Διαβάσαμε την Ιστορία μιας καθωσπρέπει οικογένειας

Πώς μερικές φορές η αναγνωστική μοίρα, αυτή που δεν ελέγχεται από τον άνθρωπο, φέρνει στα χέρια μας βιβλία, τα οποία ουδέποτε θελήσαμε και τελικά δεν μετανιώνουμε γι’ αυτά.

> Η Ρόζα Βεντρέλλα γεννήθηκε στο Μπάρι το 1974 και ζει στην Κρεµόνα εδώ και περισσότερα από είκοσι χρόνια. Σπούδασε Σύγχρονη Ιστορία και είναι κάτοχος µεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στη Σχολική Διοίκηση. Έχει εργαστεί ως αρθρογράφος σε ιστορικά περιοδικά, ως επιµελήτρια εκδόσεων σε εκδοτικό οίκο, ενώ σήµερα εργάζεται ως καθηγήτρια ιταλικής λογοτεχνίας και υπεύθυνη εργαστηρίων δηµιουργικής γραφής για παιδιά και ενήλικες. Το µυθιστόρηµά της Ιστορία µιας καθωσπρέπει οικογένειας (Storia di una famiglia perbene, 2018), που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη (μτφρ. Δήμητρα Δότση, 2021), χαρακτηρίστηκε «το νέο ιταλικό θαύµα» και µεταφράζεται σε περισσότερες από 18 γλώσσες, ενώ αναµένεται και η τηλεοπτική του µεταφορά.

Είναι το τρίτο βιβλίο που πέφτει στα χέρια μου, το οποίο μιλάει για τον νότο της Ιταλίας και την κοινωνία του. Παλιότερα “Η υπέροχη φίλη μου” της Έλενα Φερράντε και πρόσφατα το “Σικελικό ειδύλλιο” της δικής μας Σώτης Τριανταφύλλου. Τα θυμήθηκα μαζί γιατί παρουσιάζουν μια συντηρητική Ιταλία, μια μεσογειακή οικογένεια, μια κοινωνία βίας και οργής, αλλά και παλιών κωδίκων τιμής.

Η Βεντρέλλα βάζει την αφηγήτριά της να είναι 9 χρονών. Η Maria de Santis ζει στο Μπάρι, σε μια πενταμελή οικογένεια, όπου ο ψαράς πατέρας είναι ωραίος σαν τον Αμερικάνο ηθοποιό Tony Curtis αλλά και οξύθυμος που δεν διστάζει να ασκήσει βία στους γιους του Vincenzo και Giuseppe, στη γυναίκα του ίσως και στην κόρη του. Βέβαια ο πρώτος γιος είναι λίγο πολύ αλητήριος, αλλά ο πατέρας περισσότερο είναι ο τύπος του λαϊκού ανθρώπου που "φορτώνει" εύκολα και ξεσπά με χειροδικία, όταν πιστεύει ότι χάνεται η τιμή και η υπόληψή του. Επίσης, δεν αφήνει την κόρη του να κάνει παρέα με τον Mikele, τον γιο του Χοντρόπετσου, επειδή η οικογένειά του έχει κακή φήμη. Κι όντως ο αδελφός του Mikele κάνει διάφορες παρανομίες.

Γενικότερα, με κέντρο τη Mari παρακολουθούμε τη νοτιοϊταλική νοοτροπία, που ανδρώνεται μέσα στη φτώχια, την προγονοπληξία, το οικογενειακό μοντέλο, την κοινή γνώμη, την παρανομία, το μικροαστικό περιθώριο… Η μικρή κοπέλα καταφέρνει να ξεφύγει επειδή είναι καλή μαθήτρια και ο δάσκαλος καταφέρνει τον πατέρα της να τη γράψει στο φημισμένο σχολείο των καλογριών, όπου φοιτά η καλή κοινωνία. Η Maria ωριμάζει καθώς μορφώνεται, αγαπά τον Mikele, τον συγχωρεί που ανήκει σε μια ύποπτη οικογένεια, βρίσκει τρόπο να περιγράφει τα πράγματα, χωρίς η ίδια να φαίνεται ότι ο βούρκος γύρω της την καλύπτει. Για χρόνια απομακρύνονται, ειδικά μετά τις απειλές του πατέρα της, αλλά η τύχη τούς ξαναφέρνει κοντά…

Το μοτίβο του Ρωμαίου και της Ιουλιέττας αναβιώνει σε μια άλλη εποχή, όταν δυο οικογένειες βρίσκονται σε έριδα. Τα πράγματα βέβαια εξιστορούνται μόνο από τη μία οικογένεια, η οποία εμποδίζει την κόρη της, την αφηγήτρια δηλαδή, να συμπορευτεί με το αγόρι της άλλης κακόφημης οικογένειας. Κι ενώ όλα έδειχναν ότι βαίνουν σε μια σωτήρια λύση, η συγγραφέας επιφυλάσσει μια μεγάλη έκπληξη που ταράζει τα νερά κι αφήνει τον αναγνώστη με σοκαριστικά ερωτήματα. Το τέλος έρχεται να συγκλονίσει και να πείσει ότι το happy end δεν είναι το κλείσιμο που ταιριάζει σε μια ρεαλιστική τραγωδία.

Πάπισσα Ιωάννα