγηση, σ’ ένα κόμικς που ήδη έχει δεχτεί πολλούς επαίνους…

Ένα βιβλίο –αποκάλυψη, με την έννοια ότι αγγίζει ένα θέμα που σπανίως προσφέρεται σε τέτοια έκταση και με τέτοιο τρόπο στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό, είναι «Οι πόλεμοι της μνήμης» (εκδόσεις Νεφέλη, σελίδες 626, τιμή 37 ευρώ) του Χάγκεν Φλάισερ. Ο Γερμανός (αν και «δικός μας» πια) ιστορικός εξετάζει και αναλύει με ποιο τρόπο ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ρίχνει ακόμα τη σκιά του στη σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα. Μνήμες, γεγονότα, αντιλήψεις, εξακολουθούν να διαποτίζουν τον δημόσιο λόγο, οπότε η αναζήτησή τους και η ερμηνεία τους επιβάλλεται… Ενδελεχές, τεκμηριωμένο, ζέον. Καταπληκτικό ανάγνωσμα.

Μια έκδοση του 2007, αλλά έργο που μάλλον προορίζεται να γίνει κλασικό, είναι «Ο πόλεμος στον κόσμο» (2 τόμοι - εκδόσεις Ιωλκός, σελίδες 1.216, τιμή 49,50 ευρώ) του Niall Ferguson. Ο προσδιορισμός, από τον ίδιο τον συγγραφέα του 20ού αιώνα ως του Αιώνα του Μίσους είναι η κεντρικότερη ιδέα αυτού του μνημειώδους έργου, που διεισδύει στα αίτια τα οποία κατέστησαν τη συγκεκριμένη περίοδο την πλέον αιματηρή στην ιστορία του ανθρώπινου είδους. Εξαιρετική χρήση των πηγών, ευρύτητα αντίληψης, διεισδυτική προσέγγιση, πληθώρα στοιχείων συνθέτουν ένα έργο που θα απολαύσει και ο μη ειδικός στην ιστορία αναγνώστης.

Για το τέλος, δύο λευκώματα. Το πρώτο είναι του περίφημου ανθρωπολόγου Claude Levi-Strauss με τίτλο «Νοσταλγία για τη Βραζιλία» (εκδόσεις Κέδρος, σελίδες 224, τιμή 29 ευρώ). Μια επιλογή εκατόν ογδόντα φωτογραφιών που τράβηξε το διάστημα 1935-1938, ο Levi-Strauss, ως ένας φωτογραφικός φόρος τιμής στη Νότιο Αμερική με ιδιαίτερη καλλιτεχνική και ιστορική αξία.

Το δεύτερο έχει τίτλο «Βασικά θεατής: Ελληνικό θέατρο 1950-1960» (εκδόσεις Τόπος, σελίδες 175, τιμή 33 ευρώ). Μέσα από το φωτογραφικό αρχείο του Κωνσταντίνου Μεγαλοκονόμου και με κείμενα του Γιάννη Ξανθούλης, ανασυντίθεται η πολιτιστική αλλά και η κοινωνική ζωή της Ελλάδας στη συγκεκριμένη περίοδο, μέσα από πρόσωπα όπως ο Δημήτρης Χορν, η Έλλη Λαμπέτη, ο Δημήτρης Μυράτ, η Κατερίνα κ.ά.